Hoofdstuk 26: Waarover en hoe denken economen?

Economie, een Inleiding
Hoofdstuk 26:
Globalisering: Internationale
Kapitaalstromen en Migratie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
1
Globalisering: Internationale Kapitaalstromen en Migratie
 Vorig hoofdstuk:

Internationale handel van goederen en diensten
 Dit hoofdstuk:

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Ook productiefactoren (kapitaal en arbeid) worden in- en
uitgevoerd
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
2
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
3
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
4
1. Internationale kapitaalstromen
 Liberalisering van kapitaalstromen: niet zo evident

Liberalisering dateert pas van (na) 1970
 Ook nu nog houden ontwikkelingslanden beperkingen op
kapitaal in- en uitstroom

Redenen:
 Schulden aan buitenland (controle door buitenland)
beperken
 Kapitaalinstroom is volatiel en kan snel opdrogen
 Impact op wisselkoers
Netto uitstroom kan leiden tot daling koers van nationale munt
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
5
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
1.
2.
3.
4.
Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
Wat bepaalt de internationale kapitaalstromen?
De effecten van internationale kapitaalstromen
Beleid inzake internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
6
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Boekhoudkundig saldo betalingsbalans = 0


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Overschot (tekort) op lopende rekening  Tekort
(overschot) op ‘rest’ betalingsbalans
Overschot op lopende rekening correspondeert met
kapitaalexport > kapitaalimport op kapitaalrekening
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
7
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Vier soorten internationale kapitaalstromen (IMF):

Buitenlandse directe investeringen

Portefeuille-investeringen
 Buitenlandse aandelen, obligaties, waardepapieren

‘Andere’ investeringen
 Toegestane buitenlandse leningen door banken
 Deposito’s bij buitenlandse banken

Veranderingen in deviezenreserves
 Merk op: veranderingen in deviezenreserves door
Beslissingen private agenten
Actief beleid van centrale bank
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
8
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Buitenlandse directe investeringen (BDI)

Moederonderneming richt dochteronderneming op in
buitenland
 Moederonderneming: MNO
 Naast overdracht financiële middelen, ook
overdracht van management, technologie en toegang
tot input- en outputmarkten
 Veranderingen in deviezenreserves

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Verhoging internationale deviezenreserves = uitstroom
financieel kapitaal
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
9
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Stock versus stroom


Stocks van buitenlands kapitaal: financiële activa en
financiële passiva
 Activa: buitenlandse bezittingen
 Passiva: bezittingen van buitenlandse agenten in land
van kwestie
Stromen: veranderingen in stocks
 Voorbeeld


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Wanneer bank in land A lening toestaat aan bedrijf in
land B: kapitaaluitstroom uit A en kapitaalinstroom in B
Zolang lening niet wordt terugbetaald
 Heeft land A een vordering
 Heeft land B een schuld
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
10
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
11
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Tabel 26.1.:



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
VS en eurozone: voornamelijk portefeuille-investeringen
en andere investeringen
Ontwikkelingslanden: voornamelijk toename officiële
deviezenreserves
Aanzienlijke veranderingen over tijd
 Vooral portefeuille-investeringen en leningen van en
deposito’s bij banken zijn volatiele stromen
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
12
Aanpassen
!!! !!!
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
13
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Figuur 26.1.: Volatiliteit voor Brazilië en Thailand

Brazilië:
 Financiële crisissen in 1994 en in 1998-1999
 Terugval van instroom ‘andere’ investeringen
 In 1994 gecompenseerd door stijging portefeuilleinvesteringen (instroom)
 In 1998-1999 gecompenseerd door relatief hoge BDI
(instroom)

Thailand:
 Oost- en Zuidoost-Aziatische crisis van 1997-1998
 Terugval van instroom bankleningen
 Correspondeert met daling deviezenreserves
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
14
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Stel: groot tekort op lopende rekening


Massale instroom kapitaal
Maar wat als vertrouwen zoek raakt?
 Buitenlandse beleggers trekken beleggingen terug
 Moeilijk om nieuwe leningen te verkrijgen
 Economische crisis
 Ijsland tijdens Grote Recessie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
15
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
16
1.1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
 Tabel 26.2.: Buitenlandse directe investeringen

Belangrijke BDI-stocks in Europese Unie en V.S.

Sterke stijging BDI-stocks tussen 1980 en 2007

China, India en Rusland inzake BDI goed geïntegreerd in
wereldeconomie

Buitenlandse directe investeringen in Sub-Sahara Afrika
en Latijns-Amerika sterk toegenomen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
17
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
1.
2.
3.
4.
Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
Wat bepaalt de internationale kapitaalstromen?
De effecten van internationale kapitaalstromen
Beleid inzake internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
18
1.2. Wat bepaalt de internationale kapitaalstromen?
 Opbrengsten:

Investeren in buitenland als daar grotere opbrengst kan
verworven worden
 Risicodiversificatie:

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Risico reduceren door beleggingen te diversifiëren
 Mogelijkheid: beleggingen over verschillende landen
spreiden
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
19
1.2. Wat bepaalt de internationale kapitaalstromen?
 Diverse motieven voor BDI:



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Exploitatie van grondstoffen
 Voorbeeld: Union Minière voor exploitatie koper in
Congo
Vermijden hoge invoerrechten
Wereldwijde strategie die MNO’s volgen
 Onderzoek, productie, marketingactiviteiten overal
ter wereld lokaliseren  maximeren winsten
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
20
1.2. Wat bepaalt de internationale kapitaalstromen?
 Vermoeden dat beleggers middelen beleggen, los van
landsgrenzen en zonder voorkeur voor investeringen in
thuisland?



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Empirisch niet het geval
Feldstein en Horioka: belangrijk deel van sparen wordt
binnenlands geïnvesteerd
Verklaring??
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
21
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
2. Wat bepaalt de internationale kapitaalstromen?
3. De effecten van internationale kapitaalstromen
4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
22
1.3. De effecten van internationale kapitaalstromen
 Liberalisering van kapitaalrekening: voordelen

Financiële middelen vloeien naar landen waar kapitaal
meest opbrengt
 Voordelen voor landen die kapitaalstromen
uitvoeren
Kapitaal brengt meer op
 Voordelen voor landen die kapitaalstromen invoeren
Hogere investeringen mogelijk

Spreiding van risico op negatieve schokken

Nationale overheden gedwongen tot discipline
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
23
1.3. De effecten van internationale kapitaalstromen
 Specifieke voordelen van buitenlandse directe investeringen,
voor land van bestemming



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Verhoogde tewerkstelling en inkomens
Hogere belastingontvangsten
Toegang tot technologieën
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
24
1.3. De effecten van internationale kapitaalstromen
 Liberalisering van kapitaalrekening: nadelen

Twijfels over lopend tekort / beleid
 Kunnen leiden tot massale kapitaaluitstroom en
opdrogen van kapitaalinstroom
 Economische crisis
 Let wel, crisis 2007-2008 veroorzaakt door rommelhypotheken eerder dan volatiliteit kapitaalstromen
 Buitenlandse directe investeringen fluctueren doorgaans in mindere mate dan portefeuille-investeringen
en bankleningen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
25
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
1. Enkele gegevens over internationale kapitaalstromen
2. Wat bepaalt de internationale kapitaalstromen?
3. De effecten van internationale kapitaalstromen
4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
26
1.4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
 Gouden standaard (1870 tot 1914):


Vaste wisselkoersen
Open kapitaalmarkten
 Bretton Woods systeem:


Vaste wisselkoersen
Beperkingen op internationale kapitaalmobiliteit
 Vanaf 1973:



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Vlottende wisselkoersen
Liberalisering van internationale financiële stromen
Samenhang!
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
27
1.4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
 Vraag: hoe kunnen we samenhang tussen mobiliteit
van internationale kapitaalstromen en wisselkoersen
verklaren?


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Derde parameter: autonomie monetair beleid
 Kortetermijnintrestvoet
Landen kunnen enkel twee van volgende drie opties
kiezen (trilemma):
 Vaste wisselkoersen
 Vrijheid van internationale kapitaalstromen
 Autonoom monetair beleid
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
28
1.4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
 Gouden standaard

Overheid bereid om intrestvoet aan te passen bij vaste
wisselkoers en open kapitaalmarkt
 Bretton Woods systeem:


Overheden niet langer bereid accommoderend monetair
beleid te voeren
Vandaar: internationale kapitaalstromen aan banden gelegd
 Sinds 1973:

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Vlottende wisselkoersen
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
29
1.4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
 Bretton Woods:


Beperkte omvang internationale kapitaalstromen stond
haaks op nood aan financiële middelen
Ontstaan IBRD (International Bank for Reconstruction and
Development), later Wereldbank genoemd
 Leent geld op kapitaalmarkten en geeft leningen aan
lidstaten
 Rol verminderd sinds internationale kapitaalstromen
zijn toegenomen
 In schoot van IBRD ook IDA en IFC opgericht


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Internationale Ontwikkelingsvereniging
Internationale Financiële Maatschappij
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
30
1.4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
 Naast Wereldbank, ook Internationaal Monetair Fonds
(IMF) opgericht:

Oorspronkelijk doel:
 Uitoefenen van toezicht op systeem van vaste
wisselkoersen
 Leningen geven aan landen die devalueren (ter
ondersteuning van munt)

Rol na afschaffing vaste wisselkoers (1973):
 Jaarlijks consultaties voeren met lidstaten over hun
monetair en economisch beleid
 Leningen toestaan mits conditionaliteit
 IMF voorstander van liberalisering van internationale
kapitaalstromen
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
31
1.4. Beleid inzake internationale kapitaalstromen
 Succes van liberalisering van kapitaalrekening hangt
af van:



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Vermijden van laks fiscaal en monetair beleid
Goede regels voor toezicht op financiële instellingen
Goede economische instellingen
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
32
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
1.
2.
3.
4.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Enkele gegevens over de internationale migratie
Wat bepaalt de internationale migratie?
De effecten van internationale migratie
Beleid betreffende internationale migratie
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
33
2.1. Enkele gegevens over de internationale migratie
 Middeleeuwen:


West-Europeanen migreerden in oostelijke richting
En later ook naar Centraal-, Noord- en Zuid-Amerika
 Negentiende eeuw:

Sterke migratiestroom vanuit Europa naar Amerika
 Na 1950:

ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Belangrijke migratiestromingen naar hoge-inkomenslanden
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
34
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
35
2.1. Enkele gegevens over de internationale migratie
 Tabel 26.3.:


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
1950:
 West-Europa: netto immigratie
 In relatieve termen is netto immigratie in Australië
gelijk gebleven en in V.S. gedaald
Laatste kwart twintigste eeuw
 In relatieve termen is netto immigratie in V.S.
gestegen
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
36
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
37
2.1. Enkele gegevens over de internationale migratie
 Tabel 26.4.:



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Recente immigratie in enkele landen van West-Europa en
in V.S., Australië en Japan
Immigratie in meeste landen toegenomen
Toename sterkst in V.K., België en Frankrijk
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
38
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
39
2.1. Enkele gegevens over de internationale migratie
 Tabel 26.5.:

Algemeen: stock immigranten 10% van bevolking
 Uitzonderingen: Australië (hoger) en Japan (lager)

Meeste immigranten in België afkomstig van:
 West-Europa
Meeste immigranten in Duitsland afkomstig van:
 Turkije en Oost-Europa
Meeste immigranten in Frankrijk afkomstig van:
 Algerije en Marokko
Meeste immigranten in V.S. afkomstig van:
 Mexico



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
40
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
1.
2.
3.
4.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Enkele gegevens over de internationale migratie
Wat bepaalt de internationale migratie?
De effecten van internationale migratie
Beleid betreffende internationale migratie
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
41
2.2. Wat bepaalt de internationale migratie?
 Internationale migratie gevolg van:




ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Politieke vervolging  asiel zoeken
Oorlogen en burgeroorlogen
Studeren in buitenland en daar werk zoeken
Inkomensverschillen tussen landen
 Belangrijke determinant van migratie, Figuur 26.2.
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
42
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
43
2.2. Wat bepaalt de internationale migratie?
 Figuur 26.2.:



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Horizontale as: wereldbevolking
 Bevolking Noord: gemeten van links naar rechts: OA
 Bevolking Zuid: gemeten van rechts naar links: O’A
Noord grotere kapitaalstock dan Zuid
Dalende marginale productiviteit van arbeid: dalende
rechten (vraag naar arbeid)
 Grijze rechte: Noord
 Gekleurde rechte: Zuid
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
44
2.2. Wat bepaalt de internationale migratie?
 Evenwichtsloon in Noord en Zuid:



ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Snijpunt van vraag naar arbeid en (gegeven) aanbod van
arbeid (namelijk de bevolking)
Loon in Noord > Loon in Zuid
 Hogere kapitaalstock in Noord
Arbeiders uit Zuid migreren naar Noord
 Migratie gaat verder tot kost loonverschil tussen
Noord en Zuid nog net gelijk is aan kost van migratie
 Bij OB in Noord en O’B in Zuid
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
45
2.2. Wat bepaalt de internationale migratie?
 Conclusie: migratieproces komt op gang wanneer


Migratiekosten niet te hoog zijn
Er geen migratiebeperkingen bestaan in Noord
 Andere determinanten (dan inkomensverschillen) van
richting van migratie:


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Aanwezigheid van migranten trekt andere migranten aan
Demografische factoren
 Voorbeeld negatieve natuurlijke bevolkingsgroei in
hoge-inkomenslanden
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
46
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
1.
2.
3.
4.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Enkele gegevens over de internationale migratie
Wat bepaalt de internationale migratie?
De effecten van internationale migratie
Beleid betreffende internationale migratie
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
47
2.3. De effecten van internationale migratie
 Rekening houden met drie partijen:



Land van oorsprong
Land van bestemming of gastland
Migranten zelf
 Migranten:


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Ofwel slagen ze in hun opzet om hoger inkomen te
verdienen en verbeteren ze hun welvaart
Ofwel slagen ze er niet in  terugkeer mogelijk
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
48
2.3.1. Effecten op gastlanden
 Veronderstel: homogene arbeid en perfecte mededinging op arbeidsmarkt
 Linkerpaneel (Figuur 26.3.): economie als kapitaalstock
in gastland ongewijzigd blijft


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Zonder migratie:
 Totale inkomen uit arbeid: OAKwA
 Totaal kapitaalinkomen: NKwA
Met migratie:
 Totale inkomen uit arbeid (migranten): ABLM
 Totale inkomen uit arbeid (autochtonen): OAMwB
 Totaal kapitaalinkomen: NLwB
 Inkomensherverdeling van arbeid naar kapitaal
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
49
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
50
2.3.1. Effecten op gastlanden
 Rechterpaneel (Figuur 26.3.): economie als kapitaalstock in gastland toeneemt


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Toename kapitaalstock doet vraagcurve naar boven
verschuiven
Met migratie:
 Totale inkomen uit arbeid (migranten): AKL’K
 Totale inkomen uit arbeid (autochtonen): OAKwA
 Totale kapitaalinkomen: NLwA
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
51
2.3.1. Effecten op gastlanden
 Empirische studie



Impact van immigratie op inkomen van oorspronkelijke
bevolking in haar geheel?
 Positief maar klein effect
Impact van immigratie op lonen laaggeschoolden?
 Geen blijvend negatief effect
Impact op autochtone tewerkstelling?
 Geen negatief effect
 Verzet tegen immigratie, vaak gegrond op


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Verkeerde inschatting economische effecten
Niet-economische motieven
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
52
2.3.2. Effecten op landen van oorsprong
 Vier effecten van emigratie op land van oorsprong:




ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Verlichting van bevolkingsdruk
Transfers die migranten naar hun moederland zenden
Emigratie van hooggeschoolden
Terugstroom van menselijke en financieel kapitaal
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
53
2.3.2. Effecten op landen van oorsprong
 Eerste effect van emigratie:

Emigratie doet neerwaartse druk op marginale arbeidsproductiviteit en lonen afnemen
 Tweede effect van emigratie:


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Transfers van migranten aan hun gezin of familie
Kunnen leiden tot investeringen
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
54
2.3.2. Effecten op landen van oorsprong
 Derde effect van emigratie:



Emigratie van hooggeschoolden: braindrain
Negatief: landen van emigratie verliezen hun beste
arbeidskrachten
Positief (recent): mogelijkheid van emigratie zet meer
jongeren aan tot deelname aan hoger onderwijs
 Vierde effect van emigratie


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Hooggeschoolde emigranten kunnen ook bijdragen tot
ontwikkeling
Zij kunnen middelen opnieuw investeren in land van
oorsprong
 Deposito’s, aandelen, oprichten ondernemingen, …
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
55
Globalisering: Intern. Kapitaalstr. en Migratie - Inhoudstafel
1. Internationale kapitaalstromen
2. Internationale migratie
1.
2.
3.
4.
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Enkele gegevens over de internationale migratie
Wat bepaalt de internationale migratie?
De effecten van internationale migratie
Beleid betreffende internationale migratie
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
56
2.4. Beleid betreffende internationale migratie
 Hoge-inkomenslanden



Voorstander van open internationale handel in goederen en
diensten
Voorstander van liberalisering kapitaalstromen
Doch minder enthousiast over migratie
 Migratiebeleid ≠ Asielbeleid
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
57
2.4. Beleid betreffende internationale migratie
 Bepaalde West-Europese landen



Grote vraag naar gastarbeiders
Na crisis 1973 worden grenzen echter gesloten
 Sluiting niet absoluut
Mei 2009 regeling voor immigratie hooggeschoolden
 Europese Unie: blauwe kaart voor hooggeschoolden
 V.S., Canada en Australië laten elk jaar bepaald
contingent van immigranten toe
ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
58
2.4. Beleid betreffende internationale migratie
 Illegale immigratie

Personen die in land verblijven zonder officiële verblijfsvergunning en er meestal ook werken zonder toelating
 Wettelijke en illegale immigratie: communicerende
vaten

Beperkingen op wettelijke immigratie doen illegale
immigratie stijgen
 Onderliggende redenen voor migratie verdwijnen niet
door beperkingen op wettelijke migratie


ECONOMIE, EEN INLEIDING 2010
Fundamenteel: inkomensverschillen tussen landen
Vooruitzichten op hogere inkomens en beter leven
26 – GLOBALISERING: INTERNATIONALE KAPITAALSTROMEN EN MIGRATIE
© S. COSAERT, A. DECOSTER & T. PROOST
UNIVERSITAIRE PERS LEUVEN
59