Biologie samenvatting voortplanting

Biologie samenvatting
voortplanting.
6.1 je veranderd
Zodra een baby geboren word, zie je meteen of het een jongen of het
meisje is. De kenmerken van mensen waaraan we het geslacht herkennen,
noemen we geslachtskenmerken. De geslachtskenmerken die al vanaf de
geboorte aanwezig zijn noemen we de primaire geslachtskenmerken.
Een jongetje herkennen we gelijk aan de penis en de balzak. Een meisje
herkennen we aan haar vagina en de schaamlippen
Vanaf ongeveer je 10e verjaardag vinden er veranderingen plaats in je
lichaam. Vanaf je 12e kom je in de puberteit. In de puberteit verander je
lichamelijk, geestelijk en sociaal.
Lichamelijke veranderingen
Sommige lichamelijke veranderingen kun je merken zoals de groeispurt,
dat is wanneer je heel snel gaat groeien. Je krijgt haar groei onder de
oksel en rond je geslachtsorganen. Andere lichamelijke veranderingen zie
je niet bijv. dat de voortplantingsorganen beginnen te werken.
De geslachtskenmerken die ontstaan na ongeveer vanaf je 10e jaar heten
secundaire geslachtskenmerken. Bijv. bij jongens een gespierdere
lichaamsbouw, een baard, borsthaar en een lagere stem. Bij meisjes
rondere lichaamsvormen, borsten en bredere heupen.
Geestelijke veranderingen
In de puberteit verander je ook geestelijk. Je groeit langzaam naar de
volwassenheid. In de puberteit krijg je meer belangstelling voor andere
mensen. Seksualiteit gaat een steeds meer een belangrijke rol in je leven
spelen. Je kunt verliefd worden op iemand. Je kunt met die persoon een
vaste relatie beginnen. Uiteindelijk kan dit leidden tot
geslachtsgemeenschap.
Sociale veranderingen
In de puberteit verander je ook sociaal. Je gaat je anders opstellen tegen
je ouders. Ook ga je soms anders om met vrienden en vriendinnen.
Je kunt de puberteit er varen als een leuke en spannende tijd. Maar je
kunt je ook heel onzeker voelen, of verdrietig. Deze gevoelens horen bij de
puberteit. Als je ouder wordt heb je er minder vaak last van.
6.2 Het voortplantingsstelsel van een
man.
Als een jongen ongeveer dertien jaar oud is, beginnen zijn teelballen te
functioneren. Vanaf die leeftijd produceren de teelballen elke dag vele
miljoenen zaadcellen (spermacellen). Zaadcellen zijn de mannelijke
geslachtscellen. De teelballen liggen in de huidplooi, de balzak.
De temperatuur in de balzak is iets lager dan in de buikholte. Dat is gunstig
voor de ontwikkeling van de zaadcellen. De zaadcellen worden tijdelijk
opgeslagen in de bijballen. De zaadleiders vervoeren de zaadcellen.
De zaadblaasjes en de prostaat voegen vocht toe aan de zaadcellen. Het
vocht bevat voedingsstoffen. Het vocht met de zaadcellen noemen we
sperma. Bij de prostaat komen de zaadleiders uit in de urinebuis. Bij een
zaadlozing komt het sperma door de urinebuis naar buiten. De urinebuis
loopt door de penis. De top van de penis de eikel is zeer gevoelig .
de eikel word beschermd door eer dunne huidplooi, de voorhuid
de mannelijke voortpantingsorganen
De hypofyse
Bij de vorming van geslachtscellen spelen hormonen een belangrijke rol.
Hormonen zijn stoffen die verschillende dingen in je lichaam regelen.
Hormonen worden geproduceerd door hormoonklieren.
De hormoonklieren geven de hormonen af aan het bloed. Met het bloed
stromen de hormonen door het hele lichaam.
Een belangrijke hormoonlier is de hypofyse. Deze ligt tegen de onderzijde
van de hersenen aan. In de puberteit begint de hypofyse bepaalde
hormonen te produceren. Onder invloed van deze hormonen beginnen de
teelballen spermacellen te vormen.
Werking van hormonen + ligging hypofyse
Erectie
De penis is meestal slap maar hij kan ook
groter en stijf worden. Dit heet een
Stijve of een erectie. Een erectie word
veroorzaakt door zwellichamen. Deze kunnen
zich vullen met bloed,
waardoor ze groter en steviger worden.
De penis komt dan in erectie.
Hier zie je de zwellichamen
Dit gebeurt er tijden een erectie
Zaadlozing
Tijdens een zaadlozing komt het sperma met schokken uit de penis. Een
zaadcel is heel klein en kan zich met een zweepstaart voortbewegen.
Een zaadlozing geeft de man een lekker gevoel. We noemen dat
klaarkomen of orgasme. Een jongen of man kan zelf ook zorgen voor een
orgasme. Dit heet masturbatie of zelfbevrediging. Een man of jongen kan
ook s’nachts van zelf een zaadlozing krijgen. Dit heet een natte droom.
6.3 Het voortplantingsstelsel van een
vrouw.
In de eierstokken vind de ontwikkeling van eicellen plaats. Eicellen zijn
vrouwelijke geslachtscellen. Ook bij een meisje spelen de hormonen een
belangrijke rol bij de vorming van geslachtscellen. In de puberteit begint
de hypofyse bepaalde hormonen te produceren. Onder invloed van die
hormonen beginnen zich eicellen in de eierstokken te vormen. Als een
vrouw rond de 50 jaar is komt de vrouw in de overgang, dat betekent dat er
geleidelijk geen eicellen meer worden geproduceerd.
Vanaf de puberteit tot aan de overgang komt er gemiddeld 1x in de 4e
weken een eicel vrij uit de eierstok. Dit heet ovulatie of eisprong.
De eileiders vervoeren de eicellen richting de baarmoeder.
De voortplantingsorganen van een vrouw.
Een onbevruchte eicel kan 12 tot 24 uur blijven leven. Alleen als een
zaadcel de eicel bevrucht kan deze langer in leven kan blijven.
Bij geslachtsgemeenschap kan sper ma in de vagina komen. De zaadcellen
bewegen zich met behulp van hun zweepstaart richting de baarmoeder en
de eileiders. De bevruchting van een eicel door een zaadcel vind plaats in
de eileider. Dan versmelt de vrouwelijke geslachtshelft met die van de
mannelijke geslachtshelft. Als een zaadcel de eicel binnengaat verliest hij
zijn zweepstaart. Ook vormt zich rond de eicel een harde laag, waardoor
het voor andere eicellen niet meer mogelijk is om binnen te komen.
Bij bevruchting versmelten de kernen van de eicel en de zaadcel.
De bevruchte eicel gaat zich gelijk een aantal keer delen. Het klompje
cellen dat ontstaat word via de eileider naar de baarmoeder vervoerd.
Het klompje cellen zet zich vast in het slijmvlies van de baarmoeder.
Dat heet innesteling.
De bevruchting van een eicel (links)
de eerste delingen van een eicel (onder)
Vervoer klompje cellen naar baarmoeder en innesteling (onder
Uitwendige organen.
De meeste vrouwen krijgen een orgasme door de prikkeling van de clitoris.
Dit kan gebeuren door over de clitoris te wrijven. Bij zelfbevredigind doet
een meisje of vrouw dat zelf, dat heet vingeren. De clitoris ligt vooraan
tussen kleine schaam lippen. In de wand bij de kleine schaamlippen liggen
klieren die bij seksuele opwinding slijm produceren. Hierdoor wordt de
toegang tot de vagina glad gemaakt, waardoor de penis de vagina
makkelijker in kan. Om de kleine schaamlippen liggen de grote
schaamlippen.
De uitwendige
organen(links)
6.4 menstruatie
Het baarmoeder slijmvlies word dikker en bevat dan veel bloedvaten.
Hierin kan het klompje cellen dat uit een bevruchte eicel zich innestelen.
Als er geen bevruchting plaatsvindt laat het baarmoderslijmvlies
gedeeltelijk los. Dit afstoten van een deel van het baarmoederslijmvlies
heet menstruatie of ongesteld zijn. Tijdens de menstruatie gebruiken
meisjes en vrouwen meestal maandverband of tampons om het bloed op te
vangen
Maandverband word tegen de opening van de vagina gedragen,tampons
worden in de vagina gedragen. Softcups vangen het bloed op in een
flexibel cupje.
De menstruatiecyclus
Tijdens de menstruatie wordt een deel van het baarmoederslijmvlies
afgestoten. Daarna begint het baarmoederslijmvlies weer dikker te worden
en gaat het meer bloedvaten bevatten. De ovulatie vindt ongeveer veertien
dagen na het begin van de menstruatie plaats. Als er geen bevruchting
optreedt begint de volgende menstruatie weer ongeveer op de 28e dag. We
zeggen dan dat de menstruatiecyclus opnieuw begint.
6.5 Seksualiteit
In de puberteit begint seksualiteit een steeds grotere rol in je leven te
spelen. Mensen kunnen heel verschillend over seksualiteit denken.
Het onderhouden van een speciale relatie
Seksualiteit kan een rol spelen bij het onderhouden van een speciale
relatie. Als je van iemand speciaal houdt, wil je dat regelmatig laten
blijken aan die persoon. Bijvoorbeeld door te strelen of te knuffelen. En als
je heelveel van iemand houd wil je misschien wel geslachtsgemeenschap
hebben. Er word verschillend over seksualiteit gedacht. Sommige mensen
willen eerst een vaste relatie hebben, anderen is een vaste relatie niet
belangrijk. Weer andere willen eerst trouwen voordat ze seks hebben. De
mening van iemand over seksualiteit kan liggen aan iemands
geloofsovertuiging.
Lustbeleving
Seksualiteit kan mensen plezier geven, bijvoorbeeld door opgewonden te
raken. We noemen dit Lustbeleving . Je kunt seksueel opgewonden van
geslachtsgemeenschap of door te vrijen. Door hjet kijken van foto´s of
films met vrijende of naakte mensen kun je ook opgewonden raken. Als
foto´s of films het doel hebben om mensen te prikkelen dan spreken we
van pornografie (porno). Een prostituee (hoer is bereid tegen betaling
geslachtsgemeenschap te hebben met een klant.
Seksuele voorkeur
De meeste mensen voelen zich seksueel aangetrokken tot mensen van het
andere geslacht. Deze mensen zijn heteroseksueel. Ongeveer 5% v/d
mensen is homoseksueel. Homoseksuelen voelen zich aangetrokken tot
hetzelfde geslacht. Homoseksuelen onder meisjes en vrouwen worden ook
wel lesbisch genoemd. Mensen die zich aangetrokken voelen tot beide
geslachten noemen we biseksueel.
Seksueel geweld
Seks kan heel leuk zijn als je het zelf wilt. Het kan ook gebeuren dat
iemand je dwingt to seksueel contact. Dit noemen we seksueel geweld.
Als iemand licht seksuele handelingen verricht zonder dat die persoon dat
wil ( bijv. vastbakken of in de billen knijpen) noemen we dit ongewenste
intimiteiten. Bij aanranding word met geweld of onder bedreiging seksuele
handelingen verricht met een slachtoffer. Bij verkrachting vindt er ook
geslachtsgemeenschap plaats. Een loverboy is iemand die eerst aardig
doet tegen een meisje en haar verleidt met dure cadeaus. Een loverboy
zorgt ervoor dat zijn vriendin alleen nog maar met hem omgaat, zodat hij
de macht over haar krijgt. Daardoor kan hij haar dwingen tot prostitutie,
waardoor hij veel geld kan verdienen.
6.6 geboorteregeling
Geboorteregeling betekent dat een vrouw, meestal samen met een man
bepaald of zij een kind wil of niet. Als een vrouw niet zwanger wil worden
kan zijn anticonceptiemiddelen gebruiken. De pil en de codoom zijn de
bekendste . Vooral de pil is berouwbaar. Maar er bestaan ook
onbetrouwbare methoden.
Onbetrouwbare methoden
Een van de oudste methoden om zwangerschap te voorkomen is
periodieke onthouding. Hierbij hebben man en vrouw geen
geslachtsgemeenschap in de vruchtbare periode van 4 dagen. Het is
echter niet eenvoudig om precies vast te stellen wanneer de ovulatie
plaatsvindt. Daardoor is periodieke onthouding zeer onbetrouwbaar.
Bij coïtus interruptus ( onderbroken geslachtsgemeenschap) trekt de man
zijn penis uit de vagina terug als hij zijn orgasme voelt aankomen. De
zaadlozing vind dan buiten de vagina plaats. Er kan echter wel al wat
voorvocht de penis van de man verlaten hebben voor de zaadlozing. In het
voorvocht kunnen ook zaadcellen zitten. Hierdoor is ook deze methode erg
onbetrouwbaar.
Het condoom
Een condoom is een hoesje van rubber dat om een penis in erectie word
geschoven. Een condoom verhinderd dat er sperma in de vagina komt.
Condooms zijn makkelijk, goedkoop en betrouwbaar. Een nadeel is dat het
vrijen onderbroken moet worden. Een voordeel is dat een condoom ook
bescherming bied tegen soa’s zoals bijv. aids.
De pil
De pil ( anticonceptiepil) is het meest gebruikte anticonceptiemiddel. De
pil bevat hormonen waardoor enkele veranderingen optreden in het
lichaam van de vrouw. Door deze hormonen vindt er geen ovulatie plaats
en komen er dus ook geen eicellen vrij. De pil moet dagelijks worden
ingenomen, meestal met een onderbreking van een week per 4 weken. In
de week waarin gestopt word vind de menstruatie plaats.
Noodmaatregelen tegen ongewenste
zwangerschap.
De morning-afterpil is een pil die grote hoeveelheden hormonen bevat
grote hoeveelheden hormonen. De pil moet binnen 72-uur na seks
ingenomen worden. Hij werkt het beste als je hem binnen 12 uur inneemt.
Een vrouw die de morning-afterpil,kan hiervan misselijk worden. Ze moet
er dan opletten dat de pil erbij het eventueel overgeven er niet uitkomt.
De morning-afterpil mag je niet te vaak gebruiken.
Wanneer het te laat is om de morning-afterpil te slikken kan de vrouw
ervoor kiezen de zwangerschap af te breken door middel van een abortus.
Een abortuspil kan t/m de 7e week van de zwangerschap worden genomen.
Het komt regelmatig voor dat doormedische redenen deze methode niet
kan worden toegepast. De meest gebruikte abortusmethode is een
zuigcurettage. Tot en met de dertiende week van de zwangerschap worden
uitgevoerd. Onder plaatselijke verdoving wordt met een zuigpompje het
baarmoederslijmvlies met het embryo via de baarmoedermond
weggezogen. Milo een vrouw na de 13e week van haar zwangerschap een
abortus laten uitvoeren dan vind er een zwaarder ingreep plaats ( late
abortus). Deze methode kan t/m de 23 week van de zwangerschap worden
toegepast. In Nederland is abortus gratis. Wanneer een vrouw een abortus
wil laten uitvoeren dan volgt eerst een gesprek met een arts,
verpleegkundige of maatschappelijk werker. Na dit gesprek gaat een
periode van 5 dagen de denktijd in. Deze periode is wettelijk verplicht.