MEE Signaal - MEE Zuid
advertisement
MEE Signaal De bijdrage aan het jeugdbeleid Inhoud Inleiding 2 Inleiding 2 Wat doet MEE? 2 Aantal jongeren tot 23 jaar met een beperking 3 Doelgroepen In dit document beschrijven wij de bijdrage van MEE aan het gemeentelijk, provinciaal en landelijk jeugdbeleid. MEE ondersteunt jaarlijks ruim 100.000 mensen met een beperking. Meer dan de helft daarvan is jonger dan 23 jaar. Onze cliëntondersteuning draagt in grote mate bij aan de zelfredzaamheid en de maatschappelijke participatie van deze jeugdigen. MEE is daarmee kernpartner in uw jeugdbeleid. 3 Kenmerken cliëntondersteuning Wat doet MEE? 4 Bijdrage MEE aan het gemeentelijk preventief jeugdbeleid 6 Bijdrage MEE aan jeugdbeleid landelijke overheid 6 Bijdrage MEE aan de provinciale jeugdzorgketen 7 Collectieve taken 7 Resultaten cliëntondersteuning 8 Waar kan MEE bij helpen? Mensen met een beperking willen en kunnen actief participeren in de samenleving. MEE helpt hen met het invullen en inrichten van hun eigen leven. MEE staat met haar cliëntondersteuning naast mensen met een beperking. Door het tijdig inzetten van cliëntondersteuning kan later extra inzet van zorg worden voorkomen. Het werk van MEE heeft hierdoor ook een preventieve werking. MEE ondersteunt in elke levensfase en op alle levensterreinen. MEE adviseert ook jeugdigen met een beperking bij het maken van keuzes. MEE biedt ondersteuning aan de jeugdigen zelf, hun ouders en hun sociale netwerk. Aantal jongeren tot 23 jaar met een beperking1 Verstandelijk beperkt Lichamelijk beperkt Chronisch ziek Autistisch Visueel beperkt Auditief beperkt 1 Indicatieve cijfers op basis van gegevens van het Sociaal Cultureel Planbureau. 2 161.000 85.000 63.000 45.000 12.000 9.000 Doelgroepen MEE ondersteunt Mensen met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking. Mensen met een stoornis in het autistisch spectrum. Chronisch zieken. Mensen met een niet aangeboren hersenletsel (NAH). In de categorie jeugd onderscheidt MEE de volgende subdoelgroepen Jeugdigen met een beperking tot 23 jaar. Ouders van kinderen met een beperking tot 23 jaar. Ouders met een beperking met kinderen tot 23 jaar. Jeugdigen tot 23 jaar met ouders met een beperking. Bij deze subdoelgroepen maakt MEE onderscheid tussen Jeugdigen en/of ouders met een beperking die niet adequaat worden behandeld en/of ondersteund, bijvoorbeeld omdat niet wordt onderkend dat zij een (licht) verstandelijke beperking of autistische stoornis hebben, waardoor zij overvraagd worden en gedragsproblemen ontwikkelen en daardoor maatschappelijke problemen veroorzaken en/of risico’s lopen. Jeugdigen en/of ouders met een beperking die geen problemen veroorzaken, maar die door hun beperking wel worden belemmerd en daardoor minder, dan voor hen mogelijk is, participeren in de maatschappij. Kenmerken cliëntondersteuning Vraaggestuurd: De vraag van jeugdigen en/of ouders is ons uitgangspunt. MEE biedt hen een zo groot mogelijke vrijheid van keuze in de hulpverlening/zorg. Expertise: MEE heeft kennis van ontwikkelingsstimulering die passend is om een kind met een beperking zich optimaal te laten ontwikkelen en ouders (met of zonder beperking) daarin te ondersteunen. MEE kent de antwoorden op vragen van ouders met een kind met een beperking en weet welke maatschappelijke drempels zij moeten overwinnen om hun kind met zo veel mogelijk kansen te laten (op)groeien. MEE kent de maatschappelijke partners die daaraan ook een bijdrage kunnen leveren en adviseert hen om dit zo adequaat mogelijk te doen. Systeemgericht: MEE gaat uit van een systeembenadering, dat wil zeggen dat de jeugdige met het gezin en de maatschappelijke omgeving centraal staat. MEE richt zich ook op het wegnemen van belemmeringen die in de samenleving ontstaan. Professioneel: De consulent van MEE beschikt over een hoogwaardige pedagogische expertise op het terrein van ontwikkelingsstimulering en opvoedingsondersteuning. Onafhankelijk: MEE heeft een onafhankelijke positie en begeleidt jeugdigen en ouders naar de best passende zorg of ondersteuning. MEE dient alleen het belang van jeugdigen en ouders, onafhankelijk van zorgaanbieders, verzekeraars en gemeenten. Laagdrempelig en toegankelijk: Er is geen indicatie nodig voor de cliëntondersteuning en door het fijnmazige netwerk van vestigingen, is er altijd een MEE in de buurt. Preventief: De werkzaamheden van MEE zijn gericht op optimale ontwikkelingsmogelijkheden van jeugdigen, door ouders te leren omgaan met de beperking van hun kind en/of door ouders met een beperking te leren hoe zij de ontwikkeling van hun kind zo goed mogelijk kunnen stimuleren. Bedrijfsmatig: MEE werkt transparant en in 2009 zijn alle MEE-organisaties gecertificeerd. 3 Bijdrage MEE aan het gemeentelijk preventief jeugdbeleid Informatie en advies over opvoeding en opgroeien Individuele ondersteuning of publieksvoorlichting aan jeugdigen en ouders. MEE biedt individuele voorlichting, op kantoor of bij de cliënten thuis. Ook worden jeugdigen en ouders via algemene publieksvoorlichting (sociale kaart) geïnformeerd over bijvoorbeeld het rugzakje in het onderwijs, geschikte sportvoorzieningen voor kinderen met een beperking, basisscholen die bereid zijn kinderen met een beperking aan te nemen, etc. Doel van deze activiteit is informatie bieden, met als resultaat dat jeugdigen en ouders geïnformeerd zijn en voorzieningen weten te vinden. Samen met ouders en kind verheldert MEE de vraag. Doel van de vraagverheldering is ervoor te zorgen dat het aanbod (van de zorg) aansluit bij de individuele situatie, met als resultaat dat het aanbod bijdraagt aan de ontwikkeling van het kind. Een belangrijk onderdeel van het werk van MEE is samen met jeugdigen en ouders te verkennen welke voorzieningen bruikbaar en toegankelijk zijn en hoe zij daarvan gebruik kunnen maken. Cliënten kunnen de keuze tussen speciale- of reguliere voorzieningen (al dan niet in combinatie met extra ondersteuning) hierdoor beter maken. Doel is duidelijk te krijgen welk aanbod het beste aansluit bij hun vraag. Resultaat is dat jeugdigen die ontwikkelingsstimulering krijgen aangeboden die zij nodig hebben om hun talenten te ontwikkelen. MEE traint loketmedewerkers van het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) in het herkennen van beperkingen. Doel is dat loketmedewerkers jeugdigen en/of ouders met beperkingen vroegtijdig signaleren. Resultaat is dat zij tijdig kunnen worden doorverwezen en passende ondersteuning krijgen aangeboden. Signalering MEE werkt vindplaatsgericht en outreachend. Zij gaat zo nodig bij jeugdigen en ouders op huisbezoek en betrekt ook hun omgeving (buurt, school, enz.) bij het vinden van 4 oplossingen voor problemen en knelpunten. Doel is dat ook jeugdigen en/of ouders zonder expliciete hulpvraag worden bereikt. Resultaat is dat zij optimaal worden ondersteund in hun ontwikkeling en dat overlast wordt voorkomen. MEE draagt op verschillende manieren bij aan het vroegtijdig signaleren van (dreigende) ontwikkelingsproblemen of uitval in voorschoolse opvang, onderwijs, arbeidsmarkt, enz. Zij doet dat via haar contacten met jeugdigen en ouders, maar ook door medewerkers van consultatiebureaus, voorschoolse opvang, onderwijsinstellingen, loketten, enz. te trainen in het herkennen van en omgaan met beperkingen. Ook via de coördinatie van de netwerken Integrale Vroeghulp en Autisme draagt MEE hieraan bij. Doel is dat jeugdigen en/of ouders met beperkingen vroegtijdig worden opgespoord. Resultaat is dat zij zo optimaal mogelijk worden ondersteund in hun ontwikkeling en dat problemen worden voorkomen of effectief worden aangepakt. Als een beperking wordt vermoed kan MEE zorgen voor een goede diagnose, eventueel door andere expertises in te schakelen. Doel is een adequate, handelingsgerichte diagnose, die aansluit bij de vraag van jeugdigen en hun ouders. Resultaat is een (multidisciplinaire) diagnose op basis waarvan het aanbod rond jeugdigen en ouders kan worden georganiseerd, zodat zij hun talenten zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Toeleiding naar hulpaanbod De MEE-consulent helpt jeugdigen en ouders bij het aanvragen en realiseren van externe dienstverlening op het gebied van wonen, zorg, opvoeden, onderwijs, werk, recreëren, enz. Uitgangspunt hierbij is de vraag van jeugdigen en ouders en de hulpverlening of zorg die zij nodig hebben om zo zelfstandig mogelijk te kunnen participeren in de samenleving. Resultaat is een aanbod (regulier als het kan en speciaal als het moet) dat de jeugdigen en/of hun ouders ondersteunt bij het zo zelfstandig mogelijk participeren in de samenleving. Ontvangt de cliënt van andere instellingen dienstverlening, dan helpt MEE bij het monitoren en evalueren daarvan. Doel is vast te stellen of de geleverde dienstverlening aansluit bij de vraag en ondersteuningsbehoefte van de cliënt. Resultaat is een aanbod dat de ontwikkeling van jeugdigen optimaal stimuleert. Sluit de dienstverlening niet aan bij de behoefte, vraag of verwachting van de cliënt, dan biedt MEE ondersteuning bij bezwaar en beroep. Doel is het verkrijgen van de juiste ondersteuning en/of hulp. Resultaat is een aanbod dat de zelfredzaamheid van de cliënt zo goed mogelijk ondersteunt. Licht pedagogische hulp Is aanvraag van zorg of voorziening niet nodig, dan kan MEE - individueel of groepsgewijs - korte en praktische ondersteuning bieden. Doel is dat jeugdigen en ouders na deze tijdelijk ondersteuning weer zelfstandig verder kunnen. Resultaat is dat jeugdigen met beperkingen hun talenten zo goed mogelijk ontwikkelen. MEE biedt opvoedingsondersteuning aan ouders, die zelf een beperking hebben of kinderen hebben met een beperking. Doel is om ouders in staat te stellen hun kinderen zo goed mogelijk te begeleiden naar een zelfstandig bestaan als volwassene. Resultaat zijn ouders die daartoe in staat zijn. Indien nodig, en dat is gezien de problematiek van jeugdigen en ouders vaak het geval, biedt MEE ondersteuning in de vorm van trajectbegeleiding (bijvoorbeeld als volwassenen met een beperking een kind krijgen). Doel van de trajectbegeleiding is jeugdigen en ouders zodanig te ondersteunen dat zij maatschappelijk kunnen participeren en dat problemen worden voorkomen of verminderd. Resultaat is dat jeugdigen en ouders zich optimaal kunnen ontwikkelen. Coördinatie van zorg Bij de coördinatie van de zorg kan onderscheid worden gemaakt tussen individueel- en organisatieniveau: Uitgangspunt op individueel niveau is dat cliënten zelf de noodzakelijke zorg en ondersteuning coördineren. Als zij dat zelf niet kunnen, dan kan MEE het voor hen doen. Zeker als er sprake is van een complexe problematiek, waarbij meerdere problemen elkaar versterken, is het belangrijk dat verschillende instellingen en disciplines met elkaar samenwerken en hun inzet op elkaar afstemmen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij multiprobleemhuishoudens, voortijdig schoolverlaters, hangjongeren, loverboys en hun slachtoffers, enz. Wanneer het hierbij gaat om jeugdigen en/of ouders met een beperking (wat vaak het geval is) kan MEE de hulp en dienstverlening coördineren. Als MEE zelf geen deel uitmaakt van het behandelteam, maar fungeert als regelaar, wordt gesproken over zorgcoördinatie. Is MEE zelf ook betrokken bij de dienstverlening, dan spreken we van casemanagement. De casemanager kan ook preventief de vinger aan de pols houden, zodat tijdig wordt gesignaleerd wanneer aanvullende hulpverlening moet worden ingezet. Doel is om via een gecombineerde inzet problemen effectief aan te pakken en jeugdigen en ouders in staat te stellen zich optimaal te ontwikkelen. Resultaat is dat huisuitzettingen worden voorkomen, dat kinderen (weer) naar school gaan, werk vinden en houden en niet betrokken raken bij criminaliteit. Op organisatieniveau is het ook van belang dat instellingen samenwerken. Samenwerking is belangrijk wanneer er sprake is van complexe en/of stelseloverstijgende problemen, maar ook in geval van transities (van primair naar voortgezet onderwijs, school naar werk, enz.). MEE neemt initiatief en coördineert netwerken die specifiek gericht zijn op jeugdigen en ouders met beperkingen (bijvoorbeeld de netwerken Integrale Vroeghulp/ Vroeg, Voortdurend en Integraal en de netwerken autisme). In netwerken die niet exclusief gericht zijn op jeugdigen en ouders met beperkingen kan MEE (structureel of incidenteel) participeren (de back- of midoffice van het Centrum voor Jeugd en Gezin, zorgadviesteams, veiligheidshuizen, netwerken huiselijk geweld, enz.). Doel is het creëren van voorwaarden voor een vroegtijdige signalering van (ontwikkelings)problemen en een effectieve aanpak van complexe problemen. Resultaat zijn goed functionerende netwerken die jeugdigen en ouders ondersteunen bij het ontwikkelen en benutten van hun talenten. Hiermee is aangegeven wat MEE kan bijdragen aan het gemeentelijk preventief jeugdbeleid. Hoe MEE hieraan kan bijdragen in de vorm van een concreet aanbod is deels lokaal/regionaal bepaald. Op deze manier wordt bereikt dat het aanbod van MEE goed aansluit op de specifieke omstandigheden in gemeenten en regio’s. Iedere MEE-organisatie kan precies aangeven welk aanbod zij biedt voor de functies van het gemeentelijk preventief jeugdbeleid. 5 Bijdrage MEE aan jeugdbeleid Bijdrage MEE aan de landelijke overheid provinciale jeugdzorgketen MEE is gesprekspartner van de landelijke overheid. MEE doet aan kennisverspreiding en beleidsbeïnvloeding voor jeugdigen en/of ouders met een beperking. Doel is bereiken dat in het reguliere beleid rekening wordt gehouden met jeugdigen met een beperking en dat waar nodig speciaal beleid wordt gevoerd. Resultaat is beleid dat aansluit bij de behoeften en/of vraag van jeugdigen en/of ouders met beperkingen. MEE adviseert op basis van haar signaleringsfunctie provincies over de wijze waarop zij hun beleid op het terrein van de ruimtelijke ordening, verkeer & vervoer en het jeugdzorgbeleid zodanig kunnen vormgeven dat ook jeugdigen met een beperking kunnen participeren. Concreet gaat het daarbij om: Bijdragen aan totstandkoming van de integrale indi- catiestelling voor jeugdigen en vertaling daarvan naar regionaal niveau. Ondersteunen ouders bij uitwerking passend onderwijs en de vertaling daarvan naar regionaal niveau. Adviseren over inclusief beleid op basis van de signale- ringsfunctie van MEE. Adviseren over de aanpak van knelpunten waar jeugdi- gen en/of ouders met beperkingen tegen aanlopen als zij willen participeren in de samenleving. Adviseren over jeugdbeleid ten behoeve van jeugdigen met beperkingen. Samenwerken op landelijk niveau met relevante part- ners (VNG, VGN, GGD Nederland, GGZ Nederland, MO Groep, WEC-Raad2 , regulier onderwijs, cliëntorganisaties, Aedes, enz.) om voorwaarden te creëren voor een efficiënte en effectieve aanpak op regionaal niveau. Samenwerken met universiteiten en kenniscentra ten behoeve van de ontwikkeling van inzicht en effectieve methodieken om de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van jeugdigen met beperkingen te stimuleren. 2 6 De WEC-Raad behartigt de belangen van het speciaal onderwijs. MEE maakt ketenafspraken met provincies, jeugdzorgaanbieders en Bureau Jeugd Zorg (BJZ), zodat jeugdigen met beperkingen zo min mogelijk transitieproblemen ervaren (bijvoorbeeld dubbele indicaties, afwenteling tussen AWBZ en jeugdzorg en wachtlijsten). Doel is een doorlopende keten. Resultaat zijn keten-afspraken. MEE verzorgt deskundigheidsbevordering voor medewerkers van provincie, BJZ en jeugdzorgaanbieders, zodat zij beperkingen vroegtijdig signaleren en jeugdigen en/of ouders met beperkingen goed doorverwijzen. Collectieve taken Signalering: MEE analyseert signalen en krijgt op basis daarvan inzicht in structurele knelpunten op alle levensgebieden. Doel is gemeenten, belangenorganisaties, samenwerkingspartners enz. te informeren over deze knelpunten. Hierbij kan worden gedacht aan knelpunten, zoals wachtlijsten in de jeugdzorg, problemen met het leerlingenvervoer, problemen met het vinden van een reguliere school voor een kind met een beperking, enz. Resultaat is dat verantwoordelijke partijen kunnen werken aan de oplossing van de structurele knelpunten. Informatievoorziening en voorlichting: MEE biedt een overzicht van adressen van landelijke en lokale organisaties die diensten verlenen aan cliënten van MEE (sociale kaart, samen met GGD Nederland, VOB en VNG). Doel is jeugdigen, ouders en verwijzers te informeren over mogelijkheden voor jeugdigen en/of ouders met een beperking. Het gaat hierbij zowel om algemene als speciale voorzieningen. Dus zowel om reguliere sportverenigingen die openstaan voor mensen met beperkingen als speciale clubs. Resultaat is dat jeugdigen en/of ouders met beperkingen de weg kunnen vinden naar voor hen geschikte voorzieningen. Resultaten cliëntondersteuning Ongeacht de beperking ontwikkelen jeugdigen zich optimaal. Zij groeien op tot volwassenheid en nemen naar vermogen deel aan de samenleving. MEE stimuleert de actieve participatie door enerzijds de jeugdige en/of de ouders en het sociale netwerk te ondersteunen en anderzijds door de samenleving te leren omgaan met mensen met beperkingen. Uitval van jeugdigen met een beperking uit het onder- wijs/de arbeidsmarkt wordt voorkomen of verminderd. Problemen als gevolg van een niet adequate ondersteu- ning van probleemhuishoudens en/of (risico)jongeren met een beperking worden voorkomen of verminderd. Maatschappelijke activering en integratie: MEE draagt met haar activiteiten bij aan de participatie van mensen met beperkingen in de samenleving. Dat doet zij aan de ene kant door jeugdigen en/of ouders met een beperking zodanig toe te rusten dat zij gebruik kunnen maken van reguliere voorzieningen en aan de andere kant door overheden, scholen, bedrijven, verenigingen enz. te adviseren over de wijze waarop zij kunnen bereiken dat jeugdigen met beperkingen gebruik kunnen maken van reguliere voorzieningen. 7 Waar kan MEE bij helpen? Vragen van ouders van een kind met een beperking Wat is er met mijn kind aan de hand? Hoe kan ik mijn kind sterker maken? Hoe kan mijn gezin leren omgaan met de beperking van ons kind? Hoe kan ik bijdragen aan de ontwikkeling van mijn kind? Als ik niet meer voor mijn kind kan zorgen: ‘Hoe pak ik dat dan aan?’ Moet een gewone basisschool mijn kind aannemen? Hoe werkt een rugzakje? Welke opleiding kan mijn kind volgen? Mijn kind wil deelnemen aan sport. Waar kan dat? Hoe leer ik mijn kind omgaan met seksualiteit? Vragen van jongeren met een beperking Hoe vind ik een geschikte woonvorm? Ik wil graag op mezelf wonen. Hoe pak ik dat aan? Hoe vind ik aansluiting in mijn buurt? Hoe vind ik passend werk? Welke wetten en regels zijn op mij van toepassing? Welke vorm van vrijetijdsbesteding past bij mij? Hoe leg ik contact, hoe geef ik mijn leven zin? Hoe leer ik omgaan met relaties? Hoe reageer ik op vervelende reacties op mijn beperking? Door mijn beperking ben ik vrienden kwijtgeraakt. Hoe bouw ik nieuwe vriendschappen op en hoe (onder)houd ik ze? Colofon Tekst: Daniëlle Gorgels, MEE Nederland Fotografie: Aatjan Renders en Mathilde Dusol e.a. Vormgeving: UnitedGraphics, Zoetermeer Druk: UnitedGraphics, Zoetermeer Productie en eindredactie: Annette Abels en Gerrie van den Berg, afdeling Communicatie MEE Nederland Augustus 2008 Dit is een uitgave van MEE Nederland Een digitaal exemplaar kunt u downloaden van www.meenederland.nl MEE Nederland Vereniging voor ondersteuning bij leven met een beperking Maliebaan 71f | 3581 CG Utrecht Postbus 85271 | 3508 AG Utrecht T 030 236 37 07 | F 030 234 07 72 [email protected] www.meenederland.nl
