GIANT`S CAUSEWAY

ARNE ANSEEUW
1SA3 AA/GE
H. Verstappen
GIANT’S CAUSEWAY
INHOUD
1. Situering
2. Geschiedenis en oorsprong
3. Vulkanisme in Noord-Ierland
4. Vorming van de basaltzuilen
5. Verwering/Erosie
BRONNEN
1. Situering
Giant’s Causeway ligt in het noord-oosten van Ierland, in het graafschap Antrim.
provincie wordt in het noorden en
Deze
het oosten begrensd door de Atlantische Oceaan, het
Noorderkanaal en de Ierse Zee.
Giant’s Causeway ligt vlakbij Bushmills, aan de
Atlantische Oceaan.
Dit unieke landschap dat uit
zowat 40 000 vooral zeshoekige basaltzuilen bestaat,
lokt elk jaar duizenden bezoekers en maakt deel uit
van het UNESCO werelderfgoed.
De Causeway is in drie platforms gegroepeerd: de
Grand Causeway, de Middle
Causeway en de Little
Causeway.
2. Geschiedenis en oorsprong
De Causeway werd door een bisschop van Derry ontdekt in 1692, maar kreeg pas echt
belangstelling aan het eind van de 18de eeuw.
Afgezien van de legende van de reus Finn
Mc Cool, zijn de meeste geologen het tegenwoordig eens dat de Causeway van vulkanische
oorsprong is.
3. Vulkanisme in Noord-Ierland
Tijdens het Tertiair tijdperk (50 à 60 miljoen jaar geleden) was er grote vulkanische activiteit
in het noorden van Ierland en aan de westkust van Schotland. De aardkorst was constant in
beweging. Het dalen van de oceaanbekkens ten opzichte van het land was de oorzaak van het
vulkanisme. Er ontstonden gaten en openingen in het aardoppervlak. Hieruit stroomden dikke
pakketten dun vloeibare basaltlava naar buiten. Wetenschappers schatten dat de totale dikte
van het uitgebraakte basaltlava tijdens het teritiar tijdperk wel één kilometer kan bedragen.
Bij de Giant’s Causeway is slechts een klein deel hiervan te zien.
4. Vorming van de basaltzuilen (Endogene processen)
Als de basaltlava éénmaal aan het aardoppervlak komt, begint het af te koelen.
Wanneer
vloeibare lava terechtkomt op een reeds gestolde laag van basalt, koelt ze langzaam af en
krimpt gelijkmatig. Er verschijnen stervormige scheuren die zich uitbreiden tot polygonen(*).
Tijdens dit afkoelingsproces zetten de scheuren aan de
oppervlakte zich naar beneden toe voort waardoor er
zuilen werden gevormd. De koeling gaat door en meer
gesteente stolt.
De scheuren
breiden zich zowel
opwaarts als neerwaarts uit.
De chemische samenstelling van de lava zorgt ervoor dat de druk zich in de afkoelende laag
gelijkmatig verdeelt om het middelpunt zodat de lava in een regelmatig patroon uiteenvalt.
Vandaar de zeshoekige vorm. Het patroon herhaalt zich voortdurend. Het verschil in kleur
heeft te maken met het tempo van de afkoeling.
zwart.
De kleur varieert van rood, bruin, grijs en
Er staan ongeveer 40 000 basaltzuilen aan de Giant’s Causeway.
De meeste zuilen
hebben 5 of 6 zijden, sommigen zelfs 7 of 8 en hebben een doorsnede van 40 à 50 cm.
¨
Lateriet (=verweerde basalt door geoxideerd ijzer)
5. Verwering/Erosie (Exogene processen)
Wanneer gesteente onbeschut aan het aardoppervlak komt te liggen, wordt het blootgesteld
aan fysische, chemische en biologische processen. Het woeste zeewater van de Atlantische
Oceaan tast het gesteente niet zo snel aan. Het basalt bestaat voornamelijk uit ijzer en
magnesium. Hierdoor heeft het basalt niet alleen een donkere kleur, het maakt het ook heel
sterk.
(*) Polygonen : Veelhoeken
BRONNEN

Formation of the Giant’s Causeway, National Trust , geraadpleegd op 15 april 2015, via
http://www.nationaltrust.org.uk/giants-causeway/

David Bellamy, The Giant’s Causeway Official Guide, geraadpleegd op 15 april 2015, via
ahttp://www.giantscausewayofficialguide.com/

KrUlf Krasmann, The giant crystal project, geraadpleegd op 18 april 2015,
via http://giantcrystals.strahlen.org/europe/basalt.htm

Giant’s Causeway, geraadpleegd op 18 april 2015, via http://www.sandatlas.org/giantscauseway/

VERSTAPPEN, H. (2015). Geomorfologie. Ongepubliceerde cursus KHLeuven, Heverlee

VERSTAPPEN, H. (2014). Geologie. Ongepubliceerde cursus KHLeuven, Heverlee