Tekenbeet: meestal ongevaarlijk

Een beet van een teek? Help!
De kleine spinachtige
beestjes zijn drager van de
ziekte van Lyme. Nochtans
raak je door zulke beet maar
zelden besmet en is de
ziekte goed te behandelen.
Een gesprek met twee
kenners.
Algemene interne geneeskunde
An Kestens
Tekenbeet:
meestal ongevaarlijk
teriën die je vooral terugvindt bij kleine en grote knaagdieren, zoals muizen
en egels. De teek wordt besmet door
het bloed dat hij bij die dieren
opzuigt.” In België loop je het grootste
besmettingsgevaar in de geografische
band van de Kempen over Leuven
naar de Ardennen.
Is er een toename van de ziekte van
Lyme? “Waarschijnlijk wel”, aldus
professor Lagrou. “In België ben je
Over de ziekte van Lyme heb je waarschijnlijk al gehoord, maar waar de
ziekte voor staat en waar de naam
vandaan komt, weten weinigen. De
ziekte van Lyme is een infectieziekte
waarvan men sommige symptomen
al sinds het einde van de negentiende
eeuw kent. Het verband met een
tekenbeet zag men pas in 1975, toen
in het Amerikaanse stadje Old Lyme
in Connecticut heel wat kinderen
gewrichtsklachten kregen.
zijn darmkanaal en maag in je bloed.
Dat moet je vermijden.
Besmettingsgevaar
“Te veel patiënten worden voor
de ziekte van Lyme behandeld
zonder dat ze de ziekte hebben”
“Alleen een besmette harde teek, ook
bekend als schapenteek, kan de ziekte
van Lyme op de mens overdragen“,
begint professor Katrien Lagrou van
de dienst laboratoriumgeneeskunde
van UZ Leuven. “Maar minder dan
20 procent van de teken is werkelijk
drager van die ziekte. Haal je een
besmette teek bovendien binnen de 24
uur op de juiste manier weg, dan is
de kans op besmetting zo goed als
onbestaande.” Op de juiste manier
weghalen wil zeggen met een pincet
of een tekentang de teek aan de kop
vastnemen en uit je huid trekken. De
teek aan het lichaam vastnemen mag
niet, want zo duw je de inhoud van
10 UZ-magazine - juni 2013
“De teek insmeren met bijvoorbeeld
ether, chloroform of nagellak is ook
uit den boze. Het irriteert de teek en
doet hem misschien extra speeksel
produceren of zijn maaginhoud in je
lichaam uitbraken.” Nadat je de teek
verwijderd hebt, moet je wachten en
kijken of er een huidletsel rond de
beet verschijnt. Je noteert ook best de
datum van de beet. “Heb je een huidletsel, dan moet je naar je huisarts”,
zegt dokter Paul De Munter van de
dienst algemene interne geneeskunde. ”Bij twijfel mag de huisarts altijd
om advies van UZ Leuven vragen.”
Ardennen
De echte veroorzakers van de ziekte
van Lyme zijn spirocheten. Professor
Lagrou: “Dat zijn spiraalvormige bac-
niet verplicht om de ziekte van Lyme
te melden, dus hebben we geen exacte
cijfers. Maar alle Nederlandse en
Europese studies wijzen op een toename. Waarschijnlijk spelen de klimaatsveranderingen en het toenemende
contact met teken tijdens de vrije tijd
een grote rol.”
Rode vlek
“Word je gebeten door een besmette
teek, dan is de kans dat je niet ziek
in het ziekenhuis opgenomen. “Daar
dienen we de antibiotica toe via een
infuus. Laat je de ontstekingen op tijd
behandelen, dan ben je snel genezen
en zijn er geen gevolgen op lange termijn. Wacht je te lang, dan bestaat de
kans op bijvoorbeeld blijvende
gewrichtspijn.” Of je van de ziekte
van Lyme kunt sterven? Dokter De
Munter: “In een Amerikaanse studie
die van 1999 tot 2003 liep, is er van de
bijna 100 000 aangegeven gevallen
slechts één patiënt aan de ziekte van
Lyme overleden. De kans op een ernstige handicap of op overlijden door
de ziekte van Lyme is dus klein.”
Vals positief
wordt 50 procent”, weet professor
Lagrou. “Je afweersysteem schakelde
dan de bacterie uit.” De overige 50
procent besmette mensen krijgt na drie
tot dertig dagen meestal een huidletsel
in de vorm van een rode vlek. Dokter
De Munter: “Dat huidletsel doet geen
pijn, het is alleen niet zo mooi. Het zal
een aantal dagen tot weken groeien en
kan heel groot worden. Ook zonder
behandeling verdwijnt het.” De kans
dat je daarna van de ziekte van Lyme
verlost bent bestaat, maar is niet zeker.
Daarom laat je je best behandelen voor
het huidletsel. “Die behandeling is
heel eenvoudig: je neemt 14 dagen
twee pilletjes doxycycline per dag en
je bent genezen.”
Heb je geen huidletsel na een beet of
merk je het niet op, dan is de kans op
problemen nog altijd minder dan 10
procent. Zijn er toch verwikkelingen,
dan komen ontstekingen van de
gewrichten het meeste voor. Pijn aan
grote gewrichten zoals de knie is
typisch. Het gewricht ziet er rood uit,
is dik en voelt warm aan. “Die
gewrichtsontsteking kan verdwijnen
om wat later opnieuw op te duiken”,
weet dokter De Munter. Andere
mogelijke problemen zijn een soort
hersenvliesontsteking, minder ernstig
dan de meest voorkomende, of een
zenuwwortelontsteking, bijvoorbeeld
in de dij. Een ontsteking van de hartspier met hartritmestoornissen tot
gevolg kan ook. De meeste problemen
worden opgelost met doxycycline.
“Vandaag is overdiagnose en overbehandeling eerder een probleem”,
aldus dokter De Munter. “Te veel
patiënten worden voor de ziekte van
Lyme behandeld zonder dat ze de
ziekte hebben.” De bloedtest die
nagaat of je besmet bent, kent ook veel
gebreken. Dat komt omdat de test niet
op zoek gaat naar de bacterie die de
ziekte veroorzaakt. Hij kijkt wel naar
het geheugen van je afweersysteem en
zoekt naar antistoffen tegen de spirocheten, de veroorzakers van de ziekte.
Zo kan het dat je niet ziek bent en op
de test toch positief scoort, omdat je
ooit met de bacterie in contact bent
geweest. Het geheugen van je afweermechanisme wordt niet gewist.
Eens positief getest, zullen latere tes-
Dr. Paul De Munter en prof. dr.
Katrien Lagrou: “Verwijder je een
besmette teek binnen de 24 uur, dan
is de kans dat je zelf besmet wordt
zo goed als uitgesloten.”
ten daardoor vaak positief blijven.
De resultaten van zulke bloedtesten
kunnen bovendien positief zijn zonder dat je met de bacterie in contact
bent geweest. Antistoffen tegen
andere bacteriën beïnvloeden de test
soms namelijk ook. Die resultaten
zijn dan ‘vals positief’. Professor
Lagrou: “Daarom is het belangrijk
dat je goed nadenkt voor je de test
laat afnemen. Zijn er geen symptomen of andere directe aanwijzingen
dat je de ziekte van Lyme hebt, dan
heeft een bloedtest voor de ziekte
geen enkel nut, integendeel zelfs.” w
Laboratorium UZ Leuven
is nationaal referentiecentrum
Samen met UCL (Université catholique de Louvain) is UZ Leuven het nationale
referentiecentrum voor de ziekte van Lyme. Dat wil onder meer zeggen dat het
laboratorium van UZ Leuven bevestigingstesten uitvoert voor andere laborato­
ria. Het geeft ook advies over hoe de testen uitgevoerd moeten worden en
interpreteert de testresultaten.
Daarnaast verzamelt het ziekenhuis gegevens over het aantal positieve testen
en geeft het over de ziekte van Lyme advies aan huisartsen en specialisten van
andere ziekenhuizen. En de toekomst? UZ Leuven wil alvast meer en gedetail­
leerde gegevens publiceren over de verschillende symptomen van de infectie,
zoals het jaarlijkse aantal huidletsels, gewrichtsproblemen, zenuwstoornis­
sen, … Zo heeft
de ziekte van Lyme
binnenkort
nogPagina
weinig1 geheimen.
U.z.Magazine
maart2013_Opmaak
1 18/02/13
08:58
Alleen bij een hersenvliesontsteking of
een ernstige hartaandoening word je
UZ-magazine - juni 2013 11