document - Slim Fit App

Toelichting:
Het huidige, op industriële leest geschoeide, onderwijssysteem is gericht op uniformiteit en
conformiteit. (‘we maken allemaal bladzijde 4 en 5’ ‘pak je leesboek, we gaan nu lezen’)
Dit is opmerkelijk omdat we allemaal van elkaar verschillen. We hebben verschillende
talenten. Onze samenleving verandert snel. Opgroeien in de 21ste eeuw vraagt nieuwe
kennis en andere vaardigheden. Door technologische ontwikkelingen en de komst van
allerlei soorten media is er veel informatie beschikbaar en de sociale interactie verloopt
anders dan voorheen. Hoe sluiten we daarop aan? Een les die we uit het verleden kunnen
leren, is dat organisaties niet meer functioneren als zij zich niet op tijd aanpassen. Het is dus
onze taak om ons onderwijssysteem toekomstbestendig te maken en aan te sluiten bij de
maatschappelijke ontwikkelingen. 80% van de leerlingen die nu op de basisschool les krijgen,
zullen later banen hebben die we nu nog niet eens kennen! Onderwijswetenschappers
R.Marzano en Heflebower concludeerden dat cognitieve vaardigheden (omgaan met
informatie/kennis) en conatieve vaardigheden (omgaan met anderen) essentieel zijn om
succesvol te zijn in de 21e eeuw. Bij het vormgeven van deze vaardigheden is een sleutelrol
weggelegd voor leerkrachten en de wijze waarop het onderwijs wordt ingericht. Een nieuwe
relatie ontstaat tussen formeel en informeel leren. 7 vaardigheden die belangrijk zullen zijn in
de 21ste eeuw:
• Communicatie
• Samenwerken
• ICT Geletterdheid
• Creativiteit
• Kritisch denken
• Probleemoplosvaardigheden
• Sociale en/ culturele
vaardigheden (incl burgerschap)
In de organisatie van een unit is er een verdeling tussen geïnstrueerd leren en zelfstandig
leren. Bij geïnstrueerd leren krijgt een kind instructie (individueel, kleine groep en/of grote
groep) en deze kennis wordt verwerkt bij het zelfstandig leren (individueel, in tweetallen of in
kleine groepjes). Om een bredere en verdiepende invulling te geven aan het zelfstandig
leren zullen de kinderen meer gebruik moeten kunnen maken van ruimtes, materialen en
elkaar. Door de klaslokalen op een andere manier te benutten kunnen kinderen een
werkplek kiezen die past bij de leerbehoefte, materialen pakken die nodig zijn om de
leerstof op een eigen manier te verwerken en ruimte te krijgen om samen te leren.
In schooljaar 2014-2015 zullen de kinderen van de Masten in de ochtenden starten met het
leren en werken in units. Elke groep start in het eigen klaslokaal met de eigen leerkracht. Om
9:00 uur gaan de kinderen van groep 3 met de leerkracht naar beneden. Daar krijgen zij
Taken en rollen in een unit- versie juni 2014
1
instructies van de leerkracht en is er ruimte om deze instructies te verwerken in het werkboek
maar ook door middel van spelend leren door bijvoorbeeld letters in zand te schrijven,
sommen te automatiseren door ze te springen, leesoefeningen te doen door jongere
kinderen voor te lezen e.d. In de onderbouwunit komen 44 kinderen verdeeld over 2 lokalen
en de gang. En zij worden begeleid door 2 leerkrachten en 1 onderwijsassistente. Groep 4
zal boven blijven samen met groep 5 en 6. Juffrouw Maaike en juffrouw Suzan zullen samen
deze middenbouwunit (41 kinderen) begeleiden. In het lokaal van groep 5-6 zullen de
groepsinstructies gegeven worden en de zelfstandig werkplekken zijn. Dat zijn de plekken
waar kinderen alleen willen werken maar het fijn vinden om bij een groep kinderen in de
buurt te zijn. In het lokaal van groep 3-4 zullen de kinderen kunnen samenwerken en kunnen
kleine groepjes kinderen of individuele kinderen begeleid worden. Op de gang, achter de
klapdeuren, komen de stilteplekken. Daar gaan kinderen zitten werken als ze ongestoord
willen werken. In groep 7-8 zal elke ochtend van 8:30-9:00 uur door juffrouw Suzan en
juffrouw Ineke, begeleiding gegeven worden aan kleine groepjes. De bovenbouwunit
(groep 7-8) werkt vanaf 9:00 onder begeleiding van de leerkracht en maakt gebruik van het
klaslokaal voor de instructies en zelfstandige werkplekken, het aquarium voor stilwerkplekken
en het kraaiennest voor samenwerkingsplekken.
Tot de Kerstvakantie zullen de kinderen van 9:00-10:30 uur in de units werken. Na het
speelkwartier zullen zij weer teruggaan naar hun eigen klaslokaal en werken ze verder in de
combinatiegroep. We evalueren, het proces en de opbrengsten, in de units met elkaar als
team maar ook met de professionals in het eigen unitoverleg. Bij goede resultaten zal het
unitonderwijs in de ochtend, verlengd worden na de Kerstvakantie van 9:00 uur tot 11:30 uur.
We willen u als ouder graag betrekken bij deze onderwijsontwikkelingen en nodigen u uit op
de informatieavond van maandag 8 september 2014. Daar zullen wij u meer vertellen en
laten zien over de werkwijze in een unit.
Leerkracht:















Heeft het inhoudelijke overzicht op een groep. Dat
betekent dat de leerkracht bepaalt wat de kinderen
onderwijskundig aangeboden krijgen.
Zorgt voor doorgaande leerlijnen en interne afstemming
op school. Hiaten worden gedicht.
Is het aanspreekpunt voor ouders van 'zorg'leerlingen. Bij
meerdere leerkrachten worden de zorgleerlingen
verdeeld.
Geeft ondersteuning aan de onderwijsassistent zodat zij
weet welke begeleiding en ondersteuning gegeven moet
worden in het cluster.
Maakt de rapporten van de kinderen
Voert de oudergesprekken
Maakt groepsplannen
Geeft instructies over nieuwe stof en bewerkelijke stof waar
de kinderen problemen mee hebben
Instructies zijn to the point. Effectief, kort en bondig. 15-20
minuten.
Centraal openen en afsluiten van de ochtend/middag.
Feedback geven op werkproces.
Overleg en afstemming met collega's in de unit o.a. bij de
unitvergaderingen en teamvergaderingen
Leerkracht is begeleider, coach en mentor
Van 'mijn' klas naar 'onze' unit
aanmoedigen zelf oplossingen te vinden
motiveren en stimuleren
Taken en rollen in een unit- versie juni 2014
2
Afbeelding: Basismodel vernieuwend leren- Edux
Onderwijsassistent:
Is de rechterhand van de leerkracht. Dat betekent dat je
samen verantwoordelijk bent voor de unit en pro actief
handelt. Niet afwachten tot de leerkracht je aanstuurt
maar vanuit een scherpe blik inspelen op wat er in de unit
nodig is. Indien dit niet zelf opgepakt kan worden,
doorspelen aan de leerkracht.
 Is het aanspreekpunt voor ouders als er
vragen/opmerkingen zijn die van huishoudelijke aard zijn
 Observeert en speelt in op situaties die ontstaan in de
groep
 In overleg met de leerkracht worden de groepsplannen
evalueren
 Geeft begeleiding aan individuele leerlingen en kleine
groepjes
 Houdt overzicht op een grote groep kinderen die
zelfstandig aan het werken zijn. Stuurt taakwerkhouding bij
indien nodig.
 Geeft instructies aan individuele leerlingen
(handelingsplan), kleine groepjes (onderdeel van het
groepsplan) en aan een grotere groep. Instructies die
gegeven worden zijn altijd ter inoefening van een
vaardigheid die de leerkracht aangeboden heeft in de
instructies.
 Didactische instructies die gegeven kunnen worden door
een onderwijsassistent:
- automatiseren rekenen en lezen
- groepslezen
- schrijven
- werkinstructies (welke bladzijde, wat ga je doen, waar ga
je zitten e.d.)
- herhalingslessen
 Ondersteunende materialen klaarleggen. ICT middelen
klaar zetten voor gebruik, lesmaterialen in orde e.d.
 Centraal openen en afsluiten van de ochtend/middag

Taken en rollen in een unit- versie juni 2014
3
waarbij feedback gegeven wordt op het werkproces.
 Steekproefsgewijs nakijken van schriften en materialen.
Opvallendheden aan de leerkracht doorgeven.
 Overleg en afstemming met collega's in de unit o.a. bij de
unitvergaderingen en teamvergaderingen
Middagen:
Met thematisch werken kan vorm worden gegeven aan een uitdagende leeromgeving
waarin kinderen met hun verschillen- de leerstijlen en intelligenties gemotiveerd en
geïnspireerd samen werken en leren. Kinderen gaan op zoek naar antwoorden op vragen
die leerkrachten stellen vanuit de mijl- palen en kerndoelen die zij willen bereiken en
kinderen gaan aan de slag met eigen leervragen.
Thematisch werken heeft als rode draad een wereldoriënterend karakter. Met name
kerndoelen als ‘oriëntatie op jezelf en de wereld ’en ‘kunstzinnige oriëntatie’ zijn richtinggevend. We werken thematisch in leerateliers.
 Leerateliers zijn ruimtes in de lokalen en in de school waarin kinderen met elkaar
betekenisvol, thematisch en leervraaggestuurd werken. We koppelen leerateliers aan
het thematische, integrale middagprogramma. In het leeratelier komen aspecten aan
bod van:
- wereldoriëntatie
- techniek
- verkeer
- culturele vorming
- expressieve vorming
 In ateliers kunnen ook workshops of gastlessen gegeven worden. In leerateliers wordt
leerstof op verschillende manieren aangeboden en verwerkt.
 In het thematisch werken neemt de leerkracht vooral de rol in van begeleider. Er is
sprake van gedeelde sturing van het leren. Karakteristiek:
- luisteren, samenvatten en door- vragen
- logische argumenten gebruiken
- de ander tot inzichten brengen
- onderzoeken met de ander
- voor- en nadelen ordenen en afwegen
- samen organiseren
- gelijke verhouding (responsiviteit)
- tweerichtingsverkeer
 Daar waar er behoefte is aan instructie zal kort instructie gegeven worden. Daar waar
kinderen met een eigen leervraag aan de slag gaan zal de leerkracht meer coachend
te werk gaan. Klassenoverstijgend werken, bijvoorbeeld in units, heeft voordelen als
elkaar inspireren met ideeën, met het benutten van elkaars kwaliteiten (intelligenties),
met het verdelen van taken in voorbereiding en uitvoering, etc.
Taken en rollen in een unit- versie juni 2014
4
Sturing
Docentsturing. Leerkracht als
instructiegever
Gedeelde sturing. Leerkracht als
begeleider
Leerlingsturing
Leerkracht als coach
Leerlingsturing
leerkracht als coach
Inzet personeel
Leerkracht - IB-er/RT-er
Leerkracht
Onderwijsassistent Mentorleerling
Anderen
Leerkracht
Onderwijsassistent
Mentorleerling
IB-er
Anderen
Leerkracht
Onderwijsassistent
Mentorleerling
IB-er
Anderen
Basisgroep: Sociale verbondenheid
Groepering/organis
atie
Kenmerken
leeromgeving
Instructiegroep
Thematisch werken
Leerateliers
Interessegroep
Individuele
leerarrangemen
ten
Instructie Basisvaardigheden/
leerlijnen
 Meervoudige intelligentie
 Leerstijlen
 Interactief leren
 Coöperatief leren
 LVS: cito en portfolio door
leerkracht
 Instructiebehoefte
 Inh:kerndoelen/mijlpalen
- lezen/spellen
- rekenen
 Methodes:
- lezen
- rekenen
- spellen
Betekenisvolle thema’s Projecten
’WO’
 Meervoudige intelligentie
 Leerstijlen
 Interactief leren
 Coöperatief leren
 LVS: cito en portfolio door
leerkracht en leerling
 Authentiek en
betekenisvol leren
 Inh:kerndoelen/mijlpalen
- taal/rekenen
- oriëntatie op jezelf
en de wereld
- kunstzinnige
oriëntatie
 methodes
Gezamenlijke
onderzoeksvragen
 Ook eigen
groepsleer vragen
 Ontwikkelen
van (deel-)
groepsvragen
 Plan van
aanpak
 Onderzoeken
 Samenwerkingsvaardigheden
 Presenteren
etc.
 Reflectie op
groepsprocessen
Eigen leervragen
Taken en rollen in een unit- versie juni 2014




Eigen vragen
leren
ontdekken en
formuleren
Eigen
’reisplannen’
maken om tot
antwoorden te
komen
Eigen
presentaties
ontwikkelen
Zelfreflectie
5