Tweede Wereldoorlog

9.1; Wereldoorlogen
Hoe verliepen de Eerste en de Tweede Wereldoorlog? Welke landen waren erbij betrokken en
welke overeenkomsten en verschillen zijn er tussenbeide oorlogen?
Eerste Wereldoorlog: Optimistisch ten strijde
Juli 1914, het begin van de Eerste Wereldoorlog, de mensen waren optimistisch over een snelle en
zekere overwinning. België werd al snel overlopen door Duitsland en waren tussen 1914 en 1918
onderdeel van de Frontlinie. Door wijzigingen in het plan van Von Moltke bleef Nederland neutraal.
In het westen vochten soldaten vanuit loopgraven, vandaar de naam loopgravenoorlog.
Rusland en de Verenigde Staten
In het oosten vochten soldaten op het slagveld. De russen leden grote verliezen. In februari 1917
werd tijdens een revolutie de tsaar afgezet en er brak een burgeroorlog uit. In oktober begonnen de
communisten een tweede revolutie. Terwijl de burgeroorlog doorzette, sloten de communisten
vrede met Duitsland: De vrede van Brest-Litovsk. De soldaten in het oosten gingen naar het westen
voor de eindoverwinning. Door de hulp van de Amerikanen mislukte dit.
Tweede Wereldoorlog: Duitsland agressor
De Eerste Wereldoorlog begon bijna enthousiast in tegenstelling tot de Tweede Wereldoorlog
waarvan de mensen bang werden. De vierjaar durende loopgraven oorlog met 8.500.000 doden
stond in september 1939 nog goed in de gedachten gegrift.
Veel leiders probeerden conflicten met Duitsland te vermijden maar na zijn machtovername stuurde
Hitler in 1933 meteen aan op een oorlog. Duitsland streefde naar gebiedsuitbreiding. Het Verdrag
van Versailles kwam onder druk te staan maar dat maakte Hitler niets uit. De andere landen waren
bang voor een nieuwe oorlog dus konden de Duitse troepen in 1936 het Rijnland binnentrekken.
Op 13 maart 1938 lijfde Hitler Oostenrijk in. Tijdens de Conferentie van München werd een afspraak
gemaakt dat Hitler geen andere gebieden zou veroveren maar daar hield hij zich niet aan. Hitler
veroverde in 1939 Tsjecho-Slowakije. Ook viel Hitler Polen binnen. In april 1940 werden Noorwegen
en Denemarken binnengevallen en op 10 mei Nederland en België. Eind juni gaf Frankrijk zich over.
Antwoord op de deelvraag
De Eerste Wereldoorlog werd in het westen uitgevochten in loopgraven en in het oosten op een
slagveld. Hier waren Frankrijk, Engeland, België, Rusland en Duitsland bij betrokken. In Rusland waren
ondertussen nog revoluties en burgeroorlogen aan de gang. Doordat in het oosten minder soldaten
nodig waren konden die naar het westen. Dat betekende de overwinning.
De Tweede Wereldoorlog begon veel minder enthousiast dan de eerste. Bij deze oorlog kwam het ook
heel langzaam op gang. Hitler kon doen wat die wilde en hield zich niet aan de afspraken. Hij viel
ineens verschillende landen binnen. Daar begon het mee.
9.3; De totalitaire ideologieën in praktijk
Waartoe leidde het radicaal doorvoeren van het communisme en het
fascisme/nationaalsocialisme?
Totalitair
Een totalitaristisch systeem is een systeem waarin de staat het dagelijks leven van mensen bijna
volledig controleert in veel opzichten (politiek, religieus enz.). Het communisme en fascisme zijn daar
voorbeelden van. Zij propageerden een radicale oplossingvoor alle maatschappelijke problemen en
legden hun ideologie op aan de bevolking. De wil van de leider was wet en er was geen kritiek
toegestaan. Toch kregen de stromingen veel enthousiaste aanhangers en de ideeën werden
uitgevoerd, vaak hardhandig.
Communisme
Rusland lag industrieel en economisch erg achter. Het land was in handen van tsaar Nicolaas II. Hij
regeerde met behulp van adellijke stand. Na de Eerste Wereldoorlog moest de tsaar tijdens de
Russische Revolutie van 1917 het veld ruimen. Na de burgeroorlog tot 1922 kregen de communisten
de macht. Rusland werd de Sovjet Unie. De laagste klasse hing het communisme aan en hoopte op
eerlijke verdeling van bezit. Nadat Lenin, de eerste communistische leider overleed werd Stalin
leider, hij was een echte dictator. Lenin had er een grote chaos van gemaakt. De opbouw van een
communistische samenleving werd belemmerd. De Nieuwe Politiek (NEP) vond Stalin maar niks en
zodra hij de macht had onteigende hij alles. Iedereen moest meewerken aan de opbouw van de
zware industrie. Wie niet mee werkte werd beschouwd als verrader van de communistische leer.
Tegenstanders werden opgesloten in concentratiekampen en moesten ze zich dood werken.
Fascisme
Het communisme is de periode tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog, het Interbellum.
Sommige mensen waren gevoelig voor de communistische ideeën en startten zelf politieke partijen
om een maatschappelijke vernieuwing te bereiken. De communistische Revolutie in Rusland was een
schrikbeeld voor veel mensen. Je mocht namelijk geen bezittingen meer hebben. Die mensen
vormden een tegenbeweging, het fascisme: Herstel van orde en rust dmv sterk gezag. Mussolini was
de leider en aanhangers waren allen teleurgesteld over de resultaten van WOI, nationalistisch en
bang voor communisme. Ook verheerlijkten ze geweld en oorlog. Tot 1943 regeerden ze in Italië.
Nationalisme
In 1923 pleegde Hitler een mislukte staatsgreep in München. Na de crisis in 1929 kreeg hij succes. De
democratische politiek werd weggestemd. Wat de nationalisten extra hadden was het antisemitisme
(Jodenhaat). De NSDAP stopte alle tegenstanders in concentratiekampen. De nationaal socialistische
boodschap werd verspreid, radio had daar een belangrijke bijdrage in.
Antwoord op de deelvraag
Allereerst ontstonden er verschillende politieke partijen. Langzaam vloeiden daar radicale ideeën uit
voort. Macht was erg belangrijk in die tijd. Leiders wilden alle macht hebben. Wie niet luisterde werd
opgesloten in concentratiekampen. Uiteindelijk ontstond er Jodenhaat. Dit is een belangrijk item in de
Tweede Wereldoorlog.
9.5 ; Verwoesting op niet eerder vertoonde schaal
Wat heeft de ontwikkeling van gifgas en (atoom)bommen opgeleverd en wie is verantwoordelijk
voor het gebruik van massavernietigingswapens?
Technologie
In de Eerste Wereldoorlog ontwikkelden zich de vlammenwerper, de duikboot en de tank. Ook
werden vliegtuigen ingezet. Piloten waren erg populair in die tijd. Een afschrikkend strijdmiddel was
gifgas. Soldaten werden er erg ziek van. Later werd er nog een gas ontwikkeld, chloorgas. De
opvolger van chloorgas was mosterdgas, het meest giftig. Italië gebruikte gifgas in de oorlog.
Steden bombarderen
In de Tweede Wereldoorlog werden vliegtuigen massaal gebruikt, vooral voor het bombarderen van
steden. In mei 1945 gaf Nederland zich over na het bombardement op Rotterdam. Ook wilde
Duitsland London bombarderen. De geallieerden bombardeerden Duitse steden en wilden zo de
regering van Hitler onder druk zetten. Het aantal doden motiveerde de soldaten om door te vechten.
Atoombommen
Op 6 en 9 augustus vielen er atoombommen op de Japanse steden Hiroshima en Nagasaki en werd er
een eind gemaakt aan de Tweede Wereldoorlog. Het zorgde niet alleen voor plaatselijke schade maar
ook schade voor de hele mensheid. De gevolgen waren groot. (misvormde/dode baby’s)
Antwoord op de deelvraag
De ontwikkeling van gifgas en atoombommen zorgde ervoor dat het oorlog voeren een hele andere
draai kreeg. Op deze manier kon je in één klap een hele stad uitschakelen. Het koste voor het land
die de bom gooide een stuk minder doden. Ik denk dat Duitsland verantwoordelijk is voor het gifgas,
zij ontdekten het. De Amerikanen zijn verantwoordelijk voor de atoombommen.
9.6; Genocide als gevolg van racisme en discriminatie
Hoe ontaardde het racisme en antisemitisme van de nationaalsocialisten in de genocide op de
Joden?
Racisme
Bij het nationaal socialisme was het belangrijk dat je zuiver bloed had. Verschillen tussen mensen had
te maken met je afkomst en dus een biologische oorzaak. Het bepaalde zelf of je recht had op een
plek in het Derde Rijk. Volgens het nationaal socialisme behoorden Duitsers tot het Herrenvolk en
moesten heersen over Slavische volken. Mensen met joods bloed waren untermenschen en werden
voortaan gediscrimineerd. Het Herrenvolk moest raszuiver zijn en werd aangeraden te trouwen met
iemand met zuiver bloed.
Antisemitisme
In de Middeleeuwen werd er al over discriminatie, vervolging, wonen in getto’s, dragen van
merktekens en pogroms gesproken. Joden werden aangeduid met stereotypen (profiteur, vijand van
Christus), onbetrouwbaar dus. Ze werden gebruikt als zondebok. Het antisemitisme werd ook in de
Tweede Wereldoorlog in praktijk uitgevoerd. Duitse Joden werden onderdrukt.
Isolatie, vervolging, moord
Na de bezetting van Polen in september 1939 waren de Joden vogelvrij. Veel Joden overleden. Na de
aanval op Rusland op 22 juni 1941 werden er massaal bevolkingsgroepen vermoord, vooral Joden.
Nationaal socialisten experimenteerden ondertussen met Zyklon B, een dodelijk gas. Het werd
uitgeprobeerd bij gevangenen uit de concentratiekampen Dachau en Mauthausen en met
koolmonoxide werd in vrachtwagens geëxperimenteerd. De geïndustrialiseerde dood was een feit.
Genocide
De genocide op Joden werd in het geheim geregeld en de SS had de leiding. Joden moesten naar de
vernietigingskampen gebracht worden, dit heet het proces van deporatie (wegvoering). Het aantal
omgekomen Joden is niet met zekerheid vast te stellen. D.m.v. een schatting komen ze uit op 6
miljoen doden. Ook zijn er ruim een half miljoen Sinti en Roma vermoord, Zij waren ook ‘inferieur’.
Antwoord op de deelvraag
Wat belangrijk was was het zuiver bloed. Joden hadden geen zuiver bloed en werden daardoor
gediscrimineerd. In de middeleeuwen werd er ook al gesproken over discriminatie en antisemitisme.
Hitler heeft dit idee overgenomen. Joden waren onbetrouwbaar en werden de zondebok. Het
antisemitisme werd in de praktijk uitgevoerd en Joden werden onderdrukt. Na enige tijd waren de
Joden vogelvrij. Ze werden mishandeld en veel overleden door honger of ziekte. Na het ontdekken
van dodelijk gas, was het een streven om de joden te vermoorden in concentratie kampen.