CETA – een nieuwe maatstaf voor de wereldhandel

Europese Commissie - Informatieblad
CETA – een nieuwe maatstaf voor de wereldhandel
Straatsburg, 15 februari 2017
Op 15 februari heeft het Europees Parlement ingestemd met de Brede Economische en
Handelsovereenkomst tussen de EU en Canada (CETA, Comprehensive Economic and Trade
Agreement).
Deze overeenkomst biedt bedrijven uit de EU nieuwe kansen doordat zij de handel stimuleert en de
economische betrekkingen versterkt. Het handelsverkeer met Canada zal eenvoudiger worden,
douanerechten zullen verdwijnen, de toegang tot overheidsopdrachten wordt aanzienlijk verbeterd,
nieuwe sectoren van de Canadese dienstenmarkt worden opengesteld, investeerders zullen zich op
voorspelbare voorwaarden kunnen baseren en 143 kwalitatief hoogstaande agrovoedingsmiddelen uit
de EU, zogeheten geografische aanduidingen, zullen worden beschermd. Daarnaast zullen bedrijven in
verschillende sectoren, met name kleine en middelgrote ondernemingen, geld besparen doordat testen
niet meer moeten worden herhaald.
Tegelijkertijd vormt CETA door haar progressieve karakter een nieuwe wereldwijde maatstaf voor
duurzaamheid in handelsovereenkomsten. Met CETA willen de EU en Canada er namelijk voor zorgen
dat economische groei, sociale ontwikkeling en milieubescherming elkaar versterken.
Meer dan 500 miljoen euro per jaar aan douanerechten worden afgeschaft ten behoeve van
grote en kleine ondernemingen
CETA zal Europese consumenten en bedrijven merkbaar voordeel opleveren doordat bijna 99 % van de
invoerrechten zal wegvallen. In de meeste gevallen gebeurt dit zodra de overeenkomst in werking
treedt. Vanaf de eerste dag waarop de overeenkomst wordt toegepast, zal Canada jaarlijks voor
400 miljoen euro aan rechten afschaffen die nu nog verschuldigd zijn op goederen uit de EU. Aan het
eind van de overgangsperioden voor de afschaffing van de rechten zal dit zijn opgelopen tot
500 miljoen euro per jaar. Van deze tariefverlagingen zullen bijvoorbeeld Poolse appelkwekers,
Spaanse en Franse wijnproducenten of Italiaanse stropdassenfabrikanten profiteren (zie hier).
500 miljoen consumenten van de EU krijgen meer keuze, terwijl de producten aan de
Europese normen blijven voldoen
De openstelling van de markten kan ook de prijzen laag houden en consumenten meer keus bieden.
Vrijhandel betekent echter geen aantasting of aanpassing van de EU-normen waarmee de gezondheid
en veiligheid van burgers, hun sociale rechten, hun rechten als consument of het milieu worden
beschermd. Aan deze normen zal niet worden getornd en alle uit Canada ingevoerde goederen zullen
zonder uitzondering aan alle EU-productvoorschriften moeten voldoen. CETA verandert dus niets aan
de EU-regelgeving inzake voedselveiligheid, waaronder de regelgeving inzake genetisch gemodificeerde
organismen en het verbod op met hormonen behandeld rundvlees.
Investeringsbevordering en openstelling van de Canadese markt voor diensten
CETA is met afstand de meest verstrekkende overeenkomst die de EU ooit op het gebied van diensten
en investeringen heeft gesloten. Europese bedrijven krijgen nieuwe voordelen als het gaat om de
goedkeuring van investeringsprojecten in Canada. Ook krijgen zij meer mogelijkheden om diensten te
verlenen, bijvoorbeeld gespecialiseerde maritieme diensten zoals baggerwerkzaamheden, het
verplaatsen van lege containers en het vervoer van bepaalde goederen binnen Canada. In andere
dienstensectoren, bijvoorbeeld op het gebied van milieu, telecommunicatie en financiën, wordt de
markttoegang gegarandeerd — niet alleen op federaal niveau, maar voor het eerst ook op provinciaal
niveau. En zoals bij al haar handelsovereenkomsten zorgt de EU ook bij CETA voor een volledige
bescherming van de openbare diensten.
Wederzijdse erkenning van beroepskwalificaties
De overeenkomst schept een kader voor de goedkeuring van de erkenning van kwalificaties voor
gereglementeerde beroepen, zoals architecten, accountants en ingenieurs. De technische details van
deze erkenning zullen binnen dat kader gezamenlijk moeten worden uitgewerkt door de betrokken
beroepsorganisaties in de EU en Canada. De bevoegde instanties in Canada en de EU zullen deze
vervolgens goedkeuren en er rechtsgevolg aan geven.
Minder beperkingen om tijdelijk aan de andere kant van de Atlantische Oceaan te gaan
werken
Dankzij CETA zal het voor personeel van bedrijven en andere beroepsbeoefenaren eenvoudiger worden
om aan beide zijden van de Atlantische Oceaan te werken, zodat bedrijven gemakkelijker personeel
tijdelijk tussen de EU en Canada kunnen verplaatsen. Dit helpt Europese bedrijven om hun activiteiten
ook in Canada uit te oefenen. Het wordt ook gemakkelijker voor andere beroepsbeoefenaren om
tijdelijk juridische of boekhoudkundige diensten, diensten op het gebied van architectuur of
soortgelijke diensten te verlenen.
Europese bedrijven worden concurrerender op de Canadese markt
CETA zal het voor Europese bedrijven gemakkelijker maken klantenservice te verlenen op de Canadese
markt, zodat hun concurrentiepositie wordt verbeterd. Bedrijven uit de EU die apparatuur, machines en
software exporteren, mogen dan namelijk onderhoudsingenieurs en andere specialisten uitsturen voor
het verlenen van klantenservice, aanverwante diensten en ondersteuning.
EU-bedrijven krijgen meer dan ooit toegang tot overheidsaanbestedingen
Geen enkele andere handelspartner van Canada krijgt voor zijn bedrijven zoveel toegang tot Canadese
overheidsaanbestedingen als de EU. Bedrijven uit de EU zullen als eerste niet-Canadese
ondernemingen niet alleen op federaal niveau, maar ook op het niveau van provincies en gemeenten
kunnen inschrijven op opdrachten voor het aanbieden van goederen en diensten. De provinciale
aanbestedingsmarkt is in Canada naar schatting tweemaal zo groot als de federale
aanbestedingsmarkt. Canada heeft er ook mee ingestemd de transparantie te vergroten door alle
overheidsaanbestedingen op één website te publiceren. Omdat de toegang tot informatie voor kleine
bedrijven een van de grootste obstakels vormt voor het betreden van internationale markten, is dit een
belangrijke stap voor kleinere ondernemingen in Europa. Deze ongekend grote toegang tot
overheidsaanbestedingen zal bijvoorbeeld in het voordeel zijn van een Duits recyclingbedrijf (zie hier).
Minder kosten voor bedrijven, zonder de normen te verlagen
De EU en Canada zijn overeengekomen om elkaars conformiteitsbeoordelingscertificaten voor
producten zoals elektrische goederen, elektronische en radioapparatuur, speelgoed, machines en
meetapparatuur te aanvaarden. Dit betekent dat EU-producten die naar Canada worden uitgevoerd
onder bepaalde voorwaarden door een conformiteitsbeoordelingsinstantie in de EU volgens de
Canadese voorschriften kunnen worden getest, en vice versa. Zo wordt vermeden dat beide zijden
dezelfde tests uitvoeren, wat de kosten voor zowel ondernemingen als consumenten aanzienlijk kan
beperken. Dit komt met name ten goede aan kleinere ondernemingen, die het zich niet kunnen
veroorloven tweemaal te betalen voor dezelfde test.
Een hervorming van het systeem van investeringsbescherming
CETA zorgt niet alleen voor de bescherming van investeringen, maar waarborgt tegelijkertijd het recht
van overheden om te reguleren in het openbaar belang, ook wanneer dergelijke regelgeving invloed
heeft op buitenlandse investeringen. Het huidige mechanisme voor de beslechting van geschillen
tussen investeerders en staten (ISDS), dat in vele bilaterale handelsovereenkomsten van de EUlidstaten is opgenomen, is vervangen door een nieuw en verbeterd stelsel van investeringsgerechten.
Het nieuwe mechanisme zal openbaar zijn en niet steunen op ad-hoctribunalen. Het zal beschikken
over professionele en onafhankelijke rechters, die door de EU en Canada worden aangewezen en die
zich via een strikte gedragscode moeten houden aan de hoogste ethische normen. De procedures
zullen transparant zijn, onder meer door het openstellen van hoorzittingen en de openbaarmaking van
documenten die in het kader van een geschillenbeslechting worden aangevoerd. Een investeerder kan
een staat slechts in een beperkt aantal gevallen voor het gerecht dagen en de investeringsbepalingen
bieden geen bescherming aan zogeheten lege vennootschappen of brievenbusmaatschappijen — alleen
ondernemingen met een reële economische band komen in aanmerking. In geen geval kan een
openbare instantie gedwongen worden om haar wetgeving te wijzigen of een schadevergoeding te
betalen.
Het herziene stelsel van investeringsgerechten is een nieuw element in handelsovereenkomsten en het
publieke debat is in veel lidstaten nog niet afgerond. Daarom hebben de lidstaten, ondersteund door de
Commissie, besloten om het stelsel van investeringsgerechten buiten de werkingssfeer van de
voorlopige toepassing van CETA te houden. Dit betekent dat het stelsel pas in werking zal treden
wanneer alle lidstaten hun nationale ratificatieprocedure hebben afgehandeld. Tijdens deze periode zal
de Commissie samen met Canada een aantal aspecten van het nieuwe stelsel verder uitwerken, zoals
de selectie van rechters, de toegang van kleinere bedrijven tot het stelsel en het beroepsmechanisme.
Dit is in de overeenkomst vastgelegd.
Nieuwe kansen voor landbouwers en voedselproducenten gaan hand in hand met de
bescherming van Europese geografische aanduidingen
CETA zal nieuwe mogelijkheden scheppen voor landbouwers en voedselproducenten, waarbij de
gevoeligheden van de EU volledig zullen worden beschermd. De EU stelt zich op beperkte en
evenwichtige wijze open voor een aantal producten, en daartegenover staan openingen van Canadese
zijde die belangrijke Europese exportbelangen dienen, bijvoorbeeld in verband met kaas, wijn en
gedistilleerde dranken, fruit en groenten, verwerkte producten en geografische aanduidingen. Alle uit
Canada ingevoerde goederen zullen zonder uitzondering moeten voldoen aan alle regelgeving van de
EU. Zo zal bijvoorbeeld alleen hormonenvrij vlees in de EU worden ingevoerd.
CETA betekent ook een belangrijke stap voorwaarts voor veel kleine en middelgrote bedrijven in
plattelandsgebieden die landbouwproducten verkopen. Canada heeft er namelijk mee ingestemd om
143 bijzondere producten uit specifieke regio's in de EU te beschermen. Tot de producten die door
CETA worden beschermd, behoren de meest geëxporteerde levensmiddelen van de EU, waaronder
roquefort uit Frankrijk, balsamicoazijn uit Modena en Goudse kaas uit Nederland. Vanaf nu zal de
bescherming van deze Europese producten tegen imitatie op een vergelijkbaar niveau komen als in de
EU, waarmee het risico wordt weggenomen dat geografische aanduidingen in Canada als soortnaam
worden beschouwd.
Bescherming van Europese vernieuwers en kunstenaars
Op het gebied van intellectuele-eigendomsrechten zal CETA zorgen voor een evenwichtiger speelveld
tussen Canada en de EU. Zo worden de auteursrechten beter beschermd doordat de Canadese regels
voor de bescherming van technische voorzieningen en het beheer van digitale rechten aan die van de
EU worden aangepast. Ook zal het Canadese systeem voor intellectuele-eigendomsrechten betere
bescherming bieden voor octrooien op farmaceutische producten van de EU. De handhaving zal worden
versterkt, doordat het mogelijk wordt voorlopige maatregelen te treffen en rechterlijke bevelen uit te
vaardigen tegen tussenpersonen die betrokken zijn bij illegale activiteiten. Canada heeft er ook mee
ingestemd zijn grensmaatregelen aan te scherpen tegen nagemaakte merkartikelen, onrechtmatig
gereproduceerde goederen waarop een auteursrecht rust en goederen met een nagemaakte
geografische aanduiding.
Bescherming van arbeidsrechten en milieubescherming
Met CETA bevestigen de EU en Canada hun inzet voor duurzame ontwikkeling. Zij zijn het erover eens
dat een toename van de handel en investeringen niet ten koste mag gaan van milieubescherming en
arbeidsrechten, maar deze juist moet bevorderen. Met CETA willen de EU en Canada ervoor zorgen dat
economische groei, sociale ontwikkeling en milieubescherming elkaar versterken. De internationale
verplichtingen van de EU en Canada op het gebied van werknemersrechten en milieu- en
klimaatbescherming zijn in CETA opgenomen. Voor de uitvoering van de CETA-verbintenissen op deze
gebieden wordt een belangrijke rol toebedeeld aan het maatschappelijk middenveld in de EU en in
Canada. CETA voorziet ook in een procedure voor het beslechten van geschillen met overleg op
overheidsniveau en betrokkenheid van een deskundigenpanel.
In CETA staat een ambitieus en uitgebreid hoofdstuk over handel en duurzame ontwikkeling, maar ook
over arbeid en milieu. Dit zijn bindende bepalingen: zij scheppen verplichtingen die dezelfde juridische
waarde hebben als elke andere verplichting uit hoofde van de overeenkomst. Het zijn ook afdwingbare
bepalingen, omdat daarvoor een specifiek geschillenbeslechtingsmechanisme geldt, dat voorziet in een
duidelijke, verplichte procedure met vaste termijnen voor het oplossen van eventuele geschilpunten
over de naleving van die bepalingen. Op die wijze worden engagement op regeringsniveau, externe
beoordeling door een onafhankelijk panel van deskundigen, betrokkenheid van het maatschappelijk
middenveld en de deskundigheid van de Internationale Arbeidsorganisatie samengebracht. De uitkomst
is openbaar en kan worden gebruikt om druk uit te oefenen op de "overtredende" partij om
maatregelen te treffen.
Dit mechanisme doet recht aan de aard van de verplichtingen en is gericht op het aanpakken van de
onderliggende oorzaken van de geschilpunten totdat daarvoor een oplossing wordt gevonden. Het
maatschappelijk middenveld, met inbegrip van de vakbonden, wordt bij alle stadia van deze
geschillenbeslechtingsprocedure betrokken. Dit mechanisme is de neerslag van het huidige standpunt
van de EU over deze aangelegenheid.
Gezamenlijk uitleggingsinstrument
Tegelijk met CETA hebben de EU en Canada ook een gezamenlijk uitleggingsinstrument ondertekend.
Dat document zal rechtskracht hebben en op duidelijke en ondubbelzinnige wijze toelichten wat
Canada en de Europese Unie in een aantal artikelen zijn overeengekomen (zoals de artikelen over het
nieuwe stelsel van investeringsgerechten, over het recht om te reguleren, over openbare diensten of
over arbeid en milieubescherming).
Achtergrond en volgende stappen
Op 30 oktober hebben de EU en Canada de handelsovereenkomst ondertekend en vandaag heeft het
Europees Parlement daaraan zijn goedkeuring gehecht. Hierdoor wordt het pad geëffend voor de
voorlopige toepassing van CETA, zodra Canada zijn ratificatieprocedures heeft voltooid. De voorlopige
toepassing, waarvoor in de EU precedenten zijn aan te wijzen, is bedoeld om een zinvolle toepassing
van de wezenlijke inhoud van deze handelsovereenkomst mogelijk te maken. Het ratificatieproces van
CETA zal zijn voltooid wanneer alle parlementen van de lidstaten de overeenkomst volgens hun
respectieve nationale grondwettelijke voorschriften zullen hebben goedgekeurd.
Samen met het besluit tot ondertekening van CETA heeft de Raad in oktober 2016 nog een besluit
aangenomen, waarin wordt aangegeven welke bepalingen van de overeenkomst niet voorlopig worden
toegepast. Dat zijn hoofdzakelijk de bepalingen over:
1) de bescherming van investeringen;
2) de markttoegang voor investeerders wat beleggingen in effecten betreft;
3) het stelsel van investeringsgerechten.
Op grond van de formulering van het besluit van de Raad is voorlopige toepassing van de
hoofdstukken over handel en duurzame ontwikkeling, handel en arbeid alsmede handel en milieu
toegestaan, voor zover de bevoegdheidsverdeling tussen de Unie en de lidstaten wordt geëerbiedigd.
Voor meer informatie:
Persbericht: Het begin van een nieuw tijdperk in de betrekkingen tussen de EU en Canada
Speciale CETA-website: met onder meer "CETA in het kort" en "toelichting per hoofdstuk"
Website CETA in je eigen stad: met onder meer landspecifieke factsheets en voor elke lidstaat
gegevensvisualisatie van de uitvoer naar Canada
Videoclip: Waarom CETA? (interviews en voorbeelden)
Brochure: Voordelen van CETA en ervaringen van exporteurs
Website met concrete voorbeelden van handelsvoordelen voor Europese bedrijven
De tekst van de overeenkomst
MEMO/17/271
Contactpersoon voor de pers:
Daniel ROSARIO (+ 32 2 295 61 85)
Axel FOUGNER (+32 2 295 72 76)
Voor het publiek: Europe Direct per telefoon 00 800 67 89 10 11 of e-mail