Twee werelden: speelruimte en veiligheid

De rol van jongeren, sociale
media, massamedia en
autoriteiten
bij de mobilisatie voor Project
X Haren
Wat is onderzocht?
•
•
•
•
•
De potentiële en werkelijke bezoekers van Haren in hun fysieke
mobilisatie via feestoproepen, ontmoetingen en verzamelingen
van vrienden en ondersteund door mobiele
communicatiemiddelen en vervoersmiddelen
De sociale media in de vorm van Facebook en Twitter waarin
het evenement in Haren geïnitieerd, besproken en deels
georganiseerd is.
De traditionele massamedia in de vorm van radio, TV en
kranten die het evenement in Haren voor het grote publiek
geagendeerd en in een bepaald licht gezet hebben.
Ouders die de komst van hun kinderen naar Haren al of niet
besproken en beïnvloed hebben
Autoriteiten die het naderende evenement hebben proberen te
beïnvloeden met communicatie en de voorbereiding van
ordehandhaving.
Hoe kwam het feest naar buiten?
• Bij de privacy-opties kiest Merthe niet voor de
standaardsetting Vrienden, maar voor Openbaar
omdat zij ook een aantal vrienden de
gelegenheid wil geven een introducee uit te
nodigen, die zich dan kunnen aanmelden - zodat
Merthe weet hoeveel mensen er komen
(resultaat interview Merthe door Commissie). De
andere mogelijkheden zijn dus Vrienden en
Alleen genodigden.
Twee medewerkers van Bureau Digitale Media worden op donderdagavond gebeld om
ondersteuning te leveren aan bureau communicatie. Konden niet op dat moment.
Daarop is een van hen gevraagd de volgende ochtend aan te sluiten bij het SGBO om
de sociale media te scannen.
Daar komt hij er door beveiligingseisen niet in. Na telefonisch contact met de
communicatiemedewerker van het SGBO wordt hij doorverwezen naar het ROT. Hij sluit
zich in de middag aan bij het Regionaal Operationeel Team om de sociale media te
monitoren.
Zijn collega in het ROT houdt contact met het communicatieteam van de gemeente
Haren en hij hield zelf contact met het SGBO. Door het enorme aantal tweets is het
lastig de informatie te duiden: het is domweg te veel.
In de voorfase heeft hij nauwelijks iets van Project X meegekregen. Hij is zeer kort
gebrieft. De opdracht was: kijk of je iets opvallends ziet.
15 sept
18 sept
21 sept
23 sept
De boodschap van de gemeente, deel 1
• Ambivalente en wisselende boodschappen: wel of geen feest?
En waar dan?
• RTV Noord houdt op de avond van dinsdag 18 september een
interview met de Burgemeester van
• Haren. “Ik heb een hele heldere boodschap: het feest gaat niet
door. Als iedereen maar helderheid heeft dat hier
• geen feest is en dat vooral diegene die hier feest willen komen
vieren op deze manier, ze ook linea recta weer terug
• zullen worden gestuurd. Ja, dan hoop ik dat het meevalt.
Mochten er inderdaad meer mensen komen dan we
• verwachten, dan gaan we in ieder geval met gepaste
maatregelen optreden, want we hebben hier geen feest en
• zeker niet op het adres zoals het op internet is vermeld.”
De boodschap van de gemeente, deel 2
Er wordt aangekondigd dat er geen feest is en de mensen linea recta terug
worden gestuurd. Helder, tot dan toe. Maar dan wordt gezegd ik hoop dat het
meevalt en mochten er toch mensen komen, dan zijn er gepaste maatregelen.
In het bericht op de gemeentelijke website van 19 september 2012 wordt
gezegd :
“We willen voorkomen dat we een grote groep feestgangers ontvangen waarbij
wij de veiligheid niet kunnen garanderen. Een feest moet leuk maar ook veilig
gevierd kunnen worden”.
Het gaat het over het vieren van een feest,’ mits het veilig is. Dit wekt de indruk
dat als er een vergunning is, het feest wel gevierd zou mogen worden.
Op 20 september verschijnt het persbericht van de gemeente Haren, dat na
overleg met de Driehoek en op advies van de communicatieadviseur van de
Veiligheidsregio is opgesteld, met de titel “Geen feest in Haren”. Hierin valt te
lezen dat Project X geen podium krijgt. Maar: “een eventuele
bezoekersstroom zal door de politie naar een andere locatie worden begeleid”
Dit bericht wordt overgenomen door diverse landelijke media.
Twitter per uur op 21 sept
conclusies
• Twee werelden: speelruimte en veiligheid
• Haren liet twee tegenstrijdige werelden zien: de wereld van
speelruimte, ruimte om je gang te gaan, met daartegenover een
wereld waarin veiligheid geëist wordt.
• Geen van beide werelden zijn absoluut, het gaat erom telkens weer
een balans tussen beide te vinden, een balans waarin beide
werelden tot hun recht komen. Niet alleen de wereld van de
veiligheid, maar ook de wereld waarin mensen, met name jongeren,
ruimte hebben om iets bijzonders mee te maken.
• Eenvoudig is het niet om die balans telkens weer te vinden, met aan
de ene kant assertieve mensen die zich maar moeilijk de wet laten
voorschrijven, en aan de andere kant amper maatschappelijke
acceptatie als er iets mis gaat. Overigens, in Haren ging het nodige
mis.
• Een belangrijke vuistregel is: schep heldere kaders voor de
veiligheid, communiceer die duidelijk, houd je daaraan, en geef
binnen die kaders ruimte.
• Twee werelden: jong en oud
• Haren laat zien hoe jong en oud ook werkelijk twee werelden waren.
Jongeren voor wie sociale media een normaal onderdeel van het
leven zijn, ouderen die vaak geen idee hebben wat zich daar
afspeelt. Jongeren die grenzen opzoeken, bereid zijn risico’s te
nemen die ze vaak onvoldoende scherp zien, ouderen die die
risico’s wel zien en daar paal en perk aan willen stellen.
• De mobilisatiekracht en het tempo van sociale media maakt het des
te noodzakelijker om die werelden bij elkaar te brengen. Het enkele
feit van de gebeurtenissen in Haren draagt daar overigens al toe bij;
het is voor velen een wake-up-call geweest.
• Voor autoriteiten die na en door Haren zich beter realiseren wat de
impact van sociale media is en beter weten hoe op te treden, voor
de media die zich door Haren beter realiseren wat de impact van
hun rol kan zijn.
• Voor ouders die zich des te meer zullen verdiepen in de vraag wat
hun kinderen op de sociale media meemaken.
En verder…..
-In Nederland werden er in aanloop en na Project X Haren tientallen andere Project X-feestjes
geïnitieerd, geïnspireerd op het voorbeeld van Haren in de media. Sommige van die oproepen
kregen op Facebook of Twitter redelijk wat gehoor, maar het kwam meestal niet of nauwelijks tot
fysieke mobilisatie. Het nieuwe was er wel af, na de misstanden in Haren was het sentiment
grotendeels omgeslagen en de autoriteiten smoorden de feestjes in de kiem.
-Voor Project X Amsterdam waren bijvoorbeeld zo’n 40.000 genodigden en 5000 aanmeldingen,
maar het evenement ging geruisloos voorbij, mede door een gebrek aan organisatie en een
duidelijke locatie.
-Het “mislukken” van Project X Amsterdam toont daarmee ook aan dat het aantal aanmeldingen
op Facebook op zichzelf genomen onvoldoende is om het evenement op waarde te
schatten: daarvoor zijn de specifieke omstandigheden heel belangrijk.
-Project X Arnhem, een week na Haren, kreeg vooral aandacht vanwege de maatregelen die de
gemeente nam. De gemeente koos er voor de stad af te sluiten en zette daarbij veel politie
in.
-Bij Project X Hoorn wilde de gemeente de 16-jarigeinitiatiefnemer verantwoordelijk houden voor
de kosten van extra inzet van politie en gemeentelijke diensten, maar daar zag de gemeente
uiteindelijk vanaf.
-Verder werd er in de media melding gemaakt van meerdere andere Project X-initiatieven in
verschillende Nederlandse dorpen en steden die nauwelijks iets voorstelden.
-In Nederland bleef het vooral bij online imitaties: mensen die op Facebook hun eigen Project X
aankondigden, maar zonder succes.
Zie ook: www.rijksoverheid.nl en zoek op rapport Haren en deelrapporten Haren