Hst. 1 Het spijsverteringsstelsel

De liefde gaat door de maag
Hst. 1 Tractus Digestivus
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Mondholte (cavum oris)
Keelholte (pharynx)
slokdarm (oesofagus)
maag (gaster)
twaalfvingerige darm
(duodenum)
lever (hepar)
galblaas (vesica fellea)
alvleesklier (pancreas)
dunne darm middendeel
(jejunum)
dunne darm einddeel (ileum)
blinde darm (caecum)
dikke darm (colon)
endeldarm (rectum)
Hongergevoel ontstaat doordat een te laag glucose gehalte in
het bloed wordt gemeten (bloedsuikerspiegel)
Dorstgevoel ontstaat bij het te droog worden van de mond /
stroperig worden van het bloed.
Mondholte
Bovenzijde mondholte wordt gevormd door harde en zachte gehemelte.
De tong bestaat uit dwarsgestreept spierweefsel, tongbeentjes zijn
verbonden met strottenhoofd.
Voedsel wordt mechanisch, d.m.v. kauwen afgebroken.
En chemisch, d.m.v. speeksel en later in de maag met maagzuur.
Gebit hond en kat
Gebit konijn
Melkgebit hond
3i, 1c, 3p
3i, 1c, 3p
Blijvend gebit hond
3I, 1C, 4P, 2M
3I, 1C, 4P, 3M
I dentes incisiva (snijtanden)
C dentes canini (hoektanden)
P dentes premolaren (knip- en scheurkiezen)
M dentes molaren (knobbelkiezen)
Gebitsvormen
• Tang
• Onderbijtend
• Bovenbijtend
• Scharend (gezond)
Melkgebit kat
3i, 1c, 3p
3i, 1c, 2p
Blijvend gebit kat
3I, 1C, 3P, 1M
3I, 1C, 2P, 1M
De tand is van (buiten naar binnen)
opgebouwd uit de volgende
lagen:
Glazuurlaag
Tandbeen
Pulpaholte
Een kat heeft drie paar grote speekselklieren:
- Onder de oren (glandula parotis)
- Tegen de binnenrand onderkaak (glandula mandibularis)
- Onder de tong (glandula sublingualis)
De hond heeft nog een extra paar speekselklieren onder het jukbeen
(glandula zygomaticus)
Speekselklieren hond en mens
Functie speeksel
• Het smeert de keel,
• het breekt zetmeel af (amylase)
• Bevat eiwitten die zijn betrokken bij de
bescherming van tanden, kiezen en zachte
weefsels in de mond (anti-microbieel)
Dieren kunnen smaak waarnemen met de kleine platte papillen,
deze bezitten zintuigcellen die de smaak van voedsel en vloeistoffen
waarnemen. Microscopisch kleine speekselklieren spoelen de
papillen schoon.
De lange dunnen papillen vergemakkelijken
het werk van de tong en verplaatsen het
voedsel naar achterin de keel.
Honden lepelen met zijn tong water naar zijn keelholte.
https://www.youtube.com/watch?v=AS6LBy9QkhI
Katten dopen hun tong in het water dat tussen de papillen blijft
hangen en slikken zo kleine beetjes vocht af.
Doordat een hond grote stukken voedsel afscheurt en in zijn
geheel afslikt is de kans op het inslikken van een scherp
voorwerp groter. Katten daarentegen kauwen veel uitgebreider
op hun voedsel.
De slijmvliezen bestaan uit een basaal membraan en meerdere
lagen epitheelcellen die niet verhoornen (i.t.t. de opperhuid).
Slikreflex
1. Voedsel wordt tegen
het zachte gehemelte
gedrukt en activeert de
reflex en sluit neusholte
af.
2. Strottenklepje wordt
hoger en naar voren
getrokken.
3. Tong en spieren
achterin mondholte
spannen samen en
trekken voedsel keelholte
in.
Animatie slikbeweging
• https://www.youtube.com/watch?v=YU7JB
3zog5s
Peristaltische bewegingen darmen
Kring en lengte spieren wisselen elkaar af bij het verplaatsen van
voedsel naar de maag.
Opbouw darm
In de slokdarm is het slijmvlies
niet geplooid en worden er geen
verteringssappen geproduceerd.
De darmen zijn aan de
buitenzijde afgesloten met
een sereus vlies dat met
mesenterium in de
buikholte is opgehangen
Opbouw darm
In de slokdarm is het slijmvlies niet geplooid en er worden geen
verteringssappen geproduceerd. Wel bestaat zowel (slok)darm uit
een binnenste kringspierlaag en een buitenste lengte spierlaag.
Maag
Zoutzuur en pepsine (pH2)
breken eiwitten af en doden
pathogenen.
Slijmproducerende cellen maken
voortdurend slijm aan om de
maag te beschermen tegen
zoutzuur en pepsine.
Animatie spijsvertering
• https://www.youtube.com/watch?v=ecUq2T
D0blE
Een ingeklemde hernia mesenterialis:
Stukken dunne darm die ingeklemd komen te zitten in het
mesenterium (openingen in de ophangbanden van de buikorganen). Gevolg
ernstige krampen en zelfs de dood.
Braakreflex
1. Prikkeling van
zintuigcellen in maag,
slokdarm en keelholte
activeert braakreflex.
2. Pylorus wordt
afgesloten en maag trekt
samen in omgekeerde
richting.
3. Cardia ontspant,
strottenhoofd opgetild en
braaksel bereikt
mondholte.
Maag (gaster)
•
•
•
•
•
•
Ligging
Ingang: cardia
Uitgang: pylorus
Relatief groot
Onstabiele ophanging
Productie verteringssappen:
zoutzuur /pepsine
• Wat doet de maag met
vloeistoffen?
Darmen
• Lengte afhankelijk van voedsel
en grootte van het dier
• Darmscheil (mesenterium)
• 4 lagen:
– Slijmvlies,
– Kringspieren
– Lengte spieren
– Serosa
• Taai slijm
• Peristaltiek
• Darmflora / Eubacteriose
Buikholte en maag
In welke onderdelen is de darm opgebouwd?
Dunne darm (intestinum tunue)
-twaalfvingerige darm (duodenum)
-nuchtere darm (jejunum)
-kronkel darm (ileum)
Dikke darm (intestinum crassum)
-blinde darm (caecum)
-kartel darm (colon)
-endel darm (rectum)
Dunne darm:
Wat zijn de taken van de dunne darm?
Het verder verkleinen van voedsel en het
opnemen van voedingsstoffen door
oppervlakkige vergroting (overdwarse plooien
en darmvlokken)
Peptidase en trypsine breekt eiwitten af
Karbohydrasen breekt koolhydraten af
Lipasen breekt vetten af
Nucleasen breekt kernzuren af
Duodenum (twaalfvingerige darm)
Vaterse papil vlak achter de pylorus licht
een klein heuveltje waar de afvoerbuisjes
van de lever en alvleesklier uitmonden.
Dikke darm:
1. Caecum (blinde darm)
2. Colon (kartel darm)
– Terug-opname water (=indikking)
– Toevoegen slijm (=glijmiddel)
– Huisvesten darmflora (vitaminen B/K)
3. Rectum (endeldarm)
– Verzamelen ontlasting (faeces)
– Peristaltiek
Dikke darm
Beschrijf hoe de karteldarm (colon) in de buikholte loopt.
1.colon ascendens of opstijgend deel
2.colon transversum of dwarslopend deel
3.colon descendens of dalend deel
4.colon sigmoideum of S-vormig deel
Ligging bij de mens