Leestekst functies van bomen

Leestekst voor docenten ter inleiding op de veldles
Bomen observeren
Functies van bomen.
Zonder bomen om ons heen zou de wereld er maar saai uit zien. Naast de hoge belevingswaarde
die bomen voor de meeste mensen hebben, vervullen ze tal van belangrijke functies. Daarom
moeten we zuinig zijn op de bomen die we hebben en waar mogelijk nieuwe bomen aanplanten.
Hieronder worden een aantal functies van bomen kort beschreven.
Bomen met een cultuurhistorische waarde.
Een voorbeeld hiervan zijn de zogenaamde herdenkingsbomen: bomen die worden aangeplant ter
ere van bijvoorbeeld iemand van het koningshuis.
Een ander voorbeeld zijn de markeringsbomen, bomen die een grens aangeven, bijvoorbeeld van
een landerij.
Tenslotte zijn ook heel oude monumentale bomen van cultuurhistorisch belang. Zij hebben vaak
zeer karakteristieke en sprookjesachtige vormen.
Bomen leveren hout voor allerlei doeleinden.
In het dagelijks leven gebruiken wij veel hout. Denk maar aan meubels, kozijnen, papier, enz.
Daarvoor worden speciale productiebossen aangeplant. Wanneer de bomen groot genoeg zijn
worden ze gekapt. Vervolgens worden er op die plek weer nieuwe bomen aangeplant. Vroeger had
elke boer een eigen hakhoutbosje. Elke houtsoort heeft zijn eigen kwaliteit. Zo zijn essen geschikt
voor stelen en worden wilgen gebruikt voor vlechtwerk.
Bomen verbeteren het klimaat.
Bomen zorgen bij felle zon voor schaduw. Ze vormen een paraplu bij regen. Ze geven beschutting
tegen de wind. Dit wordt toegepast door boeren maar ook in gewone tuinen.
Bomen verbeteren de luchtkwaliteit.
Bomen zorgen voor voldoende zuurstof in de lucht. Ze maken met behulp van water uit de grond
en koolzuurgas uit de lucht voedsel en zuurstof. De zuurstof komt voor het grootste gedeelte in de
atmosfeer terecht
Bomen filteren stof en roet uit de lucht. Met zijn bladeren vangt een boom veel stof op. Na een
regenbui spoelen de bladeren weer schoon en kan de boom weer opnieuw vuil opvangen. Dankzij
de bomen ademen we dus veel minder viezigheid in.
Bomen verminderen het lawaai.
Wegen, spoorwegen en industrieterreinen kunnen veel lawaaioverlast veroorzaken. Door een
flinke strook met bomen aan te planten kunnen vooral de bladeren veel geluid tegenhouden en van
richting laten veranderen.
Bomen zorgen voor een schuil- en nestplaats voor allerlei dieren.
Voor veel dieren betekenen bomen een veilig onderkomen. Lekker hoog en droog, buiten het
bereik van vijanden. Veel vogels en eekhoorns maken er hun nest. Veel insecten vinden er een
plekje voor zichzelf of hun eieren. Ook planten voelen zich er thuis. Algen, mossen, korstmossen
en schimmels ‘wonen’ op de stam en takken. Dat veel vogels van de insecten die in de bomen
huizen leven, draagt in grote mate bij aan het binnen de perken houden van insectenplagen.
Bomen zijn decoratief en hebben een hoge belevingswaarde.
Bomen kleden het landschap aan en fleuren woonwijken op. De meeste mensen genieten van
bomen; van de verkleuring van de bladeren in de herfst; van het uitlopen van de knoppen in het
voorjaar. Ze vormen een inspiratiebron voor schrijvers en schilders.
Bron: Leven in Bomen, CNME ‘De Boswerf’, Zeist (herfst 1995), NME centrum Het Spookbos, Eemnes (2009)