liturgie - NH Kerk Klundert

6 / LEERDIENST.nu 27.02.2011
‘De Drie-enige God’
Vader, Zoon en Heilige Geest: één en dezelfde God
Nederlandse Geloofsbelijdenis
Artikel 8
Wij geloven in één God, die een geheel enig wezen is, waarin drie Personen
zijn, namelijk de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Deze zijn werkelijk en van eeuwigheid onderscheiden naar hun onmededeelbare
eigenschappen (dwz de eigenschappen die alleen de Vader heeft of de Zoon of de
Heilige Geest).

De Vader is de oorzaak, de oorsprong en het begin van alle zichtbare en
onzichtbare dingen.

De Zoon is het Woord, de wijsheid en het beeld van de Vader.

De Heilige Geest is de eeuwige kracht en macht, die uitgaat van de Vader en
van de Zoon.
Uit dit onderscheid volgt echter niet dat God in drieën gedeeld is. (…)
Zij zijn alle drie één in waarheid, in macht, in goedheid en barmhartigheid.
Artikel 9
Wij weten dit alles zowel uit het getuigenis van de Heilige Schrift als uit de
werkingen van deze Personen, voornamelijk uit die welke wij in onszelf
ervaren. (…)
En hoewel deze leer het menselijk verstand verre te boven gaat, geloven wij die nu op
grond van het Woord en verwachten wij dat wij de volle kennis en vrucht ervan in de
hemel zullen genieten.
Bijbelgedeelte Mattheus 3:13-17
Intro: de drie meest gestelde vragen
Zo’n 180000 Nederlanders hebben de Alpha-cursus gevolgd. Ze hebben eens
onderzocht welke vragen het meest worden gesteld door Alphacursisten.
1:
De vraag naar het vele kwaad in de wereld.
2:
Waarom nu juist het christendom te midden van de vele religies?
3:
Hoe zit het precies met de Drie-eenheid van God?
Opvallend dat Alpha-cursisten daar dus ook erg nieuwsgierig naar zijn. Voor de meeste
christenen si de Drie-eenheid helemaal niet zo’n belangrijk thema. Ik denk dat de
Alpha-cursisten iets aanvoelen wat veel christenen nauwelijks meer beseffen dat de
Drie-eenheid een beslissend deel van het christelijk geloof is.
1. De Bijbelse basis
a. God is één.
Deuteronomium 6:4 (aangehaald in Markus 12:29)
Hoor Israel, de HEERE is onze God. De HEERE is één.
In het Jodendom is het de centrale tekst. Met het daarop volgende grote gebod.
Gij zult de HEERE uw God liefhebben met geheel uw hart, geheel uw ziel en met al uw
kracht.
Dit is voor christenen even wezenlijk als voor Joden. De hele Bijbel maakt duidelijk dat
er één God is, en dat God zelf ook één is. In Markus 12 staat dat Jezus zelf deze tekst
uit Deut 6 aanhaalt. Dit is het eerste en het grote gebod. Met het gebod van de
naastenliefde erbij vat het de hele Bijbel samen.
Daarom hebben Joden en moslims het mis als zij zeggen dat wij toch eigenlijk meer
dan één God hebben. Dat is een vertekening. Een misverstand, dat jammer genoeg
wel door tal van christenen is gevoed. Dan helpt het ook niet erg als je er een soort
rekensommetje van gaat maken, bijv. “Het is niet 1+1+1 maar 1x1x1.” De Drieeenheid heeft niets te maken met een soort hogere vorm van wiskunde. Niet
goochelen met getallen. Er is gewoon één God. Punt.
Nu is er aan het begin van onze jaartelling iets bijzonders gebeurd. God heeft zichzelf
laten zien in Jezus. En toen deze Jezus naar de hemel was opgestegen, kwam de
Heilige Geest.
b. Het beslissende punt: Jezus is werkelijk God.
Jezus is maar niet een vertegenwoordiger, een woordvoerder, iemand die heel diep
met God verbonden is. Dat ook. Maar Hij is meer dan dat. Hij is Zoon van God. De
Zoon van… is bijbels gezien: gelijk aan. Hij is werkelijk God. Ook werkelijk mens. In de
eerste eeuwen heeft men uitgebreid gediscussieerd over de vraag hoe dat kon.
Het punt waar het nu over gaat: Hij is werkelijk God. De Bijbel laat dat duidelijk zien,
al in het OT:
Jesaja 9:5
Een kind is ons gegeven, een zoon is ons geboren en men noemt Hem wonderbare
Raadsman, sterke God, eeuwige Vader, Vredevorst.
In het NT wordt dat gaandeweg steeds duidelijker. Aan het eind van het Evangelie:
Johannes 20 (Thomas tegen Jezus)
Mijn Heere en mijn God.
OK, dan hebben we dus God, de Vader. Dan hebben we Jezus, de Heere, de Zoon van
God. Maar waarom dan ook de Heilige Geest? Omdat de Heilige Geest met Pinksteren
is uitgestort.
De Heilige Geest was er eerder ook. Vele keren wordt er al in het OT over de Heilige
Geest gesproken. Maar het OT maakt ook duidelijk dat pas aan het eind van de tijden
de Geest voluit zal worden gegeven. Daar moest eerst nog wat anders voor gebeuren.
En dat is wat er in Jezus heeft plaatsgevonden.
Dat de Heilige Geest daarbij werkelijk God is kan niemand betwijfelen.
c. En omdat ook de Heilige Geest werkelijk God is, spreken wij over de Drieenige God.
De Bijbel gebruikte het woord Drie-eenheid of drie-enige God nergens.
Dat is later bedacht om te verduidelijken dat God, ook al is Hij Vader, Zoon en Heilige
Geest, toch wezenlijk één is.
Maar als het niet in de Bijbel staat, waarom er dan toch over speken? Omdat de Bijbel
de drie personen noemt. God wordt in het NT zo aangeduid. Wel het duidelijkst in de
beroemde dooptekst.
Matteus 28:19
Doop hen in de naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest
Maar ook al aan het begin van het Evangelie:
Lucas 1:35 (engel Gabriël tegen Maria)
De Heilige Geest zal over u komen de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen,
daarom het heilige dat verwekt wordt, Gods Zoon genoemd worden.
Ook opvallend: de drieslag in:
1 Korinte 12:4-6
Dezelfde Geest… dezelfde Heere (=Jezus)… dezelfde God.
2. De Driehoek-verhouding
Is God dan tegelijk één en drie?
Nee, er is één God. Er is wel een meervoud in God. (Genesis 1:26 en 3:22)
Er is zo vaak onhelder gesproken door christenen. Geen wonder dat veel mensen het
alleen maar ingewikkeld vinden. Maar het is geen hogere wiskunde.
Het is niet iets kloppend krijgen wat helemaal niet kloppen kan.
Nu gaat het er niet om om het helemaal te vatten.
Het wezen van God, daar kunnen we het alleen maar met veel eerbied over hebben.
En met veel liefde. Want deze God is onze God. Wij verwachten alles van Hem. Wij
mogen alles van Hem verwachten.
Daarom temeer zullen we zeer nauwgezet over Hem spreken en niet slordig. Met vage
of tegenstrijdige aanduidingen.
In God is één “wezen” en zijn drie “personen”. Dat is niet tegenstrijdig.
Sowieso niet omdat er niet staat: 1=3. Wezen is niet hetzelfde als persoon.
Wat u ook moet onthouden: het woord “personen” betekent iets anders dan je zou
denken.
Want drie “personen” is niet hetzelfde als drie wezens of identiteiten. De Vader, de
Zoon en de Heilige Geest: dat is niet 3x Iemand anders, maar is 3x één en dezelfde
God.
Hoe verhouden zij zich tot elkaar?
Hier gaan we wat dieper in op de leer van de Drie-eenheid. In navolging van artikel 8
van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Dit gedeelte kun je eventueel overslaan, om dan
verder te lezen bij punt 3.
Waarom gaan we hier op in? Om tot dieper inzicht te
komen. Augustinus: om niet helemaal te zwijgen.
Vader
∆
Zoon
De ‘onmededeelbare eigenschappen’, dat zijn de
eigenschappen die alleen de Vader heeft of de Zoon of
de Heilige Geest. Zie art 8.
Drie unieke relaties.
Geest

God uit God.”
De Vader genereert de Zoon. “Geboren, niet
gemaakt, van hetzelfde wezen met de Vader…

De Geest gaat uit van de Vader.

De Geest gaat uit van de Zoon.
Bij elkaar een driehoeksverhouding.
Zo is God. Wezenlijk, dus van eeuwigheid. In God is nooit eenzaamheid. Hij is nooit
alleen. Hij heeft gemeenschap in zichzelf en is ook intern dus al God van liefde.
Zo is zijn hele wezen. Zo gelden al de eigenschappen van art 1 voor God als zodanig.
Voor Vader, Zoon en Heilige Geest. Die zou je uds ‘mededeelbaar’ kunnen noemen in
die zin dat de Vader, de Zoon en de Geest ze met elkaar delen.
De Vader is even barmhartig als de Zoon en de Heilige Geest.
De Zoon is net zo almachtig als de Vader en de Geest.
De Geest is net zo wijs als de Vader en de Zoon.
Aan het eind van art 8 wordt dat nog eens nadrukkelijk gezegd:
Zij zijn alle drie even eeuwig in eenzelfde wezen. Er is geen eerste of laatste, want Zij
zijn alle drie één in waarheid, in macht, in goedheid en barmhartigheid.
Samengevat:
De Vader, de Zoon en de Heilige Geest hebben elk hun eigen (onmededeelbare)
eigenschappen. Die hebben ze alleen ten opzichte van elkaar.
Alle ander Goddelijke eigenschappen delen ze met elkaar.
Dat is belangrijk als we nadenken over wat de Vader, de Zoon en de Heilige Geest
doen in de relatie met de schepping, en dus met ons.
3. De Drie-enige God in zijn verhouding tot ons
De ene God openbaart zich aan ons als Vader, Zoon en Heilige Geest.
Maar let op: De werken van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest naar ons toe, zijn
niet te scheiden.
(In het Latijn: opera ad extra sunt indivisa.)
Wel horen we in de Bijbel dat de Vader bepaalde dingen doet, en de Zoon bepaalde
dingen en de Heilige Geest evenzo. En toch, als je de hele Bijbel doorleest en de
teksten met elkaar vergelijkt, merk je dat er geen aparte taken zijn.
Al het werk dat ze doen, hangt met elkaar samen.
Kijk bijv naar het scheppingswerk. God de Vader is de Schepper. De Heilige Geest is
daar direct bij betrokken: Genesis 1:2 en Palm 104:30. En het Nieuwe Testament
benadrukt dat alle dingen door Christus (Kolossenzen 1:15-17) geschapen. Of door het
Woord (Johannes 1:3), maar dat duidt ook op Christus.
Of het verlossingswerk, zoals het Doopformulier heel mooi laat zien
Ds W. Markus geeft dit stuk dooponderwijs zo weer:
Gedoopt worden in de Naam van de Vader
betekent dat Hij zegt: Ik richt met jou een verbond
op. Het is volstrekt onbegrijpelijk dat Hij dat
doet, maar zo wil Hij met ons omgaan. Hij zegt:
Ik neem je tot Mijn kind en erfgenaam aan. Je
mag bij Mij horen, ondanks wie je bent. Ik zal
voor je zorgen. En Ik zal het kwade tegenhouden,
of anders zal Ik er wat goeds mee uitwerken.
Gedoopt worden in de Naam van de Zoon
betekent dat Jezus zegt: Ik reinig je van al je zonden.
Want daarvoor ben Ik gestorven aan het kruis.
En daarvoor ben Ik opgestaan uit de dood. Dat heb
Ik voor jou gedaan. Dat betekent: bevrij-ding, verlossing
van je zonden. Alleen zo kan het goed zijn
tussen God en jou, en kun jij je - dankzij Mij - rechtvaardig
voor Hem weten, volkomen door Hem aanvaard.
Gedoopt worden in de Naam van de Heilige Geest
betekent dat Hij zegt: Ik wil bij je wonen, in je hart.
Ik wil de band leggen tussen jou en de Here Jezus,
de band van het geloof, zodat je ook ontvangen
kunt wat Hij aan jou geeft: de afwassing van je zonden
en de voortgaande vernieuwing van je leven.
Zo zal Ik in je leven werken. En daarmee zal Ik
doorgaan totdat de Here Jezus terugkomt en Hij
allen die bij Hem horen in Zijn volmaakte heerlijkheid
tot Zich zal nemen.
(bron: Watermerk – ds. Wim Markus)
Het Doopformulier zegt vervolgens. Het gaat erom “dat wij innig verbonden zijn met
deze enige God – Vader, Zoon en Heilige Geest –, Hem vertrouwen en liefhebben met
heel ons hart, met heel onze ziel, in heel ons denken en met al onze krachten
[Matteus. 22:37].”
Ons antwoord aan God, ons bidden en aanbidden, is en hoeft ook niet apart te worden
geadresseerd. Bidden tot de Vader, is in wezen altijd ook bidden tot de Zoon en tot de
Heilige Geest.
4. Tenslotte nog een beeld: de driekleur
De Drie-eenheid brengt ons bij de meest beslissende vraag van het geloof.
De vraag van Jezus: wie zeg jij dat |k ben? En : heb je Mij lief?
Sommige mensen houden het het liefst bij één kleur. Ze gaan voor de rode vlag of een
witte. Maar ze nemen God niet zoals die is en zoals die zich aan ons heeft
geopenbaard. Ze zien niet de drie kleuren van de ene vlag.
Anderen zijn de gelovigen met de schaar. Zij knippen de vlag in drie banen en lopen
vervolgens met drie vlaggen te zwaaien. En als het wat te rood wordt voor hun ogen
nemen ze gauw de witte baan of de blauwe.
Het is één vlag. Het is een en dezelfde God. En begrijp me niet verkeerd: het is goed
om op het ene moment met alle kracht van Jezus te spreken. En een ander moment is
het nodig om alle nadruk te leggen op de Heilige Geest. Dat dat de laatste jaren
wereldwijd gebeurt is ook een zegen. Als we de gezonde leer maar bewaren. De leer
van de Drie-enige God.
We ontmoeten in Jezus niemand minder dan God zelf.
Het gaat in het werk van de Geest om niets anders dan het werk van de Vader en van
de Zoon.
Tenslotte: er ligt zo’n zegen in – 2 Korinte 13:13.
De genade van de Heere Jezus Christus – wit als sneeuw omdat Hij alle zonden
wegwast
En de liefde van God – rood als kleur van de liefde en van het bloed
En de gemeenschap van de Heilige Geest – waarvoor God de blauwe hemel gescheurd
heeft,
zij met u, met jullie, met ons allen.
Amen.