Acties gezond boodschappen doen

ACTIE // GEZOND BOODSCHAPPEN DOEN
Amsterdam heeft een grote dichtheid aan supermarktketens en kleinere ondernemers die voedselproducten
aanbieden. De keuzes die in deze winkels worden gemaakt hebben een grote invloed op de gezondheid
van Amsterdammers. Met kortingsacties, schaphoogte of geurend aanbod voor zgn. ‘lege calorieën’
worden Amsterdammers steeds vaker verleid. Met deze handleiding kan je zelf aan de slag in een straat of
winkelcentrum om met elkaar het aanbod gezonder maken.
De boodschappen die iemand doet zijn een goede voorspeller voor iemands voedingspatroon. Ongeveer 80%
van alle voedingsaankopen worden in de supermarkt gedaan. Door klanten tijdens het boodschappen doen
(onbewust) te verleiden de gezonde keuze te maken, kan een gezonder aankoopgedrag worden gestimuleerd. Dit
wordt ook wel nudgen genoemd. Nudging is een subtiel duwtje dat het gedrag van mensen verandert, zonder
de keuzevrijheid te veranderen (door bijvoorbeeld te verbieden) en zonder grote economische prikkels (door
bijvoorbeeld de prijs enorm te verhogen). Deze nudges worden vaak gebaseerd op marketing strategieën die zich
zoal richten op de plaats, prijs, promotie en product.
PLAATS
Uit onderzoek blijkt dat de plaats van producten in de winkel bepalend is voor wat klanten kopen. Door
gezonde producten een opvallende plek te geven in de winkel wordt de gezonde keuze zichtbaar en de verkoop
gestimuleerd worden. Dit werkt net andersom voor ongezonde producten.
1. Het plaatsen van gezonde producten bij de kassa
De kassa is een plek waar voornamelijk impulsaankopen worden gedaan. Het huidige productaanbod bij de kassa
is veelal ongezond. Er worden veel ongezonde snelle snacks verkocht, zoals chocola en snoep, die gemakkelijk
zijn mee te nemen voor onderweg. De kassa is een geschikte plek om het aanbod van gezonde producten te
vergroten, waardoor klanten worden aangemoedigd gezondere voedingsaankopen te doen.
• Introduceer de snoepvrije kassa. Haal alle ongezonde producten bij de kassa weg en vervang deze niet. Je
kunt beginnen met 1 of 2 kassa’s waardoor je de keuzevrijheid onder klanten behoudt. Dit kun je langzaam
opvoeren naar alle kassa’s.
• Vervang ongezonde producten bij de kassa door gezonde producten. Door de ongezonde producten bij
de kassa weg te halen wordt de ongezonde keuze ontmoedigd. Houdt hierbij rekening met gemak en de
aantrekkelijkheid van gezonde producten. Producten die gemakkelijk mee te nemen zijn voor klanten zijn
bijvoorbeeld groentesnacks, een stuk fruit en flesjes water. Zorg er wel voor dat deze producten betaalbaar
zijn. Biedt bijvoorbeeld een zakje nootjes of gesneden fruit aan voor dezelfde prijs als een chocoladereep.
Biedt een appel bij de kassa voor dezelfde prijs aan als een appel verderop in de winkel.
• Vervang het ongezonde aanbod bij de kassa door non-food producten. Plaats bijvoorbeeld batterijen,
tijdschriften, telefoonkaarten of andere compacte producten die goed verkopen bij de kassa. Door geen
voedingsmiddelen te verkopen bij de kassa hoeven klanten ook geen weerstand te bieden tegen (ongezonde)
verleidingen.
2. Schapindeling aanpassen
Door schappen in de winkel anders in te delen en gezonde producten een meer opvallende plek te geven kan de
verkoop van gezonde producten worden gestimuleerd.
• Plaats gezonde producten op ooghoogte in een schap. Klanten zijn eerder geneigd om producten te kopen
die op ooghoogte staan. Dit komt omdat klanten deze producten direct zien staan en ze er makkelijk bij
kunnen.
• Plaats ongezonde producten boven in een schap. Als ongezonde producten niet binnen handbereik (op
ooghoogte) staan kost het voor klanten meer moeite om ze te pakken. Daarom worden ze minder snel
gekocht op die plek. Ongezonde producten onderaan in een schap plaatsen wordt niet aanbevolen, omdat
dit op ooghoogte is van kinderen. Kinderen zijn belangrijke beslissers over welke producten worden gekocht
tijdens het boodschappen doen. Plaats gezonde producten voor kinderen daarom onderaan in het schap.
• Vergroot het aanbod van gezonde producten en verklein het aanbod van ongezonde producten in een
schap. Ook hierbij is het belangrijk dat de gezonde producten goed zichtbaar en binnen handbereik zijn voor
klanten. Door het aanbod van gezonde producten uit te breiden in een schap wordt de gezonde keuze de
vanzelfsprekende keuze en daarmee de norm voor wat de meeste klanten kopen.
• Vergroot het aanbod van een specifiek gezond product binnen een productgroep (bv. volkorenpasta of
volkorenbrood) en verklein het aanbod van de ongezonde variant binnen de productgroep (bv. witte
pastasoorten of witbrood) in een schap. Ook hierbij geldt dat de meest voorkomende producten de
vanzelfsprekende keuze zijn voor klanten.
PRIJS
De prijs van een product is bepalend voor wat klanten kopen. De gezonde keuze wordt vooral door mensen met
een lager inkomen of een lagere opleiding, als de duurdere keuze ervaren. De hoge prijs van gezonde
voedingsmiddelen is voor hen een barrière voor het kopen van gezonde producten. Door gezonde producten
goedkoper te maken kan een gezonder aankoopgedrag worden gestimuleerd.
• Verlaag de prijs van gezonde producten en verhoog tegelijkertijd de prijs van ongezonde producten. Lagere
prijzen kunnen de verkoop van deze producten stimuleren.
• Prijsverlaging van de gezonde keuze binnen een product categorie (bv. volkoren brood vs. wit brood). Door
de gezonde variant binnen een productgroep goedkoper aan te bieden kan er een verschuiving optreden in
het aankoopgedrag van de ongezonde variant naar de gezondere optie.
PROMOTIE
Met promotie wordt onder andere het adverteren voor gezonde producten in bijvoorbeeld advertenties op
posters/ flyers of via internet bedoeld, maar ook het plaatsen van bordjes in de winkel bij gezonde producten.
Daarnaast valt het aanbieden van een kortingskaart aan klanten ook onder promotie.
• Geef klanten kortingsbonnen met alleen kortingen op gezonde producten.
• Promoot gezonde producten in reclame folders / flyers en (online) advertenties. Momenteel is het aantal
ongezonde producten dat wordt gepromoot in reclamefolders door supermarkten vele malen hoger dan het
aantal gezonde producten. Beperk of stop met de promotie van ongezonde producten en vergroot het aantal
aanbiedingen van gezonde producten.
• Laat bij aanbiedingen van gezonde producten een minimale afname gelden (bv. 6 flessen water; 2 pakken
zilvervliesrijst). Aanbiedingen van ongezonde producten moeten vaak in grote getalen worden gekocht
om gebruik te mogen maken van de aanbieding. Door een minimale afname te laten gelden voor gezonde
producten kan de verkoop van deze producten worden gestimuleerd.
• Promoot gezonde producten in de winkel door bordjes, stellinginformatie en banners. Hierdoor is het voor
klanten duidelijk wat gezonde producten zijn.
• Promoot gezonde producten door aan te geven dat het merendeel van de klanten deze producten kopen.
Door klanten het gevoel te geven dat anderen ook kiezen voor gezonde producten wordt dat als de
vanzelfsprekende keuze gezien. Een voorbeeld is: ‘Klanten die een aubergine kopen, kopen ook zilvervliesrijst
(of volkorenpasta)’.
• Promoot de gezonde keuze binnen een product categorie door bordjes te plaatsen. Dit sluit aan bij het
uitbreiden van het productaanbod van de gezonde variant binnen een productcategorie. De verkoop kan
worden gestimuleerd door bordjes te plaatsen met aanbiedingen of informatie over het product.
• Voer een beloningssysteem in voor gezonde producten, waarbij klanten punten kunnen verdienen als ze
gezonde producten kopen. Voeg hierbij een winelement toe door klanten een gratis gezond product uit te
laten kiezen van hun gespaarde punten.