Tandheelkunde - Wikiwijs Maken

Tandheelkunde
Knaagdieren en konijnen
Inhoud








Verschil knaagdieren en konijnen
Anatomie van het gebit
Symptomen
Afwijkingen
Oorzaken afwijkingen
Behandeling gebitsproblemen - tanden
Behandeling gebitsproblemen - kiezen
Instructies eigenaar
Verschil knaagdieren en
konijnen
Verschil knaagdieren en konijnen

Orde der rodentia – knaagdieren
cavia, chinchilla, degoe, eekhoorn, muis, hamster,
prairiehondje, rat, gerbil etc.

Orde der lagomorpha – haasachtigen
hazen en konijnen
Verschil knaagdieren en konijnen




Haasachtigen hebben een ander gebit dan
knaagdieren
De gebitsproblemen zijn wel vergelijkbaar
Problemen vaak door levenslang doorgroeien
tanden en kiezen
Bij onvoldoende afslijting snijtanden en
kiezen te lang  zorgt voor problemen
Anatomie van het gebit
Tandformules

Tandformule van knaagdieren
20 gebitselementen

Tandformule haasachtigen
28 gebitselementen
3 verschillen in gebit - snijtanden


Knaagdier bovenkaak 2 onderkaak 2
Haasachtigen bovenkaak 4 (2 stifttanden)
onderkaak 2
Stand snijtanden


Knaagdieren snijtanden staan beitelvormig
op elkaar
Haasachtigen snijtanden staan loodrecht op
elkaar
Vorm snijtanden

Knaagdieren


Smal en vrij spits
aan punt
Haasachtigen

Breed en plat
aan onderzijde
Gezond gebit
knaagdier
haasachtige
Symptomen
Symptomen




Niet of slecht kunnen eten, wel interesse
Proppen kauwen, voedsel komt als prop de
bek weer uit
Speekselen, vacht rond bek nat en plakkerig
Weigeren van voedsel, eerst hard en daarna
ook zacht voedsel






Vermageren door lage voedselopname
Slechte conditie en slechte vacht
Maagdarmstoornissen zoals diarree of juist
obstipatie
Stil in elkaar gedoken zitten door pijn
Oog- en neusuitvloeiing
Zwellingen aan de kop
door abcessen
Afwijkingen
Olifantstanden


Snijtanden boven- en onderkaak raken elkaar
niet  malocclusie  tanden slijten niet af
Vaak erfelijk
Haken op de kiezen




Kiezen slijten niet goed op elkaar af
Scherpe punten (haken) ontstaan op kiezen
Steken in de tong of de wang  pijnlijk!
Speekselen door irritatie haak op slijmvlies van
tong/wang  natte kin en/of kale plekken
Haken op de kiezen
Brugvorming kiezen

Door eerste kiezen wordt brug gevormd, tong
kan eronder vast zitten
Oorzaken afwijkingen
Oorzaken - voedingsfouten



Onvoldoende kauwmateriaal, verkeerde
voeding (altijd onbeperkt hooi voeren)
Te weinig calcium
Te weinig vitamine C (cavia’s)
Erfelijke oorzaken - onderbeet




Bij konijnen
Bovenkaak is te kort
Snijtanden slijten niet
Behandeling: tanden
trekken
Erfelijke oorzaken – scheve kaakstand



Kaken staan scheef ten opzichte van elkaar
Snijtanden slijten niet
Behandeling: tanden trekken
Oorzaken - trauma



Verkeerd of niet teruggroeien van de tand na
trauma
Tegenoverliggende snijtand slijt niet af en zal
door blijven groeien
Fracturen (breuk) van de kaak waardoor de
positie van de snijtanden veranderd is
Behandeling gebitsproblemen
Tanden
Tanden knippen




Knippen snijtanden met tandenkniptang
De goedkoopste behandeling
Dier hoeft niet onder narcose
Na 2 tot 8 weken herhalen
Nadelen tanden knippen





Pijnlijk voor dier
Risico splijten tanden in de lengterichting
Scherpe randen door knippen, kunnen tong en lip
beschadigen
Tijdelijke oplossing, onderliggende oorzaak wordt
niet bestreden
De kracht die uitgeoefend wordt tijdens het knippen
is zo groot dat het diepe tandweefsel waaruit de
tand groeit beschadigd kan raken wat gevolgen
heeft voor de tandgroei
Tanden slijpen




Diervriendelijker
Wordt weinig druk uitgeoefend
Voorkomt splijten
Stand snijtanden kan
gecorrigeerd worden
zodat ze op natuurlijke
wijze op elkaar af
kunnen slijten
Tanden trekken




Tanden groeien niet meer aan
Als door slijpen geen normale stand kan
worden gerealiseerd
Kunnen nog wel goed voedsel opnemen
Permanente oplossing
Behandeling gebitsproblemen
Kiezen
Behandeling onder narcose


Behandeling van kiesproblemen en trekken
snijtanden onder narcose
Haken verwijderen en kiezen trekken wordt
gedaan door dierenarts
Instrumentarium





Onderzoekslamp (beter zicht)
Otoscoop met trechter: inspectie kiezen
Mondsperderset
Tandenkniptang
Rasp
wangspreider
kaakspreider


Dremel: tanden en kiezen inkorten en glad
slijpen
Boor: tanden en kiezen inkorten



Pean: haken van kiezen af ‘knippen’ en losse
stukjes kies uit bek pakken
Oorpincet: met watten of gaastampon
omheen bloed uit bek verwijderen
Gaas- en dentale tampons: bloed,
voedselresten en haren verwijderen
Anaesthesie





Algemeen onderzoek
Toedienen pijnstiller en antibiotica
Toedienen injectieanaesthesie of inhalatieanaesthesie.
Injectie: kapje niet in de weg, wel risicovoller
Op warmtematje tijdens narcose.
Behandeling – vasthouden dier



Kop van achter af over de schedel heen vast
pakken
Kop zo houden dat dierenarts goed in bek
kan kijken
Laat licht goed in bek schijnen
Behandeling


Inspectie van de bek onder narcose
- in rust beter onderzoek mogelijk
- smalle mondholte en ‘druk’ dier
Bijwerken tanden en kiezen
- afhankelijk van gevonden afwijkingen
- eventueel kiezen trekken voor permanente
oplossing
Post-operatieve zorg



Maak dier schoon rond bek
Observeer goed tijdens recovery (warmte!)
Antibiotica en pijnstilling klaarleggen om mee
te geven naar huis
Instructies eigenaar
Instructies eigenaar



Dier moet snel weer gaan eten en drinken,
ivm stil liggen maag en darmen
Eventueel dwangvoer mee (bijv recovery) of
groenvoer aanbieden
Dier warm houden, niet naar buiten
Wanneer moet eigenaar contact opnemen?




Als dier langer dan 12 uur niet zelf wil eten
Als dier lusteloos is
Als dier ondertemperatuur heeft  konijn
lager dan 38 °C, cavia lager dan 37,4 °C.
Als eigenaar iets niet vertrouwt