XB d1184 grondwettelijk hof integratiespoor 2

Ruimtelijke uitvoeringsplannen en ruimtelijke
planningsprocessen die tot stand kwamen volgens
het zg. ‘Integratiespoor’ op losse schroeven
1 Inhoud
1 Inhoud ....................................................................................................................................... 1
2 Wat houdt het integratiespoor in? ............................................................................................ 1
3 Wat is het probleem?................................................................................................................ 2
4 Wat zijn de oplossingen? ......................................................................................................... 2
4.1 Lopend planproces, MER nog niet goedgekeurd .............................................................. 2
4.2 Lopend planproces, MER al goedgekeurd ........................................................................ 2
4.3 Planproces volledig afgerond ............................................................................................ 3
4.4 Wat gebeurt er nog? .......................................................................................................... 3
5 Enkele bedenkingen ................................................................................................................. 3
6 Welke gemeenten zijn betrokken bij een ruimtelijk uitvoeringsplan die volgens het
Integratiespoor tot stand is gekomen .......................................................................................... 4
7 Meer info ................................................................................................................................... 6
8 Een reactie? ............................................................................................................................. 6
2 Wat houdt het integratiespoor in?
Afgelopen zomer vernietigde het Grondwettelijk Hof art. 7.4.1/2 van de Vlaamse Codex
Ruimtelijke Ordening. Dit artikel werd een paar jaar geleden opgesteld om ervoor te zorgen
dat er rechtszekerheid werd geboden aan ruimtelijke uitvoeringsplannen die volgens het zg.
‘Integratiespoor’ tot stand zijn gekomen. Het Integratiespoor houdt in dat het ruimtelijk
uitvoeringsplan en het milieueffectenrapport samen worden opgemaakt. Op die manier kan tijd
worden gewonnen en kunnen de bevindingen uit het milieueffectenrapport onmiddellijk worden
‘meegenomen’ in het ruimtelijk uitvoeringsplan. Het Grondwettelijk Hof vernietigde het artikel
omdat de mogelijkheden tot inspraak volgens de ‘gewone’ procedures ruimer zijn dan wanneer
het Integratiespoor werd gevolgd. Concreet gaat het om een verschil in de wijze waarop de
‘kennisgevingsnota’ bekend werd gemaakt. De kennisgevingsnota informeert het publiek over
het plan en er kunnen opmerkingen worden gemaakt over de wijze waarop het effectenrapport
wordt opgemaakt.
12 december 2013 - 1/6
3 Wat is het probleem?
Door de vernietiging van dit artikel komen de ruimtelijke uitvoeringsplannen die volgens het
Integratiespoor tot stand zijn gekomen of toekomstige vergunningsaanvragen in deze
gebieden op losse schroeven te staan. De plannen bestaan nog altijd, maar in beroep tegen
een vergunning die op dit plan is gebaseerd kan altijd worden ingeroepen dat het plan buiten
toepassing moet worden gelaten (art. 159 Grondwet) of totdat ze worden vernietigd doro de
Raad van Stte. Voor de reeds afgeleverde vergunningen is er geen probleem. In totaal gaat
het om 35 ruimtelijke uitvoeringsplannen die nog in opmaak zijn en 32 volledig afgeronde
ruimtelijke uitvoeringsplannen, zowel van gewestelijk, provinciaal als gemeentelijk niveau.
4 Wat zijn de oplossingen?
In de commissie Ruimtelijke Ordening van het Vlaams Parlement werd op 18 september jl een
toelichting gegeven over de mogelijke oplossingen. Philippe Muyters, Vlaams minister voor
Ruimtelijke Ordening en Joke Schauvliege, Vlaams minister voor milieu maakten duidelijk dat
zij het zg. Inrichtingenbesluit zullen opheffen. Op 6 december 2013 nam de Vlaamse regering
hierover een beslissing. Daarnaast werd ook via het parlement een initiatief genomen om een
oplossing te bieden aan de ruimtelijke uitvoeringsplannen die in het verleden volgens het
Integratiespoor tot stand kwamen (zie ‘meer info’ voor de link).
Bovendien werd in de toelichting in het parlement aangegeven dat in het najaar een voorstel
wordt geformuleerd om tot één, daadwerkelijk geïntegreerde procedure voor de opmaak van
een ruimtelijk uitvoeringsplan en milieueffectenrapport te komen. De overheid die het
planinitiatief neemt zal dan dus niet langer kunnen kiezen uit het na elkaar opmaken van de
plannen of het op elkaar afgestemd opmaken van de plannen via het Integratiespoor.
Voor de in opmaak zijnde of de goedgekeurde ruimtelijke uitvoeringsplannen overweegt de
Vlaamse regering de volgende oplossingen:
4.1 Lopend planproces, MER nog niet goedgekeurd
Voor die processen waarbij een milieueffectenrapport wordt opgemaakt, zonder dat de dienst
MER reeds het rapport goedkeurde, wordt voorgesteld om over de documenten (opnieuw) een
openbaar onderzoek over de planMER te voeren, ditmaal volgens de regels van het generieke
spoor;
4.2 Lopend planproces, MER al goedgekeurd
Voor die processen waarbij de dienst MER het planMER goedkeurde vóór de datum waarop
het Besluit dat het Integratiespoor opheft in werking treedt (december 2013 vermoedelijk),
geldt dat de ruimtelijke uitvoeringsplannen verder kunnen worden behandeld volgens de
procedureregels van het opgeheven Integratiespoorbesluit. Wel zal later tegelijkertijd met het
12 december 2013 - 2/6
openbaar onderzoek van het RUP en de adviesaanvraag opnieuw een openbaar onderzoek
worden gevoerd over het reeds goedgekeurde MER, volgens de procedures van dit RUP. Het
voorstel van decreet verduidelijkt via welke kanalen het goedgekeurde planMER ter inzage
wordt gelegd en verplicht dat duidelijk wordt waarop het openbaar onderzoek betrekking heeft
en waarop de inspraakmogelijkheden wat betreft het goedgekeurde planMER betrekking op
kunnen hebben (nl. louter de inhoudsafbakening van het planMER). Na het openbaar
onderzoek neemt de dienstMER een nieuwe beslissing, die in de plaats komt van de
beslissing die genomen is op grond van het Integratiespoor.
Keurt de dienst MER het planMER af, dan vervalt het ontwerp van ruimtelijk uitvoeringsplan.
Een nieuwe procedure voor de opmaak van een RUP (en een nieuwe planMER procedure) zal
dan moeten worden gestart.
4.3 Planproces volledig afgerond
Voor de ‘afgeronde’ ruimtelijke uitvoeringsplannen die volgens het Integratiespoor tot stand
kwamen, houdt het voorstel in dat deze plannen decretaal geldig worden verklaard voor een
periode van maximaal 2 jaar. In de loop van die periode wordt het planMER ‘onverwijld’
bekend wordt gemaakt, ook op de gemeentelijke internetsite, ongeacht welke overheid het
plan opmaakt. Vervolgens wordt over de inhoudsafbakening van het planMER opnieuw een
openbaar onderzoek gevoerd. Na afloop neemt de dienst MER opnieuw een beslissing over
het planMER. Wordt het planMER ongewijzigd goedgekeurd dan wordt het ruimtelijk
uitvoeringsplan geacht te zijn opgesteld vanaf de datum van de inwerkingtreding. Zijn er
voorstellen voor wijziging of aanvulling van de dienst MER dan beslist de bevoegde overheid
(dus de gemeente als het over een gemeentelijk RUP gaat) of de wijzigingen aanleiding
geven tot het hernemen van de procedure tot vaststelling van het RUP. Is dat niet het geval
dan wordt het RUP vanaf de datum van de inwerkingtreding ervan geacht te zijn opgesteld. In
geval van afkeuring door de dienst MER vervalt het ruimtelijk uitvoeringsplan. De betreffende
overheid kan dan overwegen volledig opnieuw de procedures te doorlopen.
4.4 Wat gebeurt er nog?
Bovendien werd in de toelichting in het parlement aangegeven dat in het najaar een voorstel
wordt geformuleerd om tot één, daadwerkelijk geïntegreerde procedure voor de opmaak van
een ruimtelijk uitvoeringsplan en milieueffectenrapport te komen. De overheid die het
planinitiatief neemt zal dan dus niet langer kunnen kiezen uit het na elkaar opmaken van de
plannen of het op elkaar afgestemd opmaken van de plannen via het Integratiespoor.
5 Enkele bedenkingen
Ook voor gemeenten is de vernietiging door het Grondwettelijk Hof uiterst vervelend. De
afgelopen jaren is –weliswaar een beperkt aantal van de- gemeentelijke ruimtelijke
uitvoeringsplannen tot stand gekomen volgens het Integratiespoor. Daarnaast heeft de lokale
overheid haar tijd en energie gestoken in de begeleiding van provinciale en gewestelijke
12 december 2013 - 3/6
ruimtelijke uitvoeringsplannen. Dat zijn er wél een heleboel (zie voor overzicht achteraan) Al
deze ruimtelijke uitvoeringsplannen zijn veelal het resultaat van moeizaam bereikte
evenwichten en er is veel lokaal overheidsgeld gemoeid. Die investeringen in tijd en geld
dreigen nu te moeten worden overgedaan. Een (deel van) het planningsproces overdoen is
voor gemeenten dan ook erg vervelend.
De VVSG hoort regelmatig de klacht dat de kwaliteit van de Vlaamse regelgeving ondermaats
is. Die klacht wordt hier concreet. De Vlaamse overheid dient meer dan ooit aandacht te
hebben voor kwalitatieve regelgeving, die ook op juridisch vlak goed in elkaar zit.
Tot slot is het verheugend dat de heer Muyters aankondigde dat in de nabije toekomst de
dienst MER van een controlerende dienst zal veranderen in een participerende, faciliterende
dienst. Zo’n houding zal door lokale besturen worden geapprecieerd.
6 Welke gemeenten zijn betrokken bij een ruimtelijk uitvoeringsplan
die volgens het Integratiespoor tot stand is gekomen
Situering van provinciaal ruimtelijke uitvoeringsplannen waarbij het planMER definitief
is goedgekeurd (bv afbakening kleinstedelijke gebieden)
Aalst
Lokeren
Ternat
Aarschot
Kampenhout
Tielt-Winge
Diest
Maasmechelen
Tienen
Deinze
Menen
Veurne
Dendermonde
Merksplas
Waregem
Geel
Mol
Westerlo
Geraardsbergen
Ninove
Lebbeke
Ronse
Situering van gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen waarbij het planMER definitief
is goedgekeurd (oa strategisch gebied rond Brussel)
Antwerpen
Machelen
Wemmel
Asse
Sint-Gillis-Waas
Wezembeek-Oppem
Diest
Sint-Pieters-Leeuw
Vilvoorde
Dilbeek
Tervuren
Zaventem
Kraainem
Tessenderlo
Zwijndrecht
Kruibeke
Waregem
12 december 2013 - 4/6
Situering van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen waarbij het planMER
definitief is goedgekeurd
Oostende
Kortrijk
Situering van provinciaal ruimtelijke uitvoeringsplannen waarbij het planMER nog niet
definitief is goedgekeurd (bv afbakening kleinstedelijke gebieden)
Anzegem
Tienen
Blankenberge
Tielt
Wetteren
Mol
Situering van gewestelijk ruimtelijke uitvoeringsplannen waarbij het planMER nog niet
definitief is goedgekeurd
Aalter
Knesselare
Sint-Niklaas
Antwerpen
Knokke-Heist
Strabroek
Beringen
Koksijde
Tienen
Halle
Leuven
Tongeren
Herent
Maldegem
Veurne
Houthalen-Helchteren
Opwijk
Zomergem
Jabbeke
Ranst
Zwijndrecht
Kapellen
Sint-Katelijne-Waver
Situering van gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen waarbij het planMER nog
niet definitief is goedgekeurd
Antwerpen
Gent
Halle
Turnhout
12 december 2013 - 5/6
7 Meer info
Voorstel van decreet van de heren Wilfried Vandaele, Lode Ceyssens en Bart Martens, de
dames Tine Eerlingen en Tinne Rombouts en de heren Jurgen Vanlerberghe en Robrecht
Bothuyne houdende het rechtsherstel van ruimtelijke uitvoeringsplannen waarvan
de planmilieueffectrapportage werd opgesteld met toepassing van het besluit van de Vlaamse
Regering van 18 april 2008 betreffende het integratiespoor voor de milieueffectrapportage
over een ruimtelijk uitvoeringsplan Stuk 2071 (2013-2014)
De website van LNE
De website van Ruimte Vlaanderen
8 Een reactie?
Een reactie op de voorgestelde oplossing? Laat deze weten aan Xavier Buijs, stafmedewerker
RO VVSG. ([email protected])
12 december 2013 - 6/6