Informed consent formulier COLLAGEEN CROSSLINKING voor de behandeling van KERATOCONUS Gelieve dit formulier niet te ondertekenen voordat u het in zijn geheel gelezen en begrepen heeft. 1. Wat is keratoconus? Het hoornvlies bevindt zich aan de voorkant van het oog en is het venster van het oog. Het bevat geen bloedvaten en is doorzichtig. Keratoconus is een afwijking van de vorm van het hoornvlies: normaal is het hoornvlies bolvormig, bij keratoconus echter wordt het hoornvlies progressief kegelvormig en ook dunner. Hierdoor vermindert de gezichtsscherpte. De oorzaak is een onderliggende abnormale structuur van het hoornvliesweefsel waardoor dit hoornvlies zijn stevigheid verliest. Meestal komt keratoconus pas na de puberteit tot uiting. Bij minder dan 10% van de patiënten is de aandoening erfelijk en meestal zijn er dus geen andere familieleden met keratoconus bekend. De aandoening evolueert meestal over een periode van 10 tot 20 jaar en stabiliseert dan. Slechts zelden begint de aandoening boven de leeftijd van 40 jaar. Bij een beginnende keratoconus kan de gezichtsscherpte worden gecorrigeerd met brilglazen of zachte contactlenzen. Wanneer de kegelvorm toeneemt moet er vaak overgestapt worden naar harde contactlenzen. Pas wanneer het dragen van een contactlens niet meer lukt omdat ze niet meer verdragen wordt, de lens niet meer op het oog blijft zitten of het hoornvlies verlittekent, kan een hoornvlies transplantatie aangewezen zijn. Deze ingreep wordt uiteindelijk noodzakelijk bij 10 à 20% van de patiënten. U.Z. St.Pieter, Brusselsestraat 69, 3000 Leuven, Belgium [email protected] Tel. 016 33 23 73 Fax. 016 33 23 67 www.uzleuven.be/lasercentrum De laatste jaren wordt er gezocht naar alternatieven voor de hoornvliestransplantatie zoals het aanbrengen van half-cirkelvormige plastic staafjes (intracorneale ringsegmenten) in het hoornvlies. Sedert enkele jaren is er bovendien een behandeling beschikbaar, collageen crosslinking, die de structuur zelf van het hoornvliesweefsel chemisch verandert waardoor dit weer steviger wordt. Het is de enige behandeling waardoor het verder uitpuilen en onregelmatig worden van het hoornvlies kan worden stopgezet. U.Z. St.Pieter, Brusselsestraat 69, 3000 Leuven, Belgium [email protected] Tel. 016 33 23 73 Fax. 016 33 23 67 www.uzleuven.be/lasercentrum 2. Collageen crosslinking. Door middel van een chemische behandeling met riboflavine en UVA licht wordt het hoornvliesweefsel dus stijver gemaakt en kan de vorm van de keratoconus worden gestabiliseerd. De ingreep wordt uitgevoerd onder steriele omstandigheden en met druppelverdoving. Eerst wordt het meest oppervlakkige laagje, het epitheel, van het hoornvlies verwijderd. Dan wordt gedurende een half uur het hoornvlies doordrenkt met riboflavine (Vitamine B2) oogdruppels en vervolgens gedurende nog eens een half uur bestraald met ultraviolet licht. Het resultaat is dat er meer onderlinge verbindingen gevormd worden in en tussen de collageen moleculen waaruit het hoornvlies is opgebouwd waardoor dit laatste steviger, rigider wordt. Het steeds meer uitpuilen van het hoornvlies en de daarmee gepaard gaande achteruitgang van het zicht wordt hierdoor stopgezet. Bij vele behandelde ogen (70%) wordt zelfs een lichte afvlakking van de kegelvorm en lichte verbetering van de gezichtsscherpte vastgesteld in de maanden en jaren die volgen op de behandeling. Na de UV bestraling wordt er een antibiotische zalf aangebracht en een drukverband of een verbandlens. Het oog is pijnlijk tot het epitheel is dichtgegroeid (gemiddeld 2 tot 3 dagen) en pijnstillende medicatie wordt voorgeschreven. De contactlens kan gedurende enkele weken niet worden gedragen. Controles worden voorzien op dag 1 en 3, daarna na 1, 3, 6 en 12 maanden. U.Z. St.Pieter, Brusselsestraat 69, 3000 Leuven, Belgium [email protected] Tel. 016 33 23 73 Fax. 016 33 23 67 www.uzleuven.be/lasercentrum 3. Wie komt in aanmerking voor deze behandeling? Patiënten met keratoconus bij wie er progressie van de ziekte wordt vastgesteld. Deze progressie kan worden afgeleid uit het klinisch verloop (steeds slechter worden van het zicht tijdens de voorbije maanden) maar wordt liefst gedocumenteerd door twee opeenvolgende metingen van de kromming van het hoornvlies met een tussentijd van 3 tot 6 maanden. Het hoornvlies moet ook nog voldoende dik zijn (minstens 400 micron) om beschadiging te voorkomen door het UV-licht van de endotheelcellen die de achterkant van het hoornvlies bekleden. Gezien de behandeling het ziekteproces stopt door het hoornvlies rigider te maken, wordt deze behandeling dus idealiter toegepast vroeg in het verloop van het ziekteproces vooraleer harde contactlenzen of hoornvliestransplantatie nodig zijn. Bij een aantal patiënten (70%) ziet men ook dat door deze behandeling het hoornvlies-oppervlak een beetje vlakker en regelmatiger wordt en de aanpassing van een contactlens terug makkelijker wordt. U.Z. St.Pieter, Brusselsestraat 69, 3000 Leuven, Belgium [email protected] Tel. 016 33 23 73 Fax. 016 33 23 67 www.uzleuven.be/lasercentrum 4. Welke zijn de mogelijke verwikkelingen van crosslinking ? - Haze, dit betekent een waas in het hoornvlies waardoor het zicht vermindert. Deze wazigheid komt bij iedereen voor de eerste maand na de behandeling en vermindert dan progressief gedurende 6 tot 12 maanden. Eerder zelden blijft er een waas in het hoornvlies bestaan met blijvende vermindering van het zicht. - Vertraagd dichtgroeien van het epitheel (tot 8 dagen) stelt het hoornvlies bloot aan infecties en komt vooral voor bij allergische patiënten. - Vermindering van de gezichtsscherpte (2 lijnen of meer 1 jaar na de behandeling) komt voor bij 3 % (vooral boven 35 jaar en bij patiënten met nog een heel goede gezichtsscherpte voor de behandeling). - Bij een aantal patiënten (0 tot 8%) slaat de behandeling niet aan en neemt de vervorming van het hoornvlies toe ondanks crosslinking. Dit komt vaker voor bij vrouwen en bij heel gevorderde keratoconus (boven 58 D). - Steriele infiltraten komen voor in ongeveer 8% maar verdwijnen met behandeling met cortisone druppels. - Infecties komen zelden voor doch kunnen tot blijvende vermindering van het zicht leiden. Problemen komen dus eerder zelden voor (1%) indien men patiënten behandelt onder 35 jaar met reeds enige visusdaling. U.Z. St.Pieter, Brusselsestraat 69, 3000 Leuven, Belgium [email protected] Tel. 016 33 23 73 Fax. 016 33 23 67 www.uzleuven.be/lasercentrum Toestemmingsverklaring Hoewel het niet mogelijk is, mij alles te vertellen over de crosslinking en alle mogelijke complicaties, werden al mijn vragen voldoende beantwoord. Ik heb begrepen dat ik, zoals bij elke operatie, ook nu geen garantie heb voor een perfecte afloop. Door onderstaande verklaring te ondertekenen, bevestig ik, dat ik bovenstaande informatie heb begrepen. Bij deze verzoek ik mijn behandelende oogarts om een crosslinking behandeling aan mijn : …………………………… oog Datum : Naam U.Z. St.Pieter, Brusselsestraat 69, 3000 Leuven, Belgium [email protected] Handtekening : Tel. 016 33 23 73 Fax. 016 33 23 67 www.uzleuven.be/lasercentrum