Zang en muziek in de gemeente en in de samenkomst

Zang en muziek in de gemeente en in de samenkomst
Zowel vanuit de gemeente en als vanuit de muziekteams kwam de vraag om een omschrijving van het beleid
ten aanzien zang en muziek in de Baptistengemeente Meppel en in het bijzonder de wekelijkse samenkomst.
Daarom is dit document opgesteld en door de raad vastgesteld.
Het stuk geeft vanuit de visie over gemeente-zijn aan: hoe samenzang en muziek tot eer van God en tot
opbouw van de gemeente kan worden vorm gegeven in de samenkomsten. En is daardoor een bruikbaar
instrument voor alle werkers op het gebied van zang en muziek. Hoewel het werk van het beamerteam en de
techniek hierbij van wezenlijk belang zijn, wordt daar nu verder niet op ingegaan. Vanwege de vraagstelling
beperkt het beleidstuk zich bewust tot zang en muziek.
Het document zoemt vanuit de gemeente en de samenkomst in op zang en muziek. Allereerst wordt
aangegeven wat het doel is van de Baptistengemeente Meppel. Vervolgens wordt dit doel nader uitgewerkt
voor de samenkomst en de plaats van zang en muziek hierin. Uiteindelijk wordt aangegeven wat het doel van
zang en muziek is en wordt het een en ander verder praktisch uitgewerkt. In een bijlage staan een aantal
Bijbelteksten uitgeschreven over gemeente, samenkomst, zang en muziek. Soms wordt in de tekst naar deze
verzen verwezen.
Het document is als volgt opgebouwd:
1. De gemeente
1.1 Doel en motto gemeente
1.2 Doelgroepen
2. De samenkomst
2.1 Doel samenkomst
2.2 Onderdelen samenkomst
2.3 Plaats zang en muziek in de samenkomst
3. Zang en muziek
3.1 Doel zang en muziek
3.2 Praktische invulling zang en muziek
1. De gemeente
1.1 Doel en motto gemeente
Het doel van de Baptistengemeente Meppel is mensen in contact brengen met Jezus Christus, zodat ze worden
hersteld in hun relatie met God. Daarnaast is het doel van de gemeente mensen te ondersteunen in hun
geloof, zodat ze groeien in hun relatie met God. Zo leren ze Hem steeds beter kennen en liefhebben en de
naaste als zichzelf. Op deze manier laat de gemeente zich inschakelen in het eeuwige plan van God, zoals onder
andere verwoord in Efeziërs 5:25-27. Hierdoor wordt God verheerlijkt en komt de mens tot zijn doel: God
verheerlijken (aanbidden) en zich voor eeuwig in Hem verheugen.
Aansluitend heeft de gemeente het volgende motto geformuleerd: Groeien in relaties. Dat wil zeggen in relatie
met God, met elkaar in de gemeente en met mensen in onze omgeving.
1.2 Doelgroepen
Het uitgangspunt is dat de gemeente er is voor iedereen. Voor iedereen die komt, zou plaats moeten zijn in de
gemeente en in de samenkomst. Toch lukt het niet altijd om het iedereen naar de zin te maken. Het getuigt van
volwassen geloof wanneer mensen in staat zijn om over hun eigen beleving heen te kijken.
Onze gemeente telt veel gezinnen en dus ook jongeren en kinderen. Met deze doelgroep willen we veel
rekening houden in de samenkomst. Maar ook de ouderen en de andere volwassenen hebben een plek in de
gemeente.
2. De samenkomst
2.1 Doel samenkomst
Het doel van de samenkomst is opbouw, ontmoeting en gemeenschap. De Heilige Geest is uitgestort met
Pinksteren. Waar Gods Geest is, daar is beweging. Ook in de samenkomst. Niet vanaf het podium naar de zaal
en terug, maar van God naar de mens en terug en naar elkaar toe.
Van God naar de mens
De basis van de samenkomst ligt in de onwrikbare belofte van Jezus uit Matteus 18:20 “Waar twee of drie in
Mijn Naam bijeengekomen zijn, daar ben Ik in hun midden.” God wil zijn waar Zijn kinderen zijn. Hij wil hen
ontmoeten en gemeenschap met hen hebben. Dit is de eerste beweging in de samenkomst. God wil met Zijn
Woord en Geest in ons midden zijn en “maaltijd met ons houden” (Openbaring 3:20). Mensen komen naar de
samenkomst om te worden gevoed, getroost en bemoedigd en God wil dit ook geven. Jezus voedt en koestert
Zijn gemeente (Efeziërs 5:29).
Van de mens naar God
Mensen komen ook naar de samenkomst om God te aanbidden. Er is dus ook een door de Geest geleide
beweging van de mens naar God. God vraagt ook van ons dat we komen. Komt tot Mij.. (Matt 11:28). Om de
aanwezigheid van God te ervaren, een aanraking van God mee te maken is het nodig dat we ons open stellen.
Hoe meer de mens zich geeft en openstelt, hoe meer God ook kan/wil geven.
Van mens naar mens
De vrucht van de Geest is liefde, in de eerste plaats voor geloofsgenoten. Daarom is er in de samenkomst ook
een beweging naar elkaar. We mogen elkaar ontmoeten en een tijd van gemeenschap hebben. Elkaar
opbouwen, aansporen, bemoedigen. In Hebr. 10:24 en 25 staat dat we om deze reden onze samenkomsten
niet moeten verzuimen.
2.2 Onderdelen samenkomst
Uit de bijbelteksten kunnen we de volgende onderdelen in de samenkomst halen: 1. Doop, 2. Onderricht
(onderwijs, Bijbelverklarende prediking met Christus als kern), 3. Gemeenschap, 4. Breken van het brood
(Avondmaal), 5. Gebed, 6. Zang, lof en dank en 7. Geestesgaven
In de Bijbel staat nergens een gebod dat bovenstaande onderdelen in de samenkomst een plaats moeten
hebben. Laat staan in iedere samenkomst. Toch is het goed om aan te sluiten bij de gang van zaken in de eerste
christelijke gemeenten. Daarnaast willen we ook andere zaken dan boven genoemd aan bod laten komen in de
samenkomst, zoals momenten van stilte, het voorlezen uit de Bijbel enz.
De samenkomst is breder dan de tijd op zondagmorgen tussen 10 uur en 11.30 uur. Ook de periode hiervoor en
hierna (het koffiedrinken) horen er bij. Daarnaast zijn ook de huiskringen plekken waar gemeenteleden
samenkomen en genoemde onderdelen met elkaar beoefenen.
2.3 Plaats zang en muziek in de samenkomst
De baptistengemeente Meppel wil graag een gemeente van het Woord zijn. Uit bijvoorbeeld 1 Petrus kan
worden geleerd dat door het Woord van God de wedergeboorte, maar ook de geestelijke groei tot stand wordt
gebracht. Daarom vinden we de prediking van Gods Woord een centraal onderdeel van onze samenkomst.
Meestal wordt het Woord in de samenkomst verkondigd aan de hand van een thema.
Ook door samenzang en muziek kan het Woord worden verkondigd en het thema worden ondersteunt.
Daarnaast zijn zang en muziek een prachtige en Bijbelse manier om God de lof, dank en eer te geven die Hem
toekomt. Het kan mensen dichter tot God en tot elkaar brengen. Ook dat is een wezenlijk onderdeel van de
samenkomst. Het een vult het ander naadloos aan. Zo wordt In de zang weer het Woord gepredikt (in- en
uitgezongen) en wordt God ook door de woorden van de prediker en door een nederige luisterhouding van de
gemeente weer aanbeden.
3. Zang en muziek
3.1 Doel zang en muziek
Het doel van zang en muziek in de samenkomst en in de gemeente is:
1.
Het ondersteunen van de verkondiging van het Woord en het thema van de samenkomst.
2.
Het verkondigen van het Woord zelf (bijbelse liederen).
3.
Het loven, eren en danken van God.
4.
Het brengen van mensen in verbinding met God en met elkaar.
Zo kan zang en muziek in de samenkomst ertoe leiden dat het Woord wordt gezaaid en de aarde van het
menselijk hart wordt toebereid, zodat het zaad kan ontkiemen en groeien. Daarnaast zijn zang en muziek ook
de vrucht/de oogst: aanbidding, het lof- en dankoffer van een toegewijd hart.
1. Woord verkondigen
In de genoemde bijbelteksten uit Efeziërs 5:19 en Kolossenzen 3:16 gaat het over het spreken onder elkaar en
het onderwijzen van elkaar met psalmen, gezangen en geestelijke liederen. Hieruit kunnen we opmaken dat
zang en muziek niet alleen op God zijn gericht en aanbiddend van karakter dienen te zijn, maar ook gericht op
elkaar en onderwijzend. Zingen is ook het belijden en prediken van het evangelie aan onszelf en aan elkaar.
Het is het inzingen en uitzingen van het woord van Christus.
2. Lof offeren en dank brengen.
In dezelfde bijbelteksten wordt gesproken over het loven en danken van God door te zingen. Er hoeven geen
offers meer te worden gebracht, zoals de priesters dit deden in het Oude Testament. Het kruisoffer van Jezus is
voor eens en voor altijd voldoende geweest. Maar God vraagt van ons dat we Hem een lofoffer brengen. “Wie
lof offert, eert Mij” (Psalm 50:23) en “Laten wij dan altijd door Hem een lofoffer brengen aan God, namelijk de
vrucht van lippen die Zijn Naam belijden” (Hebreeën 13:15). Natuurlijk kan onze lof, dank en aanbidding ook
worden uitgesproken in gebeden. Zingen is echter een bijzonder krachtige manier om God te eren en is God
welgevallig. De muzikale begeleiding kan het zingen nog meer intensiteit en kracht geven.
3. Uiten van geloof en verbinden mensen
Muziek is in staat om het hart ontvankelijk te maken. Het wekt de emoties op, brengt mensen in beweging en
stelt hen in staat Gods aanwezigheid te ervaren. Samenzang, maar ook instrumentale muziek gericht op God
heeft een grote geestelijke kracht. Daarnaast werkt muziek en samen zingen ook erg samenbindend en
versterkt het het gevoel van eenheid. God heeft dit zo geschapen en wil dit ook gebruiken in de samenkomsten
van de gemeente.
Zang en muziek staan in de samenkomst niet op zichzelf, maar dienen als vorm (medium, drager) en qua
volume het Woord van God (de inhoud). De raad wil een goede harmonie tussen alle verschillende onderdelen
in de samenkomst. Zang en muziek lenen zich er juist voor om alle onderdelen op een natuurlijke wijze met
elkaar te verbinden.
3.2 Praktische invulling zang en muziek
De gemeente wil graag meerdere muziekteams inzetten. Elk muziekteam bestaat uit een muzikaal leider, een
zangleider, meerdere instrumentalisten en meerdere zangers/zangeressen. Belangrijk is dat de muzikale
begeleiding bestaat uit mensen die met overtuiging en vanuit een dienende houding de talenten die ze van
God hebben ontvangen willen gebruiken en daarin willen groeien. Zodat de gemeente zich kan geven in de
zang en voluit meedoet.
Gang van zaken
Het streven is dat de samenkomst duurt van 10 uur tot 11.30 uur. De samenkomst is normaliter onderverdeeld
in prediking, samenzang, opening-mededelingen-presentaties en open gebed-zegen-collecte-overig. Ook doop,
avondmaal, getuigenissenIs, opdragen e.d. vormen wezenlijke onderdelen van een dienst. Indien nodig wordt
soms de samenzang en eventueel ook de prediking ingekort.
De oudste van dienst heeft de eindverantwoordelijkheid over de samenkomst. Meestal is dat de eigen
voorganger. De (gast)spreker bepaalt het Bijbelgedeelte, het thema en de sfeer van de samenkomst. De
zangleider sluit hierop aan door passende liederen te selecteren en bespreekt de liturgie met de oudste van
dienst. Op deze manier wordt er geprobeerd samenhang te creeëren (eenheid) tussen de verschillende
onderdelen van de samenkomst.
Elke zangleider heeft een eigen stijl. Deze variatie is waardevol en wordt gestimuleerd. Toch dient deze variatie
wel ondergeschikt te blijven aan het gekozen thema en de sfeer van de samenkomst.
Criteria liederen
De samenzang en de muziek moeten passen bij de identiteit van de gemeente. De liederen dienen onder
andere te voldoen aan de volgende criteria:
- Bijbels verantwoord met de brede diepgang van de Psalmen als lichtend voorbeeld.
- Gericht op het verlossingswerk van Jezus Christus (het hart van het evangelie);
- Over God en tot God.
- Met ruimte voor verschillende emoties en gemoedstoestanden. Uit de Psalmen leren we dat lofprijzing breed
is en niet per definitie vreugdevol hoeft te zijn, maar bijvoorbeeld ook ingetogen.
(schuld belijden, vragen, klagen, uiten verdriet, angst of zorg).
- Geschikt voor de samenzang (moeten zingbaar zijn);
- Het recht om ze te zingen moet goed geregeld zijn (copyright).
Het zingen van nieuwe liederen
Het is goed en Bijbels nieuwe liederen te zingen (Psalm 96:1). Een groot deel van de gezongen liederen in de
samenkomst dient echter bekend te zijn. Uitgangspunt is max. één onbekend lied per samenkomst. Het
verdient aanbeveling ieder jaar een selectie te maken uit de nieuw uitgebrachte Opwekkingsliederen.
Daarnaast wordt aanbevolen ook uit andere liedbundels putten. Het is belangrijk deze nieuwe liederen
meerdere malen te zingen, zodat ze snel worden aangeleerd. Soms is het goed als een zangleider iets vertelt
over het lied qua tekst en achtergrond.
Bijlage: Bijbelteksten gemeente, samenkomst, zang en muziek.
Handelingen 2:41: Degenen die zijn woorden aanvaardden, lieten zich dopen; op die dag breidde het aantal
leerlingen zich uit met ongeveer drieduizend. 42 Ze bleven trouw aan het onderricht van de apostelen,
vormden met elkaar een gemeenschap, braken het brood en wijdden zich aan het gebed.
Efeziërs 5:18: En word niet dronken van wijn, waarin losbandigheid is, maar word vervuld met de Geest, 19 en
spreek onder elkaar met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen, en zing voor de Heere en loof Hem in uw
hart, 20 en dank altijd voor alle dingen God en de Vader in de naam van onze Heere Jezus Christus.
Kolossenzen 3:16: Laat het woord van Christus in rijke mate in u wonen, in alle wijsheid; onderwijs elkaar en
wijs elkaar terecht, met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen. Zing voor de Heere met dank in uw hart.
1 Corinthiërs 14:26: Hoe is het dan, broeders? Telkens wanneer u samenkomt, heeft iedereen wel een psalm,
of hij heeft een onderwijzing, of hij heeft een andere taal, of hij heeft een openbaring, of hij heeft een uitleg.
Laat alles gebeuren tot opbouw.