document Walvis

INLEIDING
Walvissen zijn zoogdieren die in het water leven. Zo’n vijftig miljoen jaar geleden leefden ze nog op
het land. Daarna zijn ze teruggekeerd naar de zee. Langzaam zijn ze geworden zoals we ze nu
kennen.
Walvissen hebben net als wij lucht nodig hebben om te ademen. Ze baren levende jongen.
Er zijn zo’ n 80 soorten walvisachtigen. Deze zijn onderverdeeld in twee groepen: de baard- en
tandwalvissen.
De meeste grote walvissen behoren tot de baardwalvissen. De potvissen, orka's, dolfijnen en
bruinvissen zijn tandwalvissen. Hiervan zijn er bijna zeventig soorten.
KENMERKEN
Spuitgaten
Walvissen hebben boven op hun kop een spuitgat. Daar ademen ze door in en uit. Baardwalvissen
hebben twee ademgaten en tandwalvissen één.
Walvisbaard
Baardwalvissen hebben in hun bovenkaak borstelachtige baleinen. Deze worden ook wel baarden
genoemd. Hiermee filteren zij voedsel uit het water.
Huid
Onder hun gladde huid hebben walvissen een dikke laag vet. Die laag wordt ook wel blubber
genoemd. Deze speklaag isoleert tegen het vaak ijskoude water.
Staart
De walvissen staan bekend om hun enorme staart waarmee zij op het water slaan. Zij gebruiken hun
staart om te zwemmen en hun vinnen om te sturen.
Ogen
De ogen van de walvis zijn vrij klein. Onder water worden ze bedekt door olieachtige tranen. Deze
geven bescherming tegen het zoute water.
Oren
Walvissen kunnen goed horen. Het is hun belangrijkste zintuig. Vooral in het donkere troebele water
zijn deze dieren sterk afhankelijk van geluid.
SOORTEN
Hier volgen van de twee hoofdsoorten, baard- en tandwalvissen enkele bijzonderheden.
Baardwalvissen
Blauwe vinvis
De blauwe vinvis is het grootste dier dat ooit op aarde leefde. Ze kunnen een maximale lengte van
ongeveer dertig meter en een (bewezen) maximaal gewicht van 150 ton bereiken. De longinhoud is
ongeveer 5000 liter en het hart weegt 500 kilo. Het dier heeft een kleine rugvin. Tijdens het
uitademen spuit hij een stoompluim van 9 meter de lucht in. Tijdens het zwemmen kan hij een
snelheid bereiken van 40 tot 50 kilometer per uur.
Bultrug
De bultrug is gedeeltelijk zwart van boven. Op de kop en de onderkaak zitten knobbels (haarzakjes).
De borstvinnen zijn zwart-wit. De staartvinnen hebben golfvormige uiteinden. De bultrug kan 12 tot
15 meter lang worden. Het wijfje wordt groter dan het mannetje. Een volwassen bultrug weegt 25
tot 30 ton. Als een bultrug onderduikt, wordt de rug sterk gekromd en komt de kleine rugvin als een
soort bult boven water. Vandaar de naam bultrug.
Tandwalvissen
Potvis
De kop van de potvis is erg groot, meer dan een derde van de lichaamslengte. In de smalle
onderkaken zitten 20-30 puntige tanden, die wel 20 cm lang kunnen zijn. In plaats van een rugvin
heeft de potvis een serie lage bulten. De buikvinnen zijn klein. Het spuitgat zit aan de
(linker)voorkant van de kop, dus niet bovenop de kop zoals bij alle andere walvissen. Mannetjes
kunnen 18 m lang worden en ongeveer 50.000 kg zwaar worden.
Orka
De orka heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. De 2 meter lange rugvin van de
volwassen mannetjes is erg opvallend. De boven- en onderkaken hebben 20 - 26 grote en scherpe
tanden. Mannetjes kunnen 7 tot 8 meter worden en wegen zo’n 10.000 kg.