TSO II

LEERPLAN
Doelstellingen 2de graad TSO
Comité Protestants Godsdienstonderwijs
Marsveldstraat 5, 1050 - Brussel
02.511.90.83
[email protected]
II TSO
2
Toelichting bij het leerplan PGO 2de graad TSO
In tegenstelling tot het programma ASO en BSO hebben we ons voor II TSO vrijwel
uitsluitend beperkt tot het formuleren van doelstellingen, wat overigens voor een leerplan
gebruikelijk is.
In het TSO kunnen er zich grote verschillen in kennisniveau en interesse bij de leerlingen
voordoen. Het lijkt ons daarom wenselijk bij de implementatie van het leerplan daar rekening
mee te houden en die doelstellingen de meeste aandacht te geven, die het best aansluiten bij
de interesse en de capaciteiten van een bepaalde klasgroep. We rekenen daarbij op de
creativiteit van de leerkracht, die voor een deel kan terugvallen op de voorstellen voor
invulling, verwerking en info's van parallel lopende thema's in het ASO en op materiaal uit
het programma BSO.
Inhoud
3 TSO
1.
2.
3.
4.
5.
Het jodendom
Rechters
Christenen niet langer joden?
Streven naar macht?
Te vuur en te zwaard
4 TSO
1.
2.
3.
4.
5.
Eerlijk verdiend?
Het loopt mis!
Een nieuw begin
Nog weer anders
Een nieuw getuigenis
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
2
2 graad TSO
de
II TSO
3
3 TSO: Thema 1:
‘Jodendom’
De leerlingen kunnen
1. verschillende maatschappelijke gezichtspunten met betrekking tot de joden verwoorden;
2. ivm het begrip verbond:
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
het begrip verbond verklaren;
de Tenach omschrijven als het boek van het verbond;
de besnijdenis aanduiden als het teken van het verbond;
aan de hand van de feesten, de sabbat en de synagoge bondig de joodse
geloofsbeleving beschrijven;
3. het verhaal van het joodse meisje Esther navertellen;
4. de telkens weerkerende elementen in de positie van joden in de loop van de geschiedenis
beschrijven;
5. ivm Jozua / de intocht:
5.1. een beschrijving geven van Jozua als leider van intocht en vestiging van het joodse
volk;
5.2. aan de hand van het boek Jozua aantonen dat het essentieel is ervoor te kiezen om
volgens de thora te leven binnen Gods ‘goedertierenheid / liefdevolle zorg /
solidariteit en verbondstrouw’(chesed we-emet);
5.3. actuele voorbeelden geven van keuzes maken in die zin.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
3
2 graad TSO
de
II TSO
3 TSO: Thema 2:
4
‘Rechters’
De leerlingen kunnen
1. ivm de verhalen van de ‘rechters’:
1.1. de bedoeling van het boek ‘Rechters’ verwoorden;
1.2. de opbouw en het schematisch verloop van de rechterverhalen tonen;
1.3. de betekenis van ‘vervuld van de geest’ in de rechterverhalen uitleggen;
2. ivm de ‘Rechters’:
2.1. de roeping van Gideon beschrijven en de betekenis ervan voor ons leven weergeven;
2.2. de verhalen van Simson zo interpreteren dat de nadruk ligt op Gods handelen;
2.3. een hedendaags persoon noemen en beschrijven die de trekken heeft van een
bijbelse ‘rechter’;
3. het verband uitleggen tussen Jezus en het OT;
4. aantonen dat de christelijke kerk haar wortels heeft in de godsdienst van het joodse volk;
5. ivm kerk:
5.1. zijn eigen mening en die van anderen over de kerk formuleren;
5.2. de taak van de kerk omschrijven;
6. ivm sekten:
6.1. verschillende betekenissen van het woord sekte noemen;
6.2. voorbeelden geven van religieuze minderheden en het gevaar beschrijven van
onverdraagzaamheid tegenover hen;
6.3. kenmerken en gevaren van sektarisme schetsen.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
4
2 graad TSO
de
II TSO
5
3 TSO: Thema 3:
Christenen niet langer joden?
De lln kunnen
1. weergeven hoe joden en christenen uit elkaar gegroeid zijn:
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.
schetsen hoe de heidenen worden opgenomen in de gemeente;
schetsen hoe de zendingsreizen van Paulus verlopen en welke strategie hij gebruikt;
het verschil in visie op wet en heil tussen Paulus en de joden weergeven;
de moeite beschrijven die de joden hebben met deze visie;
2. aantonen hoe de invloed van het Griekse denken de kloof tussen joden en christenen
verdiept;
2.1. de invloed van cultuur op ons denken over God weergeven;
2.2. aantonen hoe het Griekse gnostische denken een bedreiging vormt voor het bijbelse
verbondsdenken (relatie met de levende God, die spreekt);
2.3. aantonen hoe de begrippen vlees en geest bij Paulus eeuwenlang verkeerd begrepen
zijn vanwege de invloed van het Griekse dualistische denken;
2.4. aantonen hoe Athanasius het verlossingswerk van God in Christus zuiver vasthoudt
tegenover Arius;
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
5
2 graad TSO
de
II TSO
6
3 TSO: Thema 4:
Streven naar macht?
Dit thema lijkt veel te uitgebreid, maar het is de bedoeling dit bondig
in grote lijnen te behandelen en zich niet te verliezen in details.
De lln kunnen
1. enkele kerkhistorische elementen over kerk en macht verduidelijken:
1.1. uitleggen hoe het christelijk geloof functioneert onder de absolute keizerlijke macht
in het Romeinse Rijk (vervolgde kerk, toegelaten godsdienst, staatskerk);
1.2. verklaren hoe de kerk zelf in een machtspositie komt en uitleggen wat de gevolgen
daarvan zijn;
1.3. verklaren hoe het monnikendom is ontstaan;
1.4. schetsen hoe het westen gekerstend werd;
1.5. de theocratische visie van Karel de Grote uitleggen;
1.6. de machtsstrijd tussen paus en keizer na Karel de Grote bondig beschrijven;
2. enkele machtselementen in het boek Samuël aangeven:
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
het geboorteverhaal situeren in een tijd van een machtsvacuüm in die dagen;
uitleggen waarom het volk een koning wil en wat de bezwaren zijn ;
de taak en eigenschappen van de koning omschrijven;
verklaren waarom Saul verworpen werd;
weergeven waarom David tot koning gezalfd werd;
verklaren waarom een profeet als Nathan nodig is ;
het koningschap van David evalueren;
3. enkele machtselementen in het boek Koningen weergeven:
3.1. verklaren waarom Salomo een koning naar Gods hart wordt genoemd;
3.2. de machtsuitbreiding onder Salomo beschrijven en de betekenis van het bezoek van
de koningin van Scheba in dit kader weergeven;
3.3. de tempelbouw door Salomo verklaren;
3.4. aangeven op welk gebieden Salomo faalde;
3.5. krijtlijnen uittekenen voor hoe hedendaags politiek leiderschap ingevuld dient te
worden.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
6
2 graad TSO
de
II TSO
3 TSO: Thema 5:
7
“Te vuur en te zwaard”
De leerlingen kunnen
1. over islam:
1.1. de hoofdzaken van de levensloop van Mohammed weergeven;
1.2. het ontstaan van de islam beschrijven met daarbij de houding van Mohammed in
verband met wat hij wist van jodendom en christendom;
1.3. de vijf zuilen kort bespreken;
1.4. het onderscheid tussen fatalisme en het concept van Gods zorg en de
verantwoordelijkheid van de gelovige bespreken;
1.5. de uitbreiding van de islam schetsen;
2. over Orthodoxie:
2.1. het ontstaan van het groot schisma van 1054 bondig bespreken;
2.2. kenmerken van de orthodoxe kerken als paasviering, de afbeelding van Christus als
'Pantocrator' (=albeheerser), gehuwde priesters, ongehuwde bisschoppen, nadruk op
liturgie en iconen noemen;
2.3. genoemde kenmerken vergelijken met bij ons meer bekende gewoontes terzake en
een standpunt formuleren;
2.4. de gebieden in Europa situeren met een orthodoxe meerderheid;
3. over de kruistochten:
3.1. de kruistochten bespreken als uiting van de strijd tussen christendom en islam;
3.2. de kruistochten situeren binnen het kader van politieke en economische
machtspolitiek van het westen / de westerse kerk tov de islam en de oosterse kerk;
3.3. aantonen dat in de marge van de kruistochten ook joden en ketters onderdrukt en
vervolgd zijn.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
7
2 graad TSO
de
II TSO
4 TSO: Thema 1:
8
Eerlijk verdiend?
De leerlingen kunnen
1. een definitie geven van armoede en rijkdom;
2. het begrip onrecht uitleggen aan de hand van een concreet voorbeeld in onze tijd;
3. voorbeelden van zichtbaar en onzichtbaar onrecht – in de eigen omgeving, ons land en
wereldwijd – noemen;
4. de toestand van onrecht in Israël ten tijde van de profeet Amos schetsen;
5. de roeping en het optreden van Amos situeren en duiden;
6. de heilswoorden die Amos namens God uitspreekt duiden;
7. Jezus’ houding tegenover armoede en rijkdom beschrijven aan de hand van enkele
uitspraken en gelijkenissen;
8. in het leven van Franciscus van Assisi de kritiek op de rijkdom van pausdom en
middeleeuwse kerk schetsen;
9. enkele voorbeelden geven van wegbereiders van de reformatie.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
8
2 graad TSO
de
II TSO
4 TSO: Thema 2:
9
Het loopt mis!
De leerlingen kunnen
1.
2.
3.
4.
in de eigen omgeving voorbeelden van verziekte situaties geven;
Luthers persoonlijke zoeken naar een genadige God beschrijven;
Luthers reactie tegen de misbruiken van de kerk schetsen als begin van de reformatie;
Jesaja’s optreden kunnen duiden tegen de achtergrond van de Judeese maatschappij in zijn
tijd;
5. waarschuwingen van de profeet Jeremia ten tijde van de ondergang van het 2-stammenrijk
bespreken;
6. de bedoeling van de tempelreiniging verklaren;
7. de kritieken van Jesaja, Jeremia, Jezus en Luther toepassen in onze tijd, persoonlijk en op
kerk en samenleving.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
9
2 graad TSO
de
II TSO
4 TSO: Thema 3:
10
Een nieuw begin
De leerlingen kunnen
1. de profeet Ezechiël kort situeren:
1.1. het visioen in Ezechiël 37 weergeven;
1.2. de betekenis hiervan voor het volk Israël weergeven;
2. het ontstaan en het leven van de eerste gemeente in Jeruzalem beschrijven;
3. ivm kerkgeschiedenis:
3.1. in grote lijnen de beweging van de wederdopers in Munster schetsen;
3.2. de bijdrage van Zwingli en Calvijn aan de Reformatie beschrijven.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
10
2 graad TSO
de
II TSO
11
4 TSO: Thema 4:
Nog weer anders
De leerlingen kunnen
1. Nehemia kort situeren:
1.1.
1.2.
de situatie na de ballingschap en Nehemia’s optreden beschrijven;
maatregelen die Nehemia nam actualiseren;
2. de nieuwe maatschappelijke verhoudingen in de christelijke gemeente beschrijven (o.a.
Galaten 3, 26-29 en Efeze 4, 17-32);
3. in hoofdlijnen het verloop van de Reformatie in de Nederlanden weergeven.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
11
2 graad TSO
de
II TSO
4 TSO: Thema 5:
12
Een nieuw getuigenis
De leerlingen kunnen
1. de profeet Jona situeren:
1.1. het verhaal van Jona navertellen;
1.2. aan de hand van de roeping van Jona de ‘zendingsopdracht’ van een ‘geroepene’
duiden;
2. in hoofdlijnen de structuur en het doel van het boek Handelingen weergeven;
3. de wereldwijde ‘zendingsopdracht’ verduidelijken vanuit enkele markante verhalen in het
boek Handelingen;
4. actuele voorbeelden en invulling geven van ‘getuige zijn’ van Jezus Christus in onze tijd;
5. de Jezuïetenorde en het concilie van Trente duiden als motor van de Contrareformatie, die
leidde tot vernieuwing van de Rooms-katholieke kerk;
6. in grote lijnen de betekenis van de ‘Nadere Reformatie’ schetsen.
Dit blad is NIET bedoeld als leerlingenblad!
Leerplan Protestantse Godsdienst
12
2 graad TSO
de