26/02/2013 Warmterecuperatie uit gemeentelijke riolering een haalbare kaart? Wendy Francken Directeur VLARIO 1 26/02/2013 • 11 Europese partners • Uit 6 landen • Met 1 gemeenschappelijk doel De waterketen te verduurzamen door: – Energie terug te winnen – Hergebruik van energie – Energiebesparing INNERS activiteiten 1. Onderzoek naar de meest efficiënte manier voor het terugwinnen en hergebruiken van energie binnen de stedelijke waterkringloop 2. Optimaliseren en demonstreren van het gebruik van thermische energie uit afvalwater 3. Het ontwikkelen, testen en demonstreren van nieuwe technieken voor hergebruik van chemische energie en reductie van operationele energie 4. Het beïnvloeden van belanghebbenden 5. Het identificeren en adresseren van juridische en oganisatorische barrières voor implementatie van innovatieve technieken 2 26/02/2013 Resultaten • Inzicht in de werking van de stedelijke waterketen op het gebied van energie • Innovatieve oplossingen in de stedelijke waterketen • Richtlijnen voor toekomstig (Europees) beleid Projecten in INNERS Projects 3 26/02/2013 Waterschap Groot Salland 1. Duurzaam zwembad door het gebruik van warmte uit afvalwater Source: www.waterschoon.nl 2. Onderzoek naar de mogelijkheden voor gescheiden inzameling van afvalwaterstromen in Deventer Wupperverband 2. Energie gebruiken waar nodig: implementatie van gedecentraliseerd warmtegrid op rwzi Buchenhofen 1. Deammonificatie op rwzi Kohlfurth – een stap dichter bij een energieneutrale afvalwaterketen 4 26/02/2013 Lille Métropole Warmte halen uit het riool voor verwarming in stedelijk gebied Waterschap Vallei & Eem 1. Leveren en gebruiken van warmte op een rwzi: case Amersfoort 2. Implementatie van Anammoxtechnologie 5 26/02/2013 Universiteit Bradford en district Kirklees Wijk Dewsbury: mogelijkheden van regenwatergebruik voor verwarming en koeling van huizen Aquafin Impact warmtewinning uit riolen bepalen 6 26/02/2013 CRP Henri Tudor, Wupperverband, Universiteit Luxemburg en SIDEN Ontwikkelen en testen van een Energy Online Service tool (EOS) VLARIO Warmtewinning uit gemeentelijke riolen en juridische screening 7 26/02/2013 Warmterecuperatie uit gemeentelijke riolering – een haalbare kaart? In bepaalde riolen loopt een groot debiet aan warm water. – Onder welke voorwaarden kan dit gebruikt worden als alternatieve warmtebron voor een warmtepomp? • Technische voorwaarden • Juridische voorwaarden • Economische voorwaarden 8 26/02/2013 Beperkingen Rioolwater van 30 woningen nodig om 1 woning te verwarmen -> niet voor iedereen “Leverbetrouwbaarheid” niet absoluut TE COMBINEREN MET KLASSIEKE INSTALLATIE Technologie • 3 basisconcepten 9 26/02/2013 Recuperatie uit nabije riool - Vlakke warmtewisselaar in de rioolleiding - Zowel retrofit als bij nieuwe riool - Alternatief: pompsystemen - Hoger rendement (platenwarmtewisselaar) - Complexer Vervuilingsprobleem - Biofilm reduceert warmteoverdracht met 20 tot 50 % - Reductie kan op 20% gehouden worden door - Flood Flushing (wekelijks) - Hogedrukreiniger (2 x per jaar) 10 26/02/2013 Met pompsysteem - Concept: water via zelfreinigende zeef naar externe warmtewisselaar pompen. - Extra pomp-put noodzakelijk - Hogere verdampingstemperaturen voor de warmtepomp mogelijk - Moeilijker te begroten - CaseA: 50 kW: €89’000 - CaseB: 50 kW: € 169’000 Verschil: slib-analyse Hoe dimensioneren? - Kritieke puzzelstukken - Verwarming + SWW - Anders te lage benutting - Riooldebiet: - Gegevens uitbater - Meetcampagne Q en T : €2’500 - Geen menging met regenwater (te koud) - Afgiftetemperatuur: zo laag mogelijk - Concept Sanitair warm water (legionella beheersing) - Afstand tot riool - Afnameprofiel van verbruiker 11 26/02/2013 Zoektocht naar eerste realisatie in Vlaanderen …. wordt vervolgd Vragen of meer info: VLARIO vzw – 03/827 51 30 of [email protected] VLARIO-dag – 26 maart 2013 – Antwerp Expo 12