Bijlage VWO

Bijlage VWO
2010
tijdvak 1
aardrijkskunde
Bronnenboekje
VW-0131-a-10-1-b
Wereld
Opgave 1  Demografische ontwikkelingen in Afrika
bron 1
Aandeel van werelddelen of landen in de totale wereldbevolking tussen
1900 en 2000
%
100
Verenigde Staten van Amerika
West-Europa
90
Latijns-Amerika
80
Afrika
70
60
India
50
China
40
30
20
Alle overige landen
10
0
1900
1950
2000
vrij naar: http://www.visualizingeconomics.com
bron 2
Bevolkingsdiagram van Kameroen in 2007
mannen
1,5
1,0
vrouwen
100+
95-99
90-94
85-89
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
45-49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15-19
10-14
5-9
0-4
0,5
0
0
0,5
1,0
1,5
vrij naar: http://www.census.gov/ipc/www/idb/
VW-0131-a-10-1-b
2
lees verder ►►►
Opgave 2  Anders-globalisten
bron 1
Het WSF en het WEF
another world is possible
Wereld Sociaal Forum (WSF)
Het WSF werd in 2000 opgericht door een groep anders-globalisten en
vertegenwoordigers van Braziliaanse niet-gouvernementele organisaties. Het
WSF is een jaarlijkse bijeenkomst waar een kleine honderdduizend andersglobalisten onder de slogan ‘een andere wereld is mogelijk’ alternatieven voor
de huidige globalisering bespreken. Anders-globalisten vormen een
internationale beweging van mensen die een andere vorm van globalisering
willen. Milieu, armoede, mensenrechten en de macht van het bedrijfsleven zijn
belangrijke thema’s voor de anders-globalisten. Het WSF wil mondiale
proteststrategieën ontwikkelen tegen globalisering. De eerste drie edities van
het WSF vonden plaats in de thuishaven van het WSF: Porto Alegre in Brazilië.
In 2004 werd het forum georganiseerd in het Indiase Mumbai. In 2005 werd
besloten het forum op te splitsen in drieën en tegelijkertijd een forum te
organiseren in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
Wereld Economisch Forum (WEF)
Het WEF is een jaarlijkse bijeenkomst van een selecte groep ondernemers,
politici en wetenschappers die onder het motto ‘ondernemen voor het mondiale
publieke belang’ economische en politieke kwesties bespreekt. Sinds de
oprichting in 1971 wordt het WEF gehouden in het Zwitserse ski- en kuuroord
Davos. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, worden op het WEF
niet alleen strikt economische zaken besproken. Op de editie van 2005
verdrongen de wereldleiders zich om voorstellen te doen om problemen als aids,
de schuldenlast van arme landen en klimaatverandering aan te pakken.
vrij naar: De Grote Globaliseringsgids, van aandeelhouder tot Zapatista,
E. Nieuwenhuis, 2005
VW-0131-a-10-1-b
3
lees verder ►►►
Opgave 3  Wereldsteden in de Verenigde Staten
bron 1
Ligging van de wijken Cooper Village (1) en Stuyvesant Town (2) op
Manhattan Island, New York City
vrij naar: www.mapsofworld.com/usa
bron 2
Cooper Village en Stuyvesant Town
In de wijken Cooper Village en Stuyvesant Town op Manhattan Island staan
woontorens, met zo’n 110 gebouwen en in totaal ruim 11.000 flats. Het gaat om
een gebied tussen het financiële centrum van Downtown Manhattan en de
kantoren van Midtown. De huurcontracten van de appartementen in deze wijken
worden niet verlengd. De oorspronkelijk goedkope, gesubsidieerde woningen
worden door particuliere projectontwikkelaars gekocht, opgeknapt en tegen
marktconforme prijzen opnieuw verhuurd.
vrij naar: Van Weesep, Van Aalst & Van Melik, Geografie, april 2008
VW-0131-a-10-1-b
4
lees verder ►►►
Aarde
Opgave 4  De Colorado en de Grand Canyon
Schematische weergave van verschillende manieren van insnijding
bron 1
bron 2
bron 3
vrij naar: Lambert, D. and the Diagram Group, The field guide to geology,
2007
VW-0131-a-10-1-b
5
lees verder ►►►
bron 4
De Grand Canyon
bron: www.richard-seaman.com
bron 5
De Colorado en de Grand Canyon
bron: www.photo.net
VW-0131-a-10-1-b
6
lees verder ►►►
Opgave 5  Aardbevingen
bron 1
Luchtopname van een deel van de San Andreasbreuk
vrij naar: http://thulescientific.com
VW-0131-a-10-1-b
7
lees verder ►►►
bron 2a
18 oktober 1989 – SAN FRANCISCO – Een aardbeving van ongeveer 7 op de
schaal van Richter heeft veel schade toegebracht aan infrastructuur en
gebouwen. De beving vond plaats om 17.04 uur lokale tijd, op het moment dat
veel mensen van het werk naar huis onderweg waren. Delen van de dubbeldeks
Nimitz-snelweg en de Bay Bridge zijn ingestort, gebouwen zijn zwaar
beschadigd en er waren aardverschuivingen. De zware aardbeving die San
Francisco liet schudden, eiste negen doden en veroorzaakte honderden
gewonden. Het calamiteitenplan voor San Francisco en omgeving is onmiddellijk
in werking getreden.
vrij naar: http://news.bbc.co.uk
bron 2b
17 augustus 1999 – IZMIT – Turkije wordt om drie uur ’s nachts getroffen door
een 20 seconden durende aardbeving met een kracht van 7,2 op de schaal van
Richter. Deze aardbeving, waarvan het epicentrum gelegen is bij Izmit, is op dat
moment de krachtigste aardbeving die Turkije ooit heeft getroffen.
Door de aardbeving storten vele, weinig solide huizen in elkaar. In totaal vallen
er 14.000 doden en zijn er tienduizenden gewonden waarvan sommigen pas na
een paar dagen onder het puin vandaan worden gehaald.
bron: http://www.nieuwsdossier.nl
bron 2c
23 november 2004 – WELLINGTON – Een krachtige aardbeving van 7,2 op de
schaal van Richter heeft vanochtend het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland
getroffen, zonder dat er zware schade en slachtoffers werden genoteerd.
Seismologen waarschuwden al voor een serie naschokken tijdens de komende
dagen.
De beving vond plaats om 09.26 uur lokale tijd, 33 kilometer onder het
aardoppervlak, ongeveer 240 kilometer verwijderd van de zuidwestelijke kust.
Ze werd over heel het eiland gevoeld.
bron: http://www.standaard.be
VW-0131-a-10-1-b
8
lees verder ►►►
bron 3
Plaatbeweging in een deel van de Midden-Atlantische Rug
vrij naar: Christopherson, R.W., Geosystems, an introduction to physical
geography, Upper Saddle River, New Jersey, 2006
VW-0131-a-10-1-b
9
lees verder ►►►
Zuid-Oost-Azië
Opgave 6  Klimaten in Zuid-Oost-Azië
bron 1: Klimaatdiagrammen van vier steden in Zuid-Oost-Azië
1
500
2
50
temperatuur
C
40
450
neerslag
(cm) 400
500
50
450
40
temperatuur
C
30
neerslag
(cm) 400
350
20
350
20
300
10
300
10
250
0
250
0
200
-10
200
-10
150
-20
150
-20
100
-30
100
-30
50
-40
50
-40
-50
0
0
J FMAMJ J ASOND
30
J FMAMJ J ASOND
3
4
500
50
450
40
neerslag
(cm) 400
temperatuur
C
350
20
300
10
250
0
200
-10
150
-20
100
-30
50
-40
0
-50
500
50
450
40
neerslag
(cm) 400
30
J FMAMJ J ASOND
-50
temperatuur
C
30
350
20
300
10
250
0
200
-10
150
-20
100
-30
50
-40
0
J FMAMJ J ASOND
-50
vrij naar: http://climatediagrams.com/climate.php
VW-0131-a-10-1-b
10
lees verder ►►►
Opgave 7  Politieke en economische ontwikkelingen in de
ASEAN
bron 1
Buitenlandse investeringen in Zuid-Oost-Azië (1995-2003)
.
:
Legenda:
buitenlandse investeringen in %
van het Bruto Nationaal Product
(gemiddelde 1995-2003)
minder dan 1
1-5
5 - 10
10 of meer
0
buitenlandse investeringen
in mln euro s
(gemiddelde 1995-2003)
10 000
5 000
1 000
350
700 km
investerende landen/regio s
ASEAN
Japan
China, Taiwan, Hongkong
Zuid-Korea
Verenigde Staten
Europese Unie
Overige landen
100
Van de investerende landen/regio’s in Cambodja zijn geen gegevens bekend.
bron: De Grote Bosatlas, 53e druk, kaart 149A
VW-0131-a-10-1-b
11
lees verder ►►►
bron 2
Buitenlandse en onderlinge handel van de ASEAN-landen (2003)
1 : 70 000 000
ZUID-KOREA
CHINA
6,7%
8,8%
JA PAN
5,0%
3,8%
16,1%
12,4%
12,8%
22,1%
16,6%
22,6%
13,9%
VERENIGDE
S TA T E N
ASEAN-landen
onderling
10,9%
EUROPESE UNIE
(15 landen )
Legenda:
aandeel aan totaal
ASEAN-handelsvolume
in %, per land (2003)
minder dan 3
3 - 15
15 - 30
30 of meer
handelswaarde in euro s
Import
Export
1 mrd
5 mrd
25 mrd
aandeel aan ASEANhandelsvolume in %,
per handelspartner (2003)
Import
Export
bron: De Grote Bosatlas, 53e druk, kaart 149B
VW-0131-a-10-1-b
12
lees verder ►►►
Leefomgeving
Opgave 8  Het Oosterdokseiland
bron 1
Ligging van het Oosterdokseiland in het centrum van Amsterdam
bron: www.oosterdokseiland.nl
bron 2
Het poject ODE
Op het Oosterdokseiland, een voormalig haventerrein in het hart van
Amsterdam, verrijst binnenkort onder de naam ODE een nieuw stuk stad. Het
wordt een gebied met hoogwaardige en moderne architectuur, dat een
adembenemend uitzicht biedt over de historische binnenstad en het IJ. Het
200.000 m² omvattende ODE geeft nieuw elan aan wonen, werken, verblijven en
cultuur op een bijzondere plek in hartje Amsterdam.
ODE is niet alleen een inspirerende vestigingslocatie voor bedrijven van
nationale of internationale allure, maar ook een omgeving die zich leent voor
een veelzijdig woonklimaat. Er wordt een groot aantal grootstedelijke functies
toegevoegd, met een hoog serviceniveau: een internationaal hotel- en
congrescentrum, een openbare bibliotheek, een conservatorium, vele winkels en
- niet te vergeten - talloze horecagelegenheden.
bron: www.oosterdokseiland.nl
VW-0131-a-10-1-b
13
lees verder ►►►
Opgave 9  Kustbeheer op Texel
bron 1
Zandsuppleties langs de kust
waterstand bij storm
strandsuppletie
hoogwaterstand
laagwaterstand
vooroeversuppletie
vooroever
strand
zeewerende duinen
vrij naar: http://www.zeeinzicht.nl
bron 2
E
Maatregelen ter bescherming van de kust van Texel
O
R
D
Z
E
De Cocksdorp
Legenda:
vooroeversuppleties
strandsuppleties na 1995
strandsuppleties voor 1995
dam bij Eierland (1995)
N
O
T E X E L
De Koog
Oosterend
De Waal
Den Burg
Oudeschild
No
Den Hoorn
rhaaks
orde
Marsdiep
Den Helder
0
2
4 km
vrij naar: De Grote Bosatlas, 52e druk
VW-0131-a-10-1-b
14
lees verder ►►►
bron 3
Fragment van de topografische kaart van Texel
bron: De Grote Topografische Atlas, deel West-Nederland, schaal 1:50.000
VW-0131-a-10-1-b
VW-0131-a-10-1-b*
15
lees verdereinde
►►►
