Dental Diet programma Gebitsaandoeningen bij hond en kat Het gebit van de kat M1 Doorkomen van het melkgebit en wisseltijdstip blijvende gebitselementen P4 P3 P2 Melkgebit Blijvend gebit Snijtanden Hoektanden Premolaren Molaren 3-4 maanden 4-5 maanden 4-6 maanden 4-5 maanden 2-3 weken 4 weken 3-6 weken Snijtanden Hoektanden P3 P4 Gebitsformule melkgebit4 M1 Gebitsformule blijvend gebit4 3 1 3 3131 2-: -: -=26 3 2-: -: -: -=30 313 3121 Het gebit van de hond Doorkomen van het melkgebit en wisseltijdstip blijvende gebitselementen4 P1 Melkgebit Blijvend gebit Snijtanden Hoektanden Premolaren Molaren 3-5 maanden 5-7 maanden 4-6 maanden 4-7 maanden 3-4 weken 3-5 weken 4-12 weken P2 P3 P4 M1 M2 Snijtanden Hoektanden P1 P2 P3 P4 M1 M2 M3 Gebitsformule melkgebit4 Gebitsformule blijvend gebit4 3 1 3 -: -: -=28 3 1 3 3 1 4 2 2-: -: -: -=42 3143 Parodontale aandoeningen bij hond en kat O Gebitsproblemen zijn bij zowel hond als kat een belang­rijke reden voor praktijkbezoek5. O Meestal gaat het hierbij om parodontale aandoeningen, dus aandoeningen van de gebitsondersteunende weefsels (gingiva, alveolaire bot, cement en parodontale ligamenten). O Rond de 70% van de katten en 85% van de honden hebben rond de leeftijd van 3 jaar in meer of mindere mate last van parodontale aandoeningen1,2. O De belangrijkste oorzaak van parodontale aandoeningen is de vorming van tandplaque. Tandplaque; een biofilm Tandplaque wordt beschouwd als een biofilm die zich vormt op de oppervlakken van tanden en kiezen. De biofilm bevat een zeer diverse bacteriële flora, die ingebed ligt in een matrix van polymeren afkomstig van de mond­ bacteriën en de gastheer. De vorming van deze biofilm vindt zeer snel plaats (binnen 6 uur). Naarmate de biofilm dikker wordt, zal de supragingivaleplaque zich subgingivaal uitbreiden en verandert de samen­stelling van de bacteriële flora in een meer anaërobe flora. De bacteriën die in de biofilm opge­nomen zijn vormen een complex geheel, waardoor zij niet goed reageren op antibiotica. Mechanische verbreking van de biofilm en dus de structuur waarin de bacteriën gevangen zitten, vormt een belangrijk onderdeel van de preventie en behandeling van parodontale aandoeningen. Bacteriële microkolonies Chemische signalen Intermicrobiële matrix Pellicle Glazuur Vloeistofkanalen Schematische weergave van de biofilm Het ontstaan van parodontale aandoeningen De ontwikkeling van parodontale aandoeningen verloopt in 4 stadia: Tandplaque Stadium 1 Tandplaque Al enkele minuten na een gebitsreiniging vormt zich een laagje op de gebitselementen, dat bestaat uit de in het speeksel aanwezige glycoproteinen, polypeptiden en lipiden. Deze laag vormt een prima voedingsbodem voor de in de mondholte aanwezige bacteriën, die hierin koloniseren. Binnen 6 uur na de gebitsreiniging vormt dit geheel tandplaque, een biofilm die met het blote oog niet zichtbaar is. Tandplaque kan verwijderd worden door mechanische ver­breking van de biofilm. Parodontale ligament Alveolair bot Stadium 2 Tandsteen Wanneer de tandplaque niet wordt verwijderd, veroorzaken de bacteriën snel gingivitis. Daarnaast kan binnen 1 maand mineralisatie tot tandsteen plaats­vinden door afzetting van in het speeksel aanwezige calcium. Tandsteen op zich is inert materiaal, dat geen ontstekingsreactie opwekt. Door het ruwe oppervlak vormt het echter wel een goede basis voor de verdere vorming van tandplaque en daarmee de progressie van de gingivits tot een parodontitis. Tandsteen Gingivitis VZV VZV VZV Stadium 3 Halitosis (slechte adem) De omzetting van eiwitten door anaërobe bacteriën in de mondholte leidt tot de vorming van onaangenaam ruikende zwavelgassen (waterstofsulfide, methyl mercaptaan). Deze zogenaamde vluchtige zwavelverbindingen (VZV) zijn de oorzaak van de slechte adem bij parodontale aandoeningen. Halitosis is al in het beginstadium aanwezig, maar wordt steeds opvallender naarmate het proces zich verder uitbreidt. VZV VZV VZV Destructie van het parodontale ligament Bacteriën Osteolyse Stadium 4 Losraken en verlies van gebitselementen Zonder behandeling zullen de bacteriën het parodontium steeds verder aan­tasten. Dit proces kan de oorzaak zijn van pijn tijdens het kauwen. Wanneer het alveolaire bot rond de wortelpunt wordt bereikt, kan het element los komen te zitten. Osteolyse van het alveolaire bot kan leiden tot oronasale fistels in de bovenkaak, meestal ter plaatse van de hoektanden. Een verdere complicatie, met name bij kleine honden, kan een mandibulaire fractuur zijn ter hoogte van M1. Bacteriën uit de mondholte kunnen via de bloedbaan secundaire infecties veroorzaken in het hart, de lever, de longen of de nieren. De gevolgen van parodontale aandoeningen O Slechte adem. O Moeilijk eten door pijn bij het kauwen. O Los raken van gebitselementen en op den duur verlies van tanden en kiezen. O Ontstaan van wortelpuntabcessen, die kunnen leiden tot oronasale fistels en, bij hele kleine honden, tot een mandibulaire fractuur. O Ontstekingen in hart, longen, nieren en lever. De preventie van parodontale aandoeningen 1. Dagelijks tandenpoetsen... O is de meest effectieve methode om de vorming van tandplaque tegen te gaan3; O zorgt ervoor dat tandplaque van het oppervlak van de gebitselementen en de gingivale sulcus wordt verwijderd voordat het kan mineraliseren tot tandsteen; O is de enige methode om verdere progressie van de parodontale aandoening tegen te gaan; O wordt op dit moment nog door weinig eigenaren consequent gedaan. 2. Gebitsverzorgende dieetvoedingen... O vormen een ideale aanvulling op het dagelijks poetsen van de tanden; O zijn een goed alternatief wanneer tandenpoetsen niet mogelijk is; O kunnen bij dagelijks gebruik de vorming van tandplaque en tandsteen significant reduceren13; O zijn makkelijk in gebruik en verzekeren daarmee een goede therapietrouw. De rol van voeding bij de preventie van parodontale aandoeningen O Royal Canin verricht al vele jaren toonaangevend onderzoek, in samenwerking met univer­siteiten, naar de rol die voeding kan spelen bij het voorkomen van tand­­­­­plaque en tandsteen. O Hieruit is gebleken dat aanpassing van de textuur, grootte en vorm van de voeding het kauwproces kan beïnvloeden en kan zorgen voor een mechanische reiniging van het gebit. O Het is aangetoond dat actieve ingrediënten kunnen zorgen voor een chemische reiniging van het gebit. Voeding die een mechanische reiniging combineert met actieve ingrediënten blijkt bijzonder effectief de vorming van tandplaque en tandsteen tegen te gaan. 1. Mechanische reiniging van het gebit O De textuur bepaalt de mate waarin de gebits­elementen in de brok doordringen. O De textuur, vorm en grootte beïnvloeden daarnaast de manier van kauwen, het gebruik van de verschillende gebitselementen en de snelheid van eten. O De hierdoor optredende mechanische actie helpt de biofilm waaruit tandplaque bestaat te verbreken en bestaande plaque te verwijderen. Tegelijk wordt de vorming van nieuwe tandplaque tegengegaan. Texturometer, Royal Canin Onderzoekscentrum Met de texturometer kan de penetratiediepte worden gemeten van de tand in de brok. 2. Chemische reiniging van het gebit O Natriumpolyfosfaat is een calciumchelator. Het bindt calcium Zonder natriumpolyfosfaat Met natriumpolyfosfaat in de mondholte, waardoor het niet meer beschikbaar is voor de vorming van tandsteen. Door de hydro­fiele eigenschappen verspreidt natriumpolyfosfaat zich makkelijk door de mondholte en bereikt zo ook plaatsen die niet door de mechanische actie worden gereinigd8. Gebonden Vrij calcium calcium O Zink helpt om calcium in de mondholte in oplosbare vorm te De werking van natriumpolyfosfaat houden, waardoor afzetting van tandsteen wordt vertraagd. Daarnaast heeft zink antiseptische eigenschappen en beperkt daardoor de productie van VZV9,10. O Polyfenolen van groene thee hebben in de mondholte een bactericide werking en gaan daarnaast de aanhechting van bacteriën aan het tandoppervlak tegen12. O Eucalyptus heeft een antiseptische werking in de mondholte en wordt als supplement gebruikt om een slechte adem te bestrijden9. Dental Diet voor de kat Belangrijkste eigenschappen TARTAR CONTROL O Beperkt de vorming van tandsteen Tijdens het kauwen zorgt de speciale textuur, grootte en vorm van de brokjes voor een mechanische reiniging van het gebit. Natriumpolyfosfaat bindt calcium en gaat daarmee de vorming van tandsteen tegen8. URINE DILUTION O Vergroting van het urinevolume De speciale samenstelling (S/O Index) zorgt voor een groter urinevolume en daarmee voor onderverzadiging van de urine met steenvormende componenten. Hierdoor heeft Dental S/O Diet een preventieve werking tegen de vorming van zowel struviet- als calciumoxalaatstenen. DIGESTIVE SECURITY O Ondersteuning van de spijsvertering HAIRBALL REGULATOR O Bevordert de eliminatie van haarballen Speciale voedingsvezels, waaronder psyllium, bevorderen de eliminatie van haarballen en beperken de onaangename gevolgen ervan, zoals braken en/of obstipatie. Zorgvuldig geselecteerde, goed verteerbare eiwitbronnen garanderen een optimale vertering. Speciale voedingsvezels (FOS en bietenpulp) bevorderen een evenwichtige darmflora. De speciale vorm van de brokken zorgt er voor dat de kat langzamer eet, wat de kans op regurgiteren vermindert. -28% TANDPLAQUE Standard Diet -47% TANDSTEEN Dental S/O Feline verkrijgbaar in verpakkingen van 1,5kg en 3kg Dental Special Diet voor de kleine hond tot 10kg Belangrijkste eigenschappen BRUSHING EFFECT O Mechanische reiniging van het gebit De speciale textuur, vorm en grootte van de brokken zorgen ervoor dat de tanden en kiezen tijdens het kauwen goed gereinigd worden en de vorming van tandplaque en tandsteen wordt beperkt. TARTAR CONTROL O Actieve ingrediënten beperken de vorming van tandsteen Natriumpolyfosfaat bindt calcium, waardoor dit niet meer beschikbaar is voor de vorming van tandsteen8. Polyfenolen remmen de groei van bacteriën in de mondholte12. SKIN BARRIER O Versterking van de huidbarrière URINE DILUTION O Vergroting van het urinevolume De speciale samenstelling zorgt voor een groter urinevolume, waardoor de urine minder geconcentreerd wordt. Dit vermindert de kans op vorming van struviet- en calciumoxalaatstenen, die bij kleine honden relatief vaak voorkomen. De synergetische combinatie van vitaminen en aminozuren (niacine, inositol, pantotheenzuur, choline en histidine) versterkt de barrièrefunctie van de huid en beschermt het lichaam daardoor tegen schadelijke invloeden van buiten. -55% 15mm brok (premium droogvoeding) 15mm brok (Dental Small Dog) TANDSTEEN verkrijgbaar in verpakkingen van 2kg en 3,5kg Dental Diet voor de hond vanaf 10kg Belangrijkste eigenschappen O Mechanische reiniging van het gebit De speciale textuur, vorm en grootte van de brokken zorgen ervoor dat de tanden en kiezen tijdens het kauwen goed gereinigd worden en de vorming van tandplaque en tandsteen wordt beperkt. BRUSHING EFFECT O Actieve ingrediënten beperken de vorming van tandsteen Natriumpolyfosfaat bindt calcium, waardoor dit niet meer beschikbaar is voor de vorming van tandsteen8. Polyfenolen remmen de groei van bacteriën in de mondholte12. TARTAR CONTROL BONE AND JOINT SUPPORT DIGESTIVE SECURITY O Ondersteuning van de gezondheid van de gewrichten Chondroïtine en glucosamine ondersteunen het gewrichtskraakbeen. Omega-3 vetzuren helpen ontstekingen voorkomen en gewrichtspijn verminderen. O Ondersteuning van de spijsvertering Zorgvuldig geselecteerde, goed verteerbare eiwitbronnen zorgen voor een optimale vertering in de dunne darm. Dit beperkt de fermentatie in de dikke darm, vermindert de hoeveelheid ontlasting en gaat flatulentie tegen. Speciale voedingsvezels (FOS en bietenpulp) bevorderen een evenwichtige darmflora. -15% 15mm brok (premium droogvoeding) 15mm brok (Dental Small Dog) TANDPLAQUE -48% TANDSTEEN verkrijgbaar in verpakkingen van 6kg en 14kg Dental Diet de beste keuze voor uw praktijk O Een compact assortiment producten voor een veelvoorkomend klinisch probleem O Kan zowel preventief als na een gebitsreiniging worden ingezet O De enige gebitsverzorgende range met een unieke tweevoudige werking voor optimale effectiviteit O Biedt voor de hond dieetvoedingen op maat O Houdt tevens rekening met mogelijke andere gezondheidsproblemen O Uitstekende acceptatie en verteerbaarheid voor een goede therapietrouw O Biedt een goede aanvulling op het tandenpoetsen O Biedt een extra mogelijkheid voor contact met cliënten en het verhogen van de loyaliteit Ondersteunende materialen voor de praktijk Gebitsaandoeningen bij hond en kat Productboek Veterinary Diet Gebitsaandoeningen Veterinaire Dieetvoeding voor de kat en hond PARODONTALE AANDOENINGEN 1 Gingivaal oedeem 2 Terugtrekken van het tandvlees waardoor de tandwortel bloot komt te liggen 3 Ontstaan van parodontale pocket 4 Parodontale pocket met losraken van de tand 5 Diepe parondontale pocket die de apex bereikt 6 Destructie van het bot tussen de tandwortels (blootleggen van de furcatie) 4 SUPRAGINGIVALE PLAQUE (bij gingivitis) Bacteriën Matrix die de bacteriën Mineralisatie tot omgeeft tandsteen 6 SUPRAGINGIVALE PLAQUE 5 3 2 1 Veterinary Diet O Consumentenfolder oktober 2011 1 O Productboek FELINE ODONTOCLASTISCHE RESORPTIE LAESIES (FORL) 2 1 Marginale laesie 2 Destructieve laesie die de pulpa bereikt 3 Wortel fragment 1 3 4 5 PULPA INFECTIE 2 1 Fractuur waardoor de pulpa komt bloot te liggen 2 Pulpa infectie. Gelokaliseerde pulpitis 3 Pulpa infectie. Irreversibele gegeneraliseerde pulpitis, pulpa necrose 4 Chronische peri-apicale laesie (peri-apicaal granuloom) 5 Suppurative peri-apicale laesie met fistelvorming 3 O Poster 60x80 cm O Baliedisplay Assistent O Focus Magazine Gebitsverzorging bij de hond O Feline en Canine Encyclopedia of Clinical Nutrition O Focus Assistent Gemiddelde analyse 5,5 Dental Diet Special voor de kleine hond <10kg 9,5 voor de hond >10kg 8 droogvoeding droogvoeding droogvoeding 29 15 6,4 31,7 38,6 12,4 5,5 0,84 0,6 0,65 0,06 157 15 220 1,09 0,7 0,23 0,21 – – 0,2 1,41 25 000 600 400 800 14,4 51,7 61,9 51,6 0,15 163,6 4,07 16,3 2 200 3 809 25 16 5,4 32,9 39,6 11,2 4,5 0,7 0,65 0,6 0,07 149 15 234 1,18 0,7 0,16 0,3 50 – 0,28 1,26 34 000 600 300 1 000 28,3 50,1 152,2 78,4 0,15 490 3,33 14 1 600 3 723 22 16 5,2 39,5 45,3 9,3 3,5 0,8 0,65 0,6 0,06 161 15 239 0,73 0,4 0,23 0,4 – 1 000 0,20 1,21 19 000 500 300 1 100 4,5 4,2 27,6 8,9 0,08 16,4 1,18 0,9 2 000 3 852 Dental Diet voor de kat Vocht % per 1000g Eiwit % Vet % Mineralen % Zetmeel % Overige koolhydraten % Voedingsvezels % Ruwe celstof % Calcium % Kalium % Fosfor % Magnesium % IJzer mg* Koper mg* Zink mg* Chloride % Natrium % Selenium mg EPA + DHA % L-carnitine mg Chondroïtine - Glucosamine mg Taurine % Arginine % Vitamine A IE Vitamine E mg Vitamine C mg Vitamine D3 IE Vitamine B1 mg Vitamine B2 mg Pantotheenzuur mg Vitamine B6 mg Vitamine B12 mg Niacine mg Biotine mg Foliumzuur mg Choline mg Metaboliseerbare energie(B) kcal/kg (B) Berekend volgens ATWATER vergelijking NRC ’74 * Sporenelementen in chelaatvorm per 1000g Dental Diet per 1000g Referenties (1) Preventative Nutrition for Major Health Risks in dogs (2004), Focus Special Edition, Royal Canin. (2)Harvey CE (2004). The Oral Cavity, in Chandler EA, Gaskell CJ, Gaskell RM, Feline Medicine and therapeutics. Blackwell Publishing & BSAVA: 379-395. (3) Eisner, E.R. (2001). Home Care and Dietary management of canine and feline dental patients. In proceedings of Veterinary Dental Forum. 35-39. (4) Foreest van, A., Gebitsreiniging bij gezelschapsdieren (2003): 23, 27, 124. (5) Lund, E.M., Armstrong J., Kirk C.A., Kolar L.M. and Klausner J.S. (1999) Health status and population characteristics of dogs and cats examined at private veterinary practices in the United States. JAVMA. 214: 1336-41. (6)Gorrel, C. and Bierer, T.L. (1999) Long term effects of a dental hygiene chew on the periodontal health of dogs. Journal of Veterinary Dentistry. 16: 109-113. (7) Servet, E., Henderiks, W., Clarke, D., Gebitsverzorging bij katten - brokken kunnen parodontale aandoeningen bij katten helpen voorkomen (2003). Waltham Focus. 13.3: 32-35. (8) Royal Canin (2002) BBC II SYNTHESIS. (9) Weesner BW Jr. Curing Halitosis: the sweet smell of succes. Journal of the Tenessee Dental Association 2003;83 (4): 20. (10)Waler, S.M. (1997) The effect of some metal ions on volatile sulphur-containing compounds originating from the oral cavity. Acta Ondontol Scand. 55: 261-4. (11)Pan, P., Barnett, M.L., Coelho, J., Brogdon C. and Finnegan, M.B. (2000) Determination of the in situ bactericidal activity of an essential oil mouth rinse using a vital stain method. J Clin Periodontol. 27: 256-61. (12)Isogai, E., Isogai, H., Kimura, K., Nishikawa, N., Fujii, N. and Benno, Y. (1995) Effect of Japanese green tea extract on canine periodontal diseases. Microbial Ecology in Health & Diseases. 8: 57-61. (13)Focus Special Edition, Parodontale aandoeningen bij honden, Royal Canin 2004. Royal Canin Nederland BV – Veterinaire Service Postbus 63, 5460 AB Veghel Bestellingen tel: 0413-318444 • fax: 0413-318484 Veterinair Voedingsadvies tel: 0413-318488 • [email protected] royalcanin .nl