Reizigersinformatie Insecten en Teken

Reizigersinformatie Insecten en Teken
Algemene maatregelen om insectensteken te voorkomen
Sommige insecten steken alleen van zonsondergang tot zonsopgang (zoals malariamuggen
en zandvliegjes), maar andere (zoals de mug die dengue veroorzaakt en de tseetseevlieg)
steken overdag.
Anti-insecten-maatregelen zijn daarom zowel overdag als ’s avonds en ’s nachts nodig.
• Bedek de huid zoveel mogelijk (lange mouwen en broekspijpen, sokken, dichte schoenen). Draag geen donkere kleding, dit trekt muggen aan.
• Smeer onbedekte huid in met een 30% DEET-bevattend insectenwereld middel. Bij kinderen dient een lagere dosering gebruikt te worden. Voorkom contact met lippen, ogen of
geïrriteerde huid, b.v. door de zon verbrande huid. Indien toch contact heeft plaatsgevonden, dan afspoelen met water. Bij kinderen niet op de handen smeren, zodat DEET niet in
de mond of de ogen gewreven wordt. Indien men zonnebrandcrème en DEET tegelijkertijd gebruikt, wordt eerst de zonnebrandcrème en pas enige uren later de DEET aangebracht.
• Gebruik geen sterk geurende zeep, parfum en dergelijke.
• Gebruik ’s nachts een klamboe die met permethrine geïmpregneerd is. Het impregneren
moet elk half jaar en na wassen opnieuw gebeuren.
Maatregelen tegen Tseetseevliegen
Draag stevige kleding, ze kunnen door dunne stof heen bijten. Vermijd zwarte en blauwe kleren. Het is verstandig autoraampjes dicht te houden, omdat ze afkomen op langzaam rijdende auto'
s. Middelen met DEET beschermen enigzins, maar niet volledig tegen tseetseevliegen.
Maatregelen tegen Teken
Naast algemene maatregelen is het verstandig hoog gras en struikgewas te vermijden, op
gebaande paden te blijven, een lange broek te dragen die in de sokken is gestopt. Verder
dagelijks het lichaam contoleren op teken en deze zo nodig verwijderen:
Het verwijderen van teken
De beste manier om een teek te verwijderen is door middel van een tekentang of -lasso of
pincet. Plaats de tang over de teek, zo dicht mogelijk op de huid, en verwijder de teek door de
tang te draaien en voorzichtig te trekken.
Monddelen van een teek kunnen afbreken en in de huid achterblijven. Waarschijnlijk leidt dit
echter niet tot besmetting.
De teek mag van tevoren niet behandeld worden met alcohol, olie of andere middelen. Hiermee wordt de kans op transmissie van een pathogeen vergroot. Na verwijdering van de teek
dient het bijtwondje gedesinfecteerd te worden met alcohol 70%. Er zijn speciale tangetjes
verkrijgbaar om nymf-teken te verwijderen.
De tijd tussen de beet en infectie wisselt per ziekte. Van tekenencefalitis is bekend dat deze
zeer snel na de beet kan worden overgedragen.
Maatregelen tegen zandvliegjes
Naast algemene maatregelen zijn er speciale klamboe'
s met fijnere mazen verkrijgbaar waar
zandvliegjes niet doorheen kunnen.
Als u toch ziek w ordt
Als u tijdens uw verblijf in de tropen of daarna toch ziekteverschijnselen ontwikkelt, is het verstandig om contact op te nemen met een arts. Ook als u al langere tijd terug bent is het goed
om te vertellen dat u in de tropen geweest bent.
 Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering 2009
Reizigersinformatie Insecten en Teken
Ziekten overgebracht door insecten en teken
Insecten (o.a.: muggen, zandvliegjes, mijten, luizen, vlooien en vliegen) en teken kunnen
ziekten overbrengen. Niet elke beet leidt tot besmetting! Hieronder vindt u enkele veel voorkomende ziekten die op deze manier kunnen worden overgedragen.
Ziekten overgebracht door muggen
Dengue wordt overgebracht door een mug die overdag actief is. De mug komt m.n. stedelijke
gebieden voor in Zuid-Oost Azië, Australië, Afrika ten zuiden van de Sahara, Midden- en
Zuid-Amerika. Symptomen zijn: koorts, hoofdpijn, spierpijn, gewrichtspijn en huiduitslag. Typerend voor dengue is dat de koorts na enkele dagen zakt, om daarna 1weer op te lopen. Er
bestaan vier verschillende typen van het virus dat dengue veroorzaakt. Iemand die eerder
dengue heeft gehad en besmet raakt met een ander type, heeft een kleine kans op ernstige
complicaties. Voor deze mensen is het nemen van maatregelen om besmetting te voorkomen
nog belangrijker.
Gele koorts is een zeer ernstige ziekte die in epidemiën voorkomt in delen van Afrika en
Zuid-Amerika. Als u naar gebieden gaat waar gele koorts voorkomt, moet u hiertegen worden
gevaccineerd.
West Nile koorts wordt overgebracht door muggen die vooral overdag en ’s avonds steken.
De ziekte komt voor in Afrika, delen van Zuid- en Oost-Europa (Camargue in Frankrijk, Roemenië, Tsjechië, Rusland), West-Azië en sinds 1999 ook in de VS en Canada m.n. ‘s zomers.
De meeste mensen worden na infectie niet ziek, sommigen krijgen griepachtige verschijnselen. In een enkel geval kan de ziekte ernstiger verlopen, vooral bij ouderen boven de 65. Er
bestaat (nog) geen vaccin. In gebieden waar West Nile voorkomt moet men zich in het actieve muggenseizoen overdag en '
s avonds tegen muggenbeten beschermen.
Japanse encefalitis, malaria: zie aparte folders.
Ziekten overgebracht door teken
Teken leven wereldwijd in bossen en grasland, ze zijn actief als het voldoende warm is (in
gematigde gebieden van maart tot november).
Ziekte van Lyme komt vrijwel overal ter wereld voor. De ziekte bestaat uit 3 stadia: ongeveer
een week na de beet kan op de plek van de beet een rode kring ontstaan die langzaam groter wordt. Enkele dagen tot maanden later kunnen huidafwijkingen, gewrichtsklachten en
soms ook hartklachten ontstaan. De ziekte is in een vroeg stadium goed te behandelen met
antibiotica. Teken-encefalitis (FSME) komt voor in Zuid- en Oost Europa, Scandinavië en
Rusland. Hiertegen bestaat een vaccin: zie aparte folder.
Rickettsiosen komen wereldwijd voor in verschillende soorten.Ziekte gaat gepaard met
koorts en griepachtige verschijnselen, sommige soorten kunnen in uitzonderlijke gevallen
ernstig verlopen. Behandeling met antibiotica is mogelijk, er is geen vaccin beschikbaar.
Ziekten overgebracht door tseetseevliegen
De tseetseevlieg lijkt op een horzel en de steek is pijnlijk. Op deze plek ontstaat binnen enkele dagen een zweer. De vlieg steekt vooral overdag en kan slaapziekte overbrengen.
Slaapziekte of trypanosomiasis komt m.n. voor in Afrika. Vooral de soort slaapziekte die in
Oost Afrika voorkomt kan gevaarlijk zijn en leidt zonder behandeling tot de dood. Toeristen
worden meestal besmet bij een bezoek aan de wildparken van Tanzania en Kenia.
Ziekten overgebracht door zandvliegjes
Dit zijn hele kleine muggen die vooral '
s nachts steken en Leishmaniasis kunnen overbrengen. Er kan een vervelende zweer ontstaan die moeilijk te behandelen is en vaak littekens
achterlaat. De ernstiger vorm van Leishmaniasis, Kala-azar, komt bij toeristen zelden voor.
De ziekte komt voor in China, India, Nepal, Pakistan, Bangladesh, Zuid-Rusland, MiddenOosten, Soedan, Ethiopië, Kenia, Midden- en Zuid Amerika en Zuid Europa.
 Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering 2009