De Republiek in een tijd van vorsten

Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
15e en 16e eeuw in het teken van machtsstrijd tussen:
- adel (platteland)
- vorsten (koningen) en
- burgerij (inwoners van steden).
Vorsten proberen hun machtspositie te versterken door centralisatie.
Frankrijk
=
ontstaan absolute macht.
Engeland
=
machtig parlement.
1
Nederlanden
=
zuidelijke Nederlanden
vanaf 1477 Habsburgs,
noordelijke Nederlanden vanaf 1543 ook onder de
Habsburgse vorst Karel V
De Republiek in een tijd van vorsten
1
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
Karel V (1500 - 1558) centraliseerde ook (net als zijn voorgangers).
Hij stelde een landvoogd aan en drie adviserende en uitvoerende raden;
- de Raad van Financiën (voorbereiding bedes en inning belastingen)
- de Raad van State (de landsheer adviseren) en
- de Geheime Raad (juristen die de centrale politiek uitvoeren, wetten maken en toezicht
houden op de naleving daarvan )
Karel V in 1555 opgevolgd door zijn zoon Filips II (1527 - 1598)
2
De Republiek in een tijd van vorsten
2
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
Van de Nederlanden waren in deze periode Brabant en Vlaanderen het belangrijkst.
Sterk verstedelijkt. Vlaamse handelssteden maakten deel uit van de Hanze.
Hanze is een handelsnetwerk van het Oostzeegebied, Italië, Spanje, Frankrijk en Engeland.
Bier, wijn, olie, zout, haring, graan.
Verder ook handel Noord-Italie, Spanje, Vlaanderen, Engeland
3
De Republiek in een tijd van vorsten
3
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
4
De Republiek in een tijd van vorsten
4
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
5
De Republiek in een tijd van vorsten
5
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
6
De Republiek in een tijd van vorsten
6
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
In Holland waren veel steden, maar die waren nog klein.
Holland had in deze periode een voedselprobleem. De grond was niet geschikt voor
graanbouw (vervening, turfwinning, drassig).
Malthusiaanse spanning
In Holland begon in deze periode een succesvolle manier van omgaan met dit probleem.
Specialisatie en commercialisering van de landbouw en import van goedkoop graan uit het
7
Oostzeegebied.
Deze moedernegotie en de winstgevende landbouw maakten Holland rijk en dus moesten
ze veel belasting betalen. Holland probeerde (net als de andere gewesten) in ruil voor deze
bijdrage zoveel mogelijk autonomie te krijgen.
De Republiek in een tijd van vorsten
7
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
Begin 16e eeuw (Maarten Luther 1515/1517) begin van de reformatie.
Deze reformatie heeft haar wortels in het humanisme. Erasmus was daar de belangrijkste
vertegenwoordiger van in West-Europa.
Men dacht dat meerdere geloven in een gebied niet kon.
Daarom andersdenkenden vervolgd en onderdrukt.
8
De Republiek in een tijd van vorsten
8
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
In Engeland in 1543 de Anglicaanse kerk tot staatskerk uitgeroepen. Dan weer katholiek,
dan weer protestant. Met de vorst als hoofd van de kerk.
In Frankrijk vervolging van de protestanten (Hugenoten)
In de Nederlanden protestantisme onderdrukt door Karel V.
In Duitse landen 1555 vrede van Augsburg. Duitse vorsten kregen het recht om een geloof
voor hun onderdanen te kiezen.
9
Protestantisme aantrekkelijk voor kleine vorsten en armen
De Republiek in een tijd van vorsten
9
Hoofdstuk 1: 1477 – 1555 Centralisatie en reformatie
Religie 16e eeuw Europa
10
De Republiek in een tijd van vorsten
1
0