Hoeksema opmaak.indd - Uitgeverij Coutinho

Inhoudsopgave
1
Inleiding 11
1.1
1.2
1.3
1.4
Inleiding 11
Wat ‘doet’ sociologie? 12
Sociologie voor de praktijk 15
Individu en samenleving 16
Deel 1 ■ Cultuur en sociaal bewustzijn
2
Socialisatie 21
2.1
2.2
2.3
2.4
2.5
2.6
2.7
2.8
2.9
2.10
3
Inleiding 21
Socialisatie 22
Waarden 24
Normen 26
Bewust en niet-bewust gedrag 28
Rollen en rollenconflicten 30
Kritiek op het rolbegrip 32
Institutionalisering 33
Sociale controle 35
Normen handhaven en overschrijden 37
Cultuur 43
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
3.9
Inleiding 43
Wat is cultuur? 44
Hoge cultuur en lage cultuur 47
Cultuur is minder vanzelfsprekend dan het lijkt 51
Verschil tussen culturen 55
Onderscheid maken 58
Subculturen 62
Referentiekader 65
Dalend kindertal 67
K.J. Hoeksema & S. van der Werf - Sociologie voor de praktijk - © Uitgeverij Coutinho
Hoeksema opmaak.indd 7
7
10/13/10 12:06 PM
 
4
Sociaal bewustzijn 75
4.1 4.2
4.3
4.4
4.5
4.6
4.7
4.8
4.9
Inleiding 75
Voorbeelden van de invloed van het sociaal bewustzijn
op de situatie 76
Het symbolisch interactionisme 80
Verwachtingen en voorspellingen 83
Blaming the victim 86
Het risico van reductie 89
Manifeste en latente verklaring 91
Afleiders en compensatie bij sociaal bewustzijn 92
Ideologie 97
Deel 2 ■ Structuur en sociale ongelijkheid
5
Sociale verbanden 107
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
5.8
5.9
6
Sociale ongelijkheid 145
6.1
6.2
6.3
6.4
6.5
6.6
6.7
6.8
6.9
6.10
6.11
6.12
8
Hoeksema opmaak.indd 8
Inleiding 107
Groeperingen 108
Andere kenmerken van groeperingen 111
Formele organisaties 119
Netwerk en posities 123
Structuur 127
Structuurkenmerken 128
Samenhang in de samenleving: het functionalisme 132
Spanningen in de samenleving 135
Inleiding 145
Sociale ongelijkheid 146
Sociaaleconomische ongelijkheid 1: standen en kasten 148
Sociaaleconomische ongelijkheid 2: de klassentegenstelling 150
Sociaaleconomische ongelijkheid 3: stratificatie 152
Sociale mobiliteit 154
Inkomensverdeling 156
Enkele effecten van sociaaleconomische ongelijkheid 164
Werkloosheid in een open maatschappij? 167
Sociale ongelijkheid tussen vrouw en man 170
Sociale ongelijkheid tussen jong en oud 181
Sociale ongelijkheid tussen etnische groeperingen 185
K.J. Hoeksema & S. van der Werf - Sociologie voor de praktijk - © Uitgeverij Coutinho
10/13/10 12:06 PM
Inhoudsopgave
7
6.13 Sociale ongelijkheid en seksuele voorkeur 191
6.14 Samenhang tussen de ongelijkheden 195
Sociaal bewustzijn en sociale ongelijkheid 201
7.1
7.2
7.3
7.4
7.5
7.6
7.7
Inleiding 201
Sociaal bewustzijn 204
Mogelijkheden en sociale positie 210
Man-vrouwverwachtingen 212
De noodzaak van onderwijs en de ideologie in het onderwijs 217
De invloed van onderwijs op sociale ongelijkheid 219
Verklaringen voor sociale ongelijkheid op onderwijskansen 223
Deel 3 ■ Sociale verandering en conflict
8
Sociale verandering 235
8.1 8.2
8.3
8.4
8.5
8.6
8.7
8.8
8.9
9
Inleiding 235
De gemeenschap 237
De mediterrane dorpsgemeenschap 240
Ontwikkelingen binnen de gemeenschap 241
Het industriële tijdperk 243
Golfbeweging 250
Oorzaken van verandering 254
Vooruitgang of aantasting van bestaande waarden,
kansen of risico’s 255
Individualisering, integratie en vervreemding 258
Sociale beweging in organisatie 265
9.1 9.2
9.3
9.4
9.5
9.6
9.7
Inleiding 265
De Franse Revolutie: een eigen ‘arbeidersidentiteit’ 266
Tussen 1848 en 1890:
een zelfstandige visie op de toekomst 267
Van 1890 tot de spoorwegstakingen:
zelfstandige machtsvorming 268
Van 1900 tot 1940: een erkende positie in de maatschappij 269
Van 1945 tot de jaren zestig:
integratie in de institutionele orde 271
Van de jaren zestig tot heden:
verschuivende machtsverhoudingen 273
K.J. Hoeksema & S. van der Werf - Sociologie voor de praktijk - © Uitgeverij Coutinho
Hoeksema opmaak.indd 9
9
10/13/10 12:06 PM
 
9.8
9.9
10
Het proces van actie en reactie 276
Maatschappelijke tegenstellingen en macht 280
Rechtvaardigheid, conflict en emancipatie 289
10.1
10.2
10.3
10.4
10.5
10.6
10.7
10.8
10.9
Inleiding 289
Geschiedenis van het denken over rechtvaardigheid 291
Hedendaagse invulling van het rechtvaardigheidsbegrip 294
Achterstelling en marginalisering 296
Minoriteiten en dominanten 301
De ontwikkeling van emancipatiebewegingen 304
Fasen en fracties 311
Mensen die met mensen werken 312
De emancipatieparadox en het ‘zieligheidssyndroom’ 314
Begrippenlijst 321
Noten 341
Literatuur 351
Register 359
Over de auteurs 367
10
Hoeksema opmaak.indd 10
K.J. Hoeksema & S. van der Werf - Sociologie voor de praktijk - © Uitgeverij Coutinho
10/13/10 12:06 PM