Meertaligheid bij jonge kinderen Sieneke Goorhuis

Meertaligheid bij jonge kinderen
Sieneke Goorhuis-Brouwer
Universitair Medisch Centrum Groningen
Een nieuwe taal kan iedereen leren, maar niet bij iedereen gaat het op dezelfde manier. Voor
een deel ligt dat aan onze hersenen. De hersenen van jonge kinderen bijvoorbeeld zijn voor
het leren van taal zo in ontwikkeling, dat gemakkelijk twee talen kunnen worden geleerd. Dit
wordt simultane taalverwerving genoemd. Wanneer kinderen in de eerste zeven jaar van hun
leven twee talen in kwalitatief goede interacties aangeboden krijgen, bouwen ze twee
taalsystemen op, die beide ook worden gegrift op de hersenschors. Het worden twee
moedertalen. Belangrijk is wel dat de twee talen voor het kind in persoon, situatie of tijdstip
onderscheiden zijn. Bijvoorbeeld vader spreekt de ene taal en moeder de andere. Ook is het
mogelijk dat één van beide talen op een bepaald moment op de dag wordt gesproken.
Onderscheid maken tussen schooltaal en thuistaal is eveneens mogelijk.
Het leren van twee moedertalen is een spontaan en vaak vanzelfsprekend proces.
Er zal ingegaan worden op de effecten van tweetalig onderwijs in de groepen 1 en 2 van de
basisschool.
Rond het zevende jaar is de moedertaal gegrift in de hersenen. Een tweede taal leren is dan
ook nog wel mogelijk, maar het gaat dan niet meer helemaal vanzelf. Er moet vertaald worden
vanuit de kennis van de moedertaal. Er worden ook andere hersencentra actief, dan bij het
leren van twee moedertalen.
Dit proces van successieve taalverwerving kan het beste beginnen wanneer de eerste taal bewust
tot het denkschema van het kind is gaan behoren: hoe worden zinnen opgebouwd, welke
grammaticale regels zijn er, wat is een onderwerp, een gezegde, enzovoorts. Het gaat erom dat
een kind in staat is woordjes te leren en grammaticale regels van de ene taal in de andere over te
zetten. Deze tweedetaalverwerving, die vanaf een jaar of tien bij kinderen plaats kan vinden, is
een bewust denk- en vertaalproces. Voor het leren van een tweede taal is het belangrijk dat er een
duidelijke taalmethode wordt gekozen.