Medicamenteuze behandeling van COPD met combinatie-preparaten* <naam FTO> <plaats> * Combinatiepreparaten zijn geïndiceerd voor de symptomatische behandeling van patiënten met ernstig COPD (FEV1<50%) en een anamnese van herhaalde exacerbaties, die ondanks reguliere therapie met langwerkende luchtwegverwijders significante symptomen hebben. 2 Locatie astma - COPD astma = grotere luchtwegen COPD = kleinere luchtwegen emfyseem = alveoli Wat is COPD? Chronische ontsteking van de luchtwegen Chronische klachten en progressief verloop Benauwdheid, kortademigheid, hoesten Chronisch sputumproductie Irreversibel Neutrofiele cellen CD8+ T-cellen Roken is voor 90% oorzaak van COPD Ontstaat vaak na het 45 jaar 4 Pathofysiologie van COPD Cytokine en chemotactische factor (TNF, IL-8, LTB4, etc) Sigarettenrook Neutrofiel Alveolar macrofaag Sensory nerves Neutrofiele elastase En andere proteasese Mucus/slijm secretie (chronische bronchitis) Longen -– Alveolar wall destruction (emphyseem) Inhibitie door 1-antitrypsin 5 Chronische bronchitis Normale luchtweg Longemfyseem Normale luchtweg gladspierweefsel mucosa slijmproducerende klier Emfyseem Chronische bronchitis toename grootte slijmproducerende klieren mucus 6 COPD exacerbaties Exacerbatiereductie is de hoeksteen in de behandeling van COPD Door herhaalde exacerbaties komt de COPD-patiënt in een neerwaartse spiraal2-4 COPD behandeling • niet-medicamenteus – – – – stoppen met roken voeding/ dieetmaatregelen longrevalidatie zuurstoftherapie • medicamenteus • chirurgie interventies – bullectomie – longvolumereductie 8 Medicamenteuze behandeling (1) Luchtwegverwijders: • 2-receptor agonisten – terbutaline (Bricanyl®) – salbutamol (Ventolin®) – fenoterol (Berotec®) Werking 4-6 uur – formoterol (Oxis®) – salmeterol (Serevent®) Werking 12 uur • Anticholinergica – ipratropium (Atrovent®) – tiotropium (Spiriva®) Werking 4-6 uur Werking 24 uur 9 Medicamenteuze behandeling (2) Inhalatiecorticosteroïden: – budesonide (Pulmicort®) – fluticason (Flixotide®) – beclometason (Becotide®) • Combinatiepreparaten – budesonide/formoterol (Symbicort®) – fluticason/salmeterol (Seretide®) Orale steroïden – prednison 10 NHG standaard COPD (1) Medicamenteuze therapie • Start met een kortwerkende bronchusverwijder: ipratropiumbromide of een 2-sympathicomimeticum • Geef bij onvoldoende verbetering een andere bronchusverwijder • Combineer eventueel beide soorten bronchusverwijders; verhoog bij exacerbaties tot maximumdosering NHG standaard COPD 2001 11 NHG standaard COPD (2) Medicamenteuze therapie • Bij nachtelijke dyspnoe: vervang kortwerkend door langwerkend 2-mimeticum, ‘zo nodig’ kortwerkende erbij NHG standaard COPD 2001 12 NHG standaard COPD(3) Medicamenteuze therapie • Bij de meeste COPD-patiënten is de plek van starten met inhalatiecorticosteroïden onduidelijk • Geef een proefbehandeling inhalatiecorticosteroïden bij patiënten die nooit gerookt hebben of die bekend zijn met astma of atopie • Bij frequente exacerbaties ( 3 in de voorafgaande winterperiode of 12 maanden): geef hoge dosis inhalatiecorticosteroïd NHG standaard COPD 2001 14 Combinatie-preparaten voor COPD • Symbicort® • 2-agonist: formoterol • Inhalatiecorticosteroïd: budesonide • Dosering: – 400/12 • Seretide® • 2-agonist: salmeterol • Inhalatiecorticosteroïd: fluticason • Dosering: 500/50 500/50 15 Meta-analyse: Alsaeedi / Sin 30% reductie in aantal exacerbaties door ICS •Reductie in exacerbaties: 30% (RR 0,70, 95% C.I. 0,58 – 0,84) Am J Med 2002;113:59-65 16 Effect combinaatpreparaat vergeleken met de losse componenten bij COPD patiënten Run-in Randomisatie Bricanyl Turbuhaler 0.5 mg zo nodig (Szafranski) Behandeling Budesonide/Formoterol 2 x 200/6 g bid Budesonide 2 x 200 g bid OF Orale prednisolon 30 mg ; formoterol 2 x 6 g bid (Calverley) Formoterol 2 x 6 g bid Placebo Terbutaline 0.5 mg Maand: -0.5 Visite: 1 0 1 2 3 6 9 12 2 3 4 5 6 7 8 Szafranski W, et al. Eur Respir J 2003;21:74–81 Calverley PM, et al. Eur Respir J 2003;22:912–919 17 Resultaten: Effecten op ernstige exacerbaties Aantal ernstige exacerbaties /patiënt/jaar t.o.v. placebo +3% 5 0 0 –2% –5 –5 –10 –10 –15 –15 –15% –20 –25 *p<0.05 vs placebo p=0.043 form/bud vs formoterol *p<0.05 vs placebo p=0.015 form/bud vs formoterol –24% * Szafranski et al, Eur Respir J 2003; 21:74-81 form/bud 2dd 400/12 μg –20 –25 –24% * –30 –12% –30 Calverley et al, Eur Respir J 2003; 22:912-919 budesonide 2dd 400 μg formoterol 2dd 12 μg NNT bud/form vs formoterol: Number needed to treat (NNT) behandel 2 patienten(2,1- 2,4) een jaar met bud/form en voorkom één excacerbatie in vergelijking met een behandeling met formoterol 4 2.4 3 2.1 2 1 0 Bud/form vs formoterol (Szafranski) Halpin DM. Int J Clin Pract 2005;59:1187–1194 Bud/ form vs formoterol (Calverley) 18 19 Resultaten: Effecten op longfunctie FEV1 als% van baseline FEV1 als% van baseline 115 104 form/bud 2dd 400/12 µg formoterol 2dd 12 µg 102 budesonide 2dd 400 µg 100 110 Placebo (Bricanyl z.n.) 98 96 105 94 92 90 100 88 86 95 p<0.001 form/bud vs Placebo en budesonide p<0.001 formoterol vs placebo 84 p<0.001 form/bud vs placebo en budesonide p=0.002 form/bud vs formoterol 82 p=0.005 budesonide vs placebo 90 p<0.001 formoterol vs placebo 80 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ( Tijd sinds randomisatie (maanden) Szafranski et al, Eur Respir J 2003; 21:74-81 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Tijd sinds randomisatie (maanden) Calverley et al, Eur Respir J 2003; 22:912-919 20 Resultaten: Effecten op kwaliteit van leven Verbetering op de SGRQº schaal t.o.v. placebo *** **p<0.01 vs placebo *p<0.05 vs placebo 8 7.5 8 7 7 6 6 5 4 ** * 3.9 3.5 ***p<0.001 vs placebo p=0.014 form/bud vs formoterol p=0.001 form/bud vs budesonide **p<0.01 vs placebo *p<0.05 vs placebo ** 5 4.1 4 * 3.0 3 3 1.9 2 2 1 1 0 0 Szafranski et al, Eur Respir J 2003; 21:74-81 form/bud 2dd 400/12 μg formoterol 2dd 12 μg budesonide 2dd 400 μg Calverley et al, Eur Respir J 2003; 22:912-919 : minimaal verschil voor merkbare verbetering º: St Georges Respiratory Questionnaire Conclusie studies1,2 budesonide/formoterol bij COPD • Budesonide/formoterol 400/12: – Significante reductie van exacerbaties t.o.v de langwerkende luchtwegverwijder, formoterol1,2 – Verbetering van de longfunctie1,2 – Verbetering van de kwaliteit van leven2 – Vermindert symptomen1,2 1.Szafranski et al, Eur Respir J 2003; 21:74-81 2.Calverley et al, Eur Respir J 2003; 22:912-919 Kosten effectiviteit behandeling COPD patiënten COPD patiënten met exacerbaties hebben een verhoogde morbiditeit en mortaliteit -> hogere medische kosten 23 Gevolgen van exacerbatie bij COPD? COPD Chronische ziekte Acute exacerbaties Progressief verloop: – 2–3 per jaar – longfunctie – frequency proportional to COPD severity – symptomen – hospitalisaties – mortaliteit – HRQL – chronische achteruitgang resulteert in slechte prognose Vestbo J. Eur Respir Rev 2004;13:6–13 – socio-economische kosten 24 Prijs in euro per dag Prijzen taxe feb 2006 € 2,50 € 2,14 € 2,00 € 1,77 € 1,60 € 1,50 SYMBICORT TURBUHALER 100/6 MCG SYMBICORT TURBUHALER 200/6MCG Euro € 1,23 SYMBICORT TURBUHALER 400/12MCG Seretide DISKUS 50/100MCG Seretide DISKUS 50/250MCG Seretide DISKUS 50/500MCG € 1,00 € 0,87 € 0,75 € 0,50 € 0,00 1 Prijs bij 2dd 1 inhalatie