Voor Mens-Werk afstemming

Voor Mens-Werk afstemming
MELBA staat voor: "Merkmalprofile zur Eingliederung Leistungsgewandelter und Behinderter in
Arbeit”.
MELBA is ontwikkeld door de Universiteit van Siegen in opdracht van het ’Bundesministerium für Arbeit
und Sozialordnung’.
In MELBA worden 29 kenmerken gebruikt (sleutelkwalificaties), om enerzijds een functie te beschrijven
en anderzijds om de capaciteiten van een persoon in beeld te brengen. Bij arbeids(re)integratie en
rehabilitatie zijn niet alleen de arbeidsmogelijkheden van de werknemer, cliënt of leerling het
uitgangspunt, maar is vooral ook inzicht in functie-eisen noodzakelijk om arbeidsinpassing te doen
slagen. De basis van het systeem wordt gevormd door twee profielen; een eisenprofiel en een
capaciteitenprofiel. Beide profielen kunnen onafhankelijk van elkaar worden gebruikt en zijn
gestandaardiseerde instrumenten.
Profielvergelijking maakt plaatsing op maat mogelijk; door de beide profielen te combineren is MELBA
een betrouwbaar en objectief instrument met specifieke mogelijkheden.
MELBA wordt bijvoorbeeld ingezet bij arbeids(re)integratie, arbeidstoeleiding, training, selectie van
nieuwe werknemers, werkaanpassing, preventie van ziekteverzuim en uitval, onderzoek naar
(resterende) arbeidsmogelijkheden.
Cognitieve
kenmerken
Sociale kenmerken
Kenmerken voor de Psycho-motorische
manier van
kenmerken
werkuitvoering
Werkplanning
Assertiviteit/weerbaarheid Uithoudingsvermogen
Energetische inzet
Lezen
Bevattingsvermogen
Leiderskwaliteit
Frustratietolerantie
Fijne motoriek
Rekenen
Oplettendheid
Contactvaardigheid
Kritische controle
Reactiesnelheid
Schrijven
Concentratievermogen Kritisch beoordelen
Ordenend vermogen
Leren/Onthouden
Ontvangen van kritiek
Stiptheid
Probleemoplossing
Teamwork
Zelfstandigheid
Omschakeling
Zorgvuldigheid
Voorstellingsvermogen
Verantwoording
Schoolse
vaardigheden/
communicatie
Spreken
Tabel 1: Overzicht van de sleutelkwalificaties van MELBA, verdeeld in vijf hoofdgroepen.
Vergelijking van de profielen
Doordat de twee profielen wat betreft inhoud en structuur overeenkomen, kunnen ze eenvoudig met
elkaar vergeleken worden. Zo wordt vastgesteld op welke aspecten de mogelijkheden van een persoon
overeenkomen met de functie-eisen en waar dat niet het geval is.
Op basis van alleen een profielvergelijking kun je geen uitspraken doen; hiervoor is een beoordeling
©VanHooffAA/december2013
[email protected] www.melba.nl
Pagina 1
nodig, die rekening houdt met alle beschikbare gegevens van de persoon en de werkplek. Zelfs indien er
sprake zou zijn van een perfecte matching (capaciteiten en functie-eisen), dan nog wil het niet zeggen
dat de persoon slaagt. Aspecten als motivatie, medicatie, werktijden, werkomgeving, etc. spelen een
bepalende rol. Maar door de profielvergelijking wordt zichtbaar waar begeleiding, training of
werkplekaanpassing vereist zijn. Hiermee is het mogelijk om:

Te onderzoeken of een bepaalde functie (nog) geschikt is voor een bepaalde persoon;

Een functie te selecteren die bij de capaciteiten van een persoon past;

Vast te stellen waardoor er zich problemen voordoen bij het werken in een bepaalde functie;

Heel gerichte maatregelen te nemen om de mens-werkafstemming te verbeteren.
Capaciteitenprofiel
Om te kunnen werken moet een (aspirant) werknemer minimaal beschikken over een aantal
sleutelkwalificaties, zoals verantwoordelijkheid, contactvaardigheid en concentratievermogen.
Het capaciteitenprofiel geeft middels een vijfpuntsschaal het niveau aan van de sleutelkwalificaties
waarover de cliënt beschikt. Elk kenmerk is zorgvuldig gedefinieerd, zodat verschillende gebruikers het
op eenzelfde wijze interpreteren. Met de capaciteitenprofielen kan men:

Mogelijkheden en beperkingen gestandaardiseerd documenteren;

Aangeven onder welke voorwaarden iemand goed kan presteren;

Systematisch communiceren over sterke en zwakke punten met de cliënt zelf, met de werkgever,
met collega’s, of anderen;

Trajectadviezen onderbouwen;

Het verloop van een traject volgen;

De arbeidsmogelijkheden van een persoon in verschillende situaties inschatten;

De profielen van verschillende deskundigen vergelijken.
Eisenprofiel
De kenmerken en definities die gebruikt worden bij de beschrijving van arbeidscapaciteiten, worden ook
gebruikt om de eisen van een functie weer te geven. Hierbij wordt met dezelfde vijfpuntsschaal
beoordeeld welk niveau van eisen van toepassing is.
Met het eisenprofiel kunnen alle soorten functies beschreven worden, onafhankelijk van doelgroep,
branche of niveau. Men kan bijvoorbeeld:

Functie-eisen gestandaardiseerd documenteren;

Systematisch communiceren over functie-eisen;

Verschillende werkplekken met elkaar vergelijken;

Een functie aanpassen op basis van de gewenste eisenstructuur.
MELBA, als gestandaardiseerd instrument, voldoet aan de volgende voorwaarden:
1. de gehanteerde profielen komen overeen, waardoor er geen transformatieproces nodig is;
2. de kenmerken bieden de mogelijkheid tot het adequaat beschrijven van de capaciteiten, ook als
er sprake is van een forse fysieke of psychische beperking of handicap;
©VanHooffAA/december2013
[email protected] www.melba.nl
Pagina 2
3.
4.
5.
6.
7.
alle mogelijke functies kunnen worden geanalyseerd en beoordeeld;
de kenmerken zijn eenduidig gedefinieerd;
het biedt de mogelijkheid tot gestandaardiseerde en geobjectiveerde adviezen;
de kenmerken zijn ontwikkeld vanuit een visie op arbeid;
MELBA kan als zelfstandige methode gebruikt worden, maar ook dienen als basis voor een eigen
methodiek;
8. met MELBA oriënteert men zich op de mogelijkheden van mensen en niet op hun beperkingen.
MELBA Software
Met de MELBA software, die draait onder Windows, is het mogelijk om alle ‘papieren’ handelingen door
de computer uit te laten voeren. Tevens kan het systeem profielvergelijkingen uitvoeren, zowel de
vergelijking van de capaciteiten van een persoon met de eisen van een functie, als het vergelijken van
enkele capaciteitenprofielen van dezelfde persoon. Ook kan men huidige (feitelijke) profielen vergelijken
met (gewenste) ontwikkelingsprofielen.
MELBA SL
De module MELBA SL is ontwikkeld om bij veelvuldige scores 1 of 2 een meer gedifferentieerde score van
de capaciteiten of eisen mogelijk te maken. De mogelijkheid tot vergelijking met het oorspronkelijke
capaciteitenprofiel resp. de mogelijkheid tot vergelijking met een eisenprofiel blijft bestaan.
De profielwaarde 1 is in de drie niveaus A, B en C verdeeld en de profielwaarde 2 in de niveaus D en E.
MELBA SL heeft zo voor het in kaart brengen van capaciteiten van mensen met een overwegend laag
capaciteitenniveau dus vijf niveaus. En hetzelfde geldt voor functie- of taakeisen aan de onderkant van
de arbeidsmarkt.
Daarmee maakt MELBA SL onder andere ook het vastleggen van geringe veranderingen bij een laag
capaciteitenniveau mogelijk, of het vergelijken van de eisen van verschillende taken of van verschillende
taakuitvoeringen van eenzelfde taak. Het gebruik van MELBA SL is vooral relevant:
 als er met cliënten of leerlingen wordt gewerkt met laag capaciteitenniveau;
 als men beperkte vorderingen verwacht en deze gedetailleerd wil vastleggen, en/of als men over een
langere tijdsperiode kleine vorderingen gedetailleerd wil volgen;
 als basis voor werkplekonderzoek en werkplekaanpassing op taakniveau.
MELBA+Mai
MELBA+Mai is een nieuwe module van het MELBA systeem: met MELBA+Mai kunnen de lichamelijke
capaciteiten van een persoon of de lichamelijke capaciteiten die vereist worden binnen een functie
vastgelegd worden. Daarvoor heeft MELBA+Mai capaciteiten- en eisenprofielen met ieder 25 kenmerken
met betrekking tot de categorieën informatie, lichaamshouding, voortbeweging en
lichaamsdeelbeweging. Bovendien zijn verschillende complexe fysieke kenmerken opgenomen.
Basis blijft het MELBA profiel. Daar kan het MELBA+Mai profiel aan worden toegevoegd. Het gebruik van
deze module is aan te bevelen in alle situaties waarbij naast de sleutelkwalificaties ook lichamelijke
aspecten in aanmerking genomen moeten worden.
©VanHooffAA/december2013
[email protected] www.melba.nl
Pagina 3
IDA
Het ”Instrument ten behoeve van de Diagnostiek van Arbeidsvaardigheden“ bestaat uit veertien
arbeidstoetsen van verschillende moeilijkheidsgraad, die betrekking hebben op de verschillende MELBAitems. De toetsen zitten met alle benodigde materialen in een handzaam koffertje. Ze zijn zorgvuldig
omschreven wat betreft instructie en wijze van uitvoering. Met MELBA kunnen de geobserveerde
arbeidsvaardigheden vervolgens in beeld gebracht worden.
Het gebruik van IDA is gekoppeld aan het gebruik van MELBA. Omgekeerd is dat niet zo:
arbeidsvaardigheden kunnen op vele manieren met MELBA vastgelegd worden. IDA is eventueel een
aanvulling op de andere bronnen, omdat het gaat om gestandaardiseerde toetsen die duidelijk verwijzen
naar bepaalde MELBA-items. Op basis van de vragen die de onderzoeker heeft kunnen de betreffende
IDA-toetsen geselecteerd en afgenomen worden.
Diagnose op maat
Inmiddels hebben we een intakeprocedure ‘op maat’ ontwikkeld. De intake krijgt veel meer diepgang
door de inzet van verschillende gevalideerde vragenlijsten, waaronder de MELBA zelfbeoordelingslijst,
maar alleen indien nodig. Hierbij wordt ook de (aangepaste) AVEM vragenlijst1 ingezet, om snel een
eerste inschatting te kunnen maken van factoren die de psychische belastbaarheid beïnvloeden en
mogelijk een obstakel vormen op weg naar meer participatie. De beleving, instelling en houding ten
opzichte van werk van cliënten is naast het daadwerkelijke capaciteitenniveau bepalend voor het slagen
van trajecten of voor het behouden van werk. Voor het in kaart brengen van deze factoren hebben we
de AVEM ingezet, een van oorsprong Duits/Oostenrijkse test bestaande uit een vragenlijst met 66
vragen.
Ondersteuning
Melba wordt in Nederland door Van Hooff Arbeidskundig Advies (een kleine netwerkorganisatie) op de
markt gebracht. Cursussen worden verzorgd bij samenwerkingspartners zoals het AOT De Berkenschutse
in Heeze, of Libra Zorggroep in Eindhoven), of incompany vanaf 8 deelnemers. De trainers beschikken
over veel expertise in hun vakgebied en werken zelf in hun eigen situatie met de verschillende
instrumenten. Wij verzorgen:

Landelijke cursussen MELBA, IDA, MELBA+Mai met open inschrijving

Incompany cursussen

Certificering en hercertificering van toepassers

Implementatie begeleiding

Advisering met betrekking tot de toepassing

Individuele coaching / groepscoaching

Uitwisseling en overleg met andere toepassers

Voor meer achtergrondinformatie zie: www.melba.nl en www.vanhooffarbeidskundigadvies.nl

Bij eventuele vragen kunt u terecht bij Mariëtte van Hooff ( [email protected] )
1
AVEM staat voor ‘Arbeitsbezogenes Verhaltens- und Erlebensmuster‘ en is van oorsprong ontwikkeld voor de preventie van
uitval door ziekte bij mensen zonder arbeidsbeperking.
©VanHooffAA/december2013
[email protected] www.melba.nl
Pagina 4