in beeld ‘Maatwerk tilt mensen naar een hoger niveau’ Steeds meer vakmensen in de metaalsector doen uniek en specialistisch werk. De kennis en vaardigheden die daarvoor nodig zijn, leren ze in het bedrijf zelf. Waarom is dit belangrijk en hoe regelen bedrijven dit? tekst marleen kamminga en annemiek de gier foto’s maurits giesen ieuwe technologieën hebben de innovatie in de metaal­ N industrie een flinke impuls gegeven. Tegelijker­tijd is er concurrentie uit landen waar de lonen lager liggen. ‘Om aan de vraag van de markt te blijven voldoen, passen bedrijven in ons land graag nieuwe technieken toe en blijven ze zoeken naar efficiencywinst. Dat leidt tot innovaties die vaak zo specifiek zijn dat je zelf je medewerkers moet trainen om ermee te werken’, weet Anton Verlaan, regiomanager Noord-Holland bij OOM. TE DUUR, TE SNEL Het reguliere onderwijs kan daar nooit helemaal in voorzien, legt hij uit. ‘Je kunt van opleidingen niet verwachten dat ze altijd over de nieuwste software en de meest geavanceerde machines beschikken: dat is eenvoudig te duur en daar­voor gaan de ontwikkelingen te snel. 10 >> METAALJOURNAAL NAJAAR 2013 Bovendien kun je niet op­leiden voor zo’n grote diversiteit aan functies.’ Hij schetst daarvan een voorbeeld. ‘Uit stripjes staal beugeltjes maken, dat doen we niet meer zelf. Meer­ voudige bewerkingen die je kunt robotiseren zijn daarentegen wél concurrerend, maar dan moeten de medewerkers meeontwikkelen. Onze vakmensen zijn steeds meer procesoperator. Die processen zijn bedrijfsgebonden, dus de kennis ervan kunnen ze alleen in het bedrijf zelf opdoen.’ CONFECTIE VERSUS MAATWERK Scholen, zo legt Verlaan uit, zijn vooral sterk in het competentie­ gerichte onderwijs: naast vakkennis doe je er onmisbare vaardigheden op, zoals nauwkeurig werken, in een team werken, enzovoort. ‘Zie het als confectie versus maatwerk. De opleiding legt een onmisbare basis. Daar voegen bedrijven hun eigen maatwerk aan toe: kennis die specifiek is voor hun processen, machines en producten.’ INFORMEEL LEREN Leren op de eigen werkvloer heet in de opleidingswereld informeel leren, omdat er geen algemeen geldende criteria en diploma’s aan verbonden zijn. ‘Maar ik merk wel dat het in de praktijk steeds minder informeel is’, vertelt Anton Verlaan. ‘Meelopen met een ervaren medewerker gebeurt nog steeds, maar je ziet dat bedrijven de kennisoverdracht toch graag willen structureren. Dat brengt namelijk allerlei voor­delen met zich mee. Je kunt bijvoorbeeld objectief vast­ stellen wat er moet worden geleerd en wanneer de leerling iets goed in de vingers heeft.’ ❚ Irene Brakband HR-manager bij Walraven BV in Mijdrecht ‘Maatwerk vinden we heel belangrijk. Het gaat erom dat onze mensen de machines, gereedschappen en technieken die wij gebruiken zo goed mogelijk beheersen en zichzelf blijven ontwikkelen. In ons bedrijf is veel aandacht voor het ontwikkelen van medewerkers. Zo hebben we bijvoorbeeld in samenwerking met een roc in eigen beheer een bbltraject opgezet. Ook hebben we een eigen leiderschapsprogramma voor jong talent en een eigen management­ developmenttraject. Toch heb je bij bijvoorbeeld zo’n bbl-traject te maken met bepaalde standaarden, in verband met de diplomering. Om nog nét een stap verder te gaan in het maatwerk, denken we nu na over een nieuwe manier van opleiden, waarbij ervaren medewerkers de juniors trainen. Hierbij kijken we echt per machine wat er precies aan kennis nodig is om tot een hoger niveau te komen. Op die basis ontwikkelen we opleidingsmodules.’ METAALJOURNAAL NAJAAR 2013 << 11 ‘Kennis delen maakt deel uit van ons opleidingsplan’ ‘Zo blijven we voorop lopen’ 12 Peter van Leeuwen Johan Singeling Directeur van Metaltech in Weesp Directeur van Singeling Lasbedrijf in Zaandam ‘In ons fijnmechanisch bedrijf is veel specifieke kennis aanwezig. Het is handig dat meerdere mensen daarover beschikken. Want de concurrentie ligt op de loer en wij willen voorop blijven lopen. Daar komt bij: bij een leerling die net van school komt, duurt het één tot twee jaar voordat hij volwaardig kan meedraaien. Scholen sluiten niet naadloos aan op wat we nodig hebben, dat lossen we dus intern op. We hebben daarvoor een plan gemaakt en zijn nu bezig het lesprogramma vorm te geven. Zo gaan alle medewerkers die frezen, leren hoe ze parametrisch moeten programmeren. Ook willen we medewerkers scholen in het robotiseren van machines. Zo kan het eenvoudige werk ’s nachts gebeuren en het bijbehorende handwerk overdag. Een stuk efficiënter. Zonder kennisoverdracht red je het niet meer als bedrijf, het is gewoon nodig. Daarnaast laat je ermee zien dat je een innovatief bedrijf bent dat zijn medewerkers serieus neemt.’ ‘Een gewoon balkonhek, daar is steeds minder vraag naar. Tegenwoordig moet je – als je de concurrentie te slim af wilt zijn – nauwkeuriger kanten, hooggekwalificeerd las- en plaatwerk leveren, sneller produceren. Doordat we tegen problemen aanliepen, heb ik kritisch bekeken waar onze kansen lagen. Zo doen we al het tekenwerk tegenwoordig zelf. Toen we overstapten van Autocad naar 3D, hebben twee medewerkers een cursus gedaan. Zij hebben de kennis vervolgens op de werkvloer overgebracht op hun collega’s. Op die manier doen we het ook met nieuwe machines: een medewerker gaat op cursus en deelt daarna zijn kennis. Zo gaat leren informeel en spelenderwijs. Niet iedereen is namelijk geschikt om in de schoolbanken te zitten. Mijn ambitie is dat straks al mijn medewerkers beter zijn dan ik. Ik werk nu samen met een student van de Hogeschool van Amsterdam aan een bedrijfsopleidingsplan. Wat mij betreft gaan eigen opleidingen en kennis delen hier een belangrijk deel van uitmaken.’ >> METAALJOURNAAL NAJAAR 2013 METAALJOURNAAL NAJAAR 2013 << 13 ‘Onze cultuur klinkt door in de interne trainingen’ Edwin Keijzer Algemeen directeur van ACE Carwash Systems in Weesp ‘Wasstraten zijn technisch zeer complex en worden steeds verder doorontwikkeld. Onze monteurs moeten dus breed én specialistisch inzetbaar zijn. Daar investeren we ook in en dat gebeurt gestructureerd en doel­gericht: elke medewerker heeft een persoonlijk ontwikkelingsplan. Inhouse trainingen maken deel uit van ons opleidingsaanbod. Deze hebben als voordeel dat de stof heel sterk is gericht op de praktijk en op het niveau van de medewerkers. Het is ook belangrijk dat we onze eigen cultuur kunnen laten doorklinken in de interne trainingen. Communicatie en je aan afspraken houden zijn in dit bedrijf belangrijk en komen dus in bijna elke training terug. En als mensen samen leren, gaan de neuzen vanzelf dezelfde kant op.’ 14 >> METAALJOURNAAL NAJAAR 2013 METAALJOURNAAL NAJAAR 2013 << 15