Masterclass Koers voor Limburg, 25 april 2013

Masterclass Koers voor Limburg
Verslag, 25 april 2013, Maastricht School of Management
Zo'n 100 bestuurders waren tijdens de Masterclass Koers voor Limburg aanwezig. Gouverneur
Bovens opende de bijeenkomst met een introductie op de achterliggende kansen en uitdagingen voor
de Koers voor Limburg. Gouverneur Bovens: "De urgenties en kansen van Limburg vragen om
gezamenlijk optreden. Brainport 2020 biedt Limburg hierin een richtinggevend perspectief." De
Gouverneur gaf aan dat hiertoe een aantal transformaties nodig is in de huisvesting en voorzieningen.
Transformaties die leiden naar groei in kwaliteit, deels ingegeven door de vergrijzing en ontgroening.
Koers voor Limburg is een vorm van netwerksturing waarin Zuid-Limburgse bestuurders samen een
weg hebben gevonden om invulling te geven aan deze agenda en het hieruit afgeleide
Actieprogramma voor Zuid-Limburg. Gouverneur Bovens: "Een koers voor Limburg die bestendig en
dus herkenbaar is om dat die uitgaat van de onmiskenbare ‘Kracht van Limburg’, maar ook een koers
die ruimte laat voor differentiatie." Daarin gaat het om het sluiten van slimme allianties. De kracht van
onze Euregio komt vanuit de inwoners en ondernemers in Limburg, overheidsbestuurders kunnen
daarin een gerichte doch faciliterende inzet plegen op aanwezige topsectoren en benodigd
vestigingsklimaat door gerichte transformaties te stimuleren. Voor het overige dienen zij een
bescheiden positie te accepteren.
Professor Luc Soete, rector magnificus van de Universiteit Maastricht, gaf in zijn bijdrage een
toelichting op de kansen en doelen van Brainport 2020 voor Nederland en Limburg. Limburg is daarin
feitelijk een innovation follower binnen een regio omringd door innovation leaders. De opgave van
Limburg is dus om verbindingen te leggen naar de leidende krachten in de Euregio. De positie van
Limburg hierin is krachtig door een sterke investeringsstroom in private onderzoek- en
ontwikkelingsactiviteiten. Door te investeren in menselijk talent (o.a. versterking instroom
techniekonderwijs) en vervolgens in onderzoek en innovatie kan Limburg profiteren van een
opwaartse spiraalbeweging. De triple helixsamenwerking die daarvoor nodig is, vraagt maatwerk.
Professor Soete: “Regionale kennisdynamiek heeft specifieke karakteristieken: het begrip “triple helix”
dient te worden customized.”
De heer Joop van Dam van het Ministerie van Wonen en Rijksdienst schetste de demografische
ontwikkelingen zoals die zich voordoen in Nederland en Limburg. De vergrijzing en ontgroening
vragen om andersoortige voorzieningen, meer voor ouderen en minder voor jongeren. Dat betekent
een toenemende zorgvraag maar ook een afnemende vraag naar scholen. Limburg zal zijn
voorzieningen tijdig moeten aanpassen. Ook zal de behoefte aan woningen afnemen. De hieruit
volgende transformatieopgave is complex. “Hoe invulling te geven aan de netwerksturing en tevens te
komen tot uitvoering en concrete resultaten is de uitdaging, ook voor Limburg.” Het Rijk kan
experimenteerruimte en instrumenten bieden. Daarover zijn al diverse afspraken gemaakt, ook voor
Limburg.
2
Burgemeester Hoes van Maastricht sloot aan bij voorgaande sprekers: “De tijden zijn niet minder, ze
zijn anders. Andere ontwikkelingen, een andere structuur en dit roept nieuwe vragen op, ook voor
Limburg. Limburg zal daarin vanuit eigenheid en kracht de brug slaan naar de toekomst en het
buitenland.” Daarin zijn volgens Hoes genoeg problemen te onderscheiden, maar Limburg en ook Den
Haag zijn op zoek naar oplossingen. We hoeven het dan niet altijd met elkaar eens te zijn, want we
moeten doorgaan. We hebben haast met de Koers voor Limburg. Hoes sprak de aanwezigen in de
zaal aan: “U doet het, wij kunnen daarin alleen coördineren!”
Professor Boogers van de Universiteit Twente benutte de term ‘zwermmanagement’ om aan te geven
dat het de kunst is om een gezamenlijke koers te vinden. Limburg is daarin aardig op weg om een
modus te vinden. Er is veel diversiteit in het actieprogramma, waardoor veel partijen met een eigen
werkelijkheid de verbinding moeten zoeken. Dat is complex. Een heldere visie is dan nodig om de
krachten te bundelen. Limburg zou daarin nog scherper kunnen prioriteren dan nu gebeurt, in het
bijzonder voor de topsectoren. Ook zou er meer inzet kunnen komen om Koers voor Limburg tot een
politieke realiteit te maken, via bijvoorbeeld thematafels of regionale fractiebijeenkomsten. ZuidLimburg kan daarin voortbouwen op een unieke verbondenheid die ook is terug te zien in het
bestuurlijke netwerk.
Onder leiding van professor Mariëlle Heijltjes van de Universiteit Maastricht gingen de aanwezigen
vervolgens verder in discussie over de uitdagingen voor Koers voor Limburg binnen een workshop
economie, wonen, zorg dan wel onderwijs. De uitkomsten van deze workshop staan ter bespreking op
de eerstvolgende bijeenkomst van de betreffende stuurgroep. Betrokkenen ontvangen hiervan een
terugkoppeling. Met een oproep van Gouverneur Bovens werd de Masterclass Koers voor Limburg
afgesloten: “Ik voorzie een mooie toekomst met de keuzes die we - als bestuurder of als
volksvertegenwoordiger - na vandaag moeten maken. Dat zijn niet altijd gemakkelijke keuzes. Ik
spreek daartoe uw betrokkenheid aan om vanuit de Koers voor Limburg tot een afweging te komen en
deze tot een succes te maken.”