ds. P. van Duijvenboden

1
Laat de kerk niet verdwijnen
Mijn naam is Piet van Duijvenboden. Ik ben krijgsmachtpredikant en ben als
zodanig werkzaam bij de Koninklijke Luchtmacht.
Ik ga kort met u spreken over de bedreiging van de kerk. Daarna spreek ik over
de mogelijkheden voor de kerk. Als laatste spreek ik van de bemoediging van
de kerk.
De bedreigingen
In dit deel vergelijken we de situatie van de kerk in Nederland en in het Westen
met die van Jozef. Dat wat de GZB ‘de lege kerk’ noemt. Ik doe dat door ook na
te gaan wat ik leerde uit contacten met collega’s uit Europa en Canada (de VS
en Duitsland hebben een wat andere situatie). Maar voor de collega’s uit
Zweden, Canada, Noorwegen, Finland, Denemarken,Frankrijk en Engeland is
wat ik nu zeg de situatie waarin zij leven, evenals wij!
Als Jozef wordt verkocht naar Egypte komt hij terecht in een voor hem
eenzame situatie. Hij kent niemand in Egypte. Mensen spreken een andere
taal. Ze hebben andere gewoonten. Ze hebben goden, maar kennen niet de
God van Zijn Vader Jakob. Dan onze situatie.
Dagelijks ontdek ik dat er een grote kloof zit tussen de manier waarop ik naar
de wereld kijk en mijn omgeving. Waar ik geloof dat ik geschapen ben, gewild
door God, Die over mij waakt en waar ik eens verantwoording aan af zal
moeten leggen, blijkt mijn omgeving daar heel anders in te staan. Velen
herkennen deze levensvisie niet meer. Hun geboorte is te danken aan hun
ouders. Dat ze mens zijn aan de evolutie. Over je waken, moet je zelf en vooral
de overheid moet zorgen dat ik zo veilig mogelijk leef. Verantwoording
afleggen is iets waar mensen zeer geïrriteerd op kunnen reageren (behalve als
het om politici gaat) en als er al een hiernamaals is, gaan ze er zeker heen, want
ze bedoelden het zo goed. Net als bij Jozef is de kloof enorm. Gezichtspunten
die je niet bij elkaar krijgt. Als ik zou spreken van geloof in wonderen, word ik
meewarig aangekeken. ‘Gelooft u dat nog’? Je ziet mensen denken; ‘die leeft
nog in het verleden. Die is zover nog niet’.
Net als bij Jozef een andere taal, een andere cultuur en volstrekt andere
denkbeelden. En wij ademen dat in. Dat raakt. Dat weet ik bij ondervinding. De
macht van het getal gaat gelden. Als je omringd wordt door mensen die er heel
anders tegenaan kijken, dan gaat dat knagen van binnen. Als iedereen praat
2
alsof het eindpunt van de ladder is dat je in je ontwikkeling een keer voorbij dat
volstrekt achterhaalde geloof moet zijn, dan brengt dat wat teweeg. Dan sluipt
af en toe die vraag je hersens binnen; ‘het zal toch wel waar zijn? Het zal toch
niet zo zijn dat het allemaal fictie is, een verhaal’? Velen in West-Europa voelen
zich als Jozef. Eenzaam met jouw eigen visie, standpunten en geloof, terwijl in
je omgeving bijna alle anderen heel andere denkbeelden hebben en het ook
nog eens prima lijken te redden zonder God.
Naast onkunde en weerstand hebben we in West-Europa ook te maken met
verleidingen. Zoals Jozef. Ik noem er een paar. De directe verleiding van een
affaire met de vrouw van Potifar. De verleiding van geld en goed. Eenmaal als
onderkoning gaan er miljoenen door zijn handen en hij gaat wel heel erg ver
richting het volk als hij ze niet alleen al hun geld en bezit laat betalen voor het
graan, maar hen zelfs in dienst neemt en ze tot horigen maakt. Je voelt dat hij
daar bijna onder bezweken is. Als laatste noem ik de verleiding van in het
middelpunt te staan. Iedereen kende hem en keek tegen hem op.
En wij? In een samenleving waarin trouw en seksualiteit binnen de
geborgenheid van een huwelijk zwaar onder druk zijn komen te staan? Met
organisaties als ‘Second Love.nl’? Ook van mijn buitenlandse collega’s hoor ik
dat ze op dit gebied enorme veranderingen hebben gezien met een toename
van militairen uit gebroken gezinnen, ook … in de gemeenten waar ze bij
horen. Als de fractievoorzitter van de SGP een discussie aan gaat over de
betekenis van trouw tegenover overspel, wordt hij hard aan gevallen en lijkt hij
‘de vrijheid van anderen te willen inperken’. ‘Dat moeten mensen zelf weten’,
wordt er tegen hem gezegd. Staat de kerk buiten dit denken? Wie eerlijk is,
moet zeggen dat we er mee worstelen. Het is deze geestesgesteldheid die wij
en onze kinderen inademen. Wat voor antwoord moet je nu geven als mensen
zeggen dat, met het enorme aantal echtscheidingen, het toch veel verstandiger
is om eerst samen te wonen? Als al de vrienden van je kinderen zeggen dat het
niet erg is als je al vroeg omgang hebt met anderen, als je het maar veilig doet?
Knaagt dan niet de vraag van binnen dat we het zelf te zwaar opnemen? Dat je
in onze tijd nu eenmaal ‘verstandig’ moet zijn, ook al laat je daarbij Gods
richtlijnen los?
De zucht naar geld. Waar zelfs Jozef onder lijkt te bezwijken. In het Westen
wordt het hebben van veel geld gezien als het hoogste geluk. Waarin week uit
week in mensen proberen om via de lotto of weet ik wat voor kansspel ‘hun
grote slag te slaan’. Als iedereen op zoek is naar meer, groter, mooier. Die
‘geest’ gaat de gemeente niet voorbij. Zoals hij Jozef niet voorbij ging. Die
3
raakt. Die zet ook in de kerk mensen in beweging. Niet op weg naar de vraag
hoe men God en de naaste kan dienen, maar naar meer geld en goed. Terwijl
velen in deze wereld geen huis meer hebben, ronddobberen op wrakke bootjes
op zee en geregeld verdrinken, waaronder vele broeders en zusters in Christus
…, maken velen onder ons zich zorgen over een paar procenten meer of minder
op hun salaris of hun pensioen! En als we niet oppassen we rechtvaardigen het
ook nog!
Nog één bedreiging die ook bij Jozef voorkwam. Hij stond in aanzien, in het
middelpunt. Dat doet altijd wat met je. En ik vraag u met die gedachte naar
onze samenleving te kijken. Wat doen mensen niet om gezien te worden! Ze
gaan voor de camera of op social media met alles wat ze hebben! Hun ruzies,
hun ellende bij de verbouwing, hun schulden, hun scheiding, hun ziekte, hun
vermiste familieleden en noemt u maar op. Wie deelt niet zijn of haar leven
met vele anderen op Facebook? We hebben een enorme drang onszelf in het
middelpunt te zetten. Een poosje geleden zei Prof. Dr. H. Paul dat voor hem
secularisatie daar is, waar God niet meer het centrum van je hoop, je doel, je
leven is. Hoe geseculariseerd zijn we dan al niet? Ook u en ik? Zoeken niet
velen, ook onder ons …, ook onder ons …, alles in zichzelf? Dat effect wat
ongetwijfeld ook Jozef raakte toen hij zo’n gevierd figuur was. Waar Herodes
aan ten onder ging toen ze riepen; ‘hij is aan God gelijk’!
Allemaal bedreiging voor de kerk in het Westen. Nee, we worden (zeggen we in
dank aan de Heere) niet vervolgd, niet gedood, niet uiteengeslagen. Maar de
kerk en haar leden in het Westen worden ook bedreigd. Door wat we
inademen aan geestesgesteldheid. Door wat we zien en horen. We ondergaan
allemaal de enorme zuigkracht die daar vanuit gaat. Daar moeten we het m.i.
over gaan hebben. Ook in de prediking. Met een open oog voor het
krachtenveld waar we allemaal in staan. Waarbij we eerlijk delen dat het
helemaal niet gemakkelijk is om staande te blijven. Niet gemakkelijk is om in
alles op God gericht te blijven! Dat we af en toe wankelen, twijfelen, ons zo
leeg voelen. Misschien is wel onze grootste bedreiging dat we niet altijd scherp
zien hoe groot die dreiging is! Waarbij we kunnen leren …. van de kerk in
Egypte. Die hebben geleerd te leven met dreiging. Ze zijn er nog, dienen nog,
verkondigen nog.
De mogelijkheden
We kijken nog eens naar Jozef. Hij laat ons ook de mogelijkheden zien. Jozef
moest er middenin gaan staan. Hij heeft ontdekt dat hij dat alleen kon
volhouden als hij dichtbij God leefde. Zoals ik zie dat christenen in Egypte nu er
4
midden in blijven staan. Zoals christenen in het Westen er midden in staan. Dat
houden we alleen vol als we echt …, echt met God leven.
Bij Jozef zien mensen dat hij gezegend wordt. Potifar ziet het. De
opperbewaker van de gevangenis ziet het. De farao ziet het. Als wij met God
leven, zien mensen de zegen! Niet omdat alles voor de wind gaat. Dat ging het
bij Jozef ook niet. Hij is slaaf en komt in de cel. Maar omdat het leven met God
kracht geeft, zegen geeft. Misschien zien de mensen buiten de kerk het wel
beter dan wij zelf.
Jozef blijkt inzicht te hebben. Een wijsheid die door zijn omgeving erkend
wordt. Daar waar we met God leven, zijn grote dingen mogelijk. Daar laat God
je dingen zeggen, dingen zien die je zelf niet voor mogelijk had gehouden. Ik
maak geregeld mee – en ik denk meer onder ons – dat ik in een gesprek dingen
zeg waarvan ik later zelf denk: ‘waar kwam dat vandaan’? Dan weet ik dat ik
dat ontvangen heb. Wie er middenin gaat staan, mag weten dat de Heere Jezus
waar maakt wat Hij zegt als er staat; ‘wanneer zij u overleveren, wees niet
bezorgd hoe of wat u spreken moet, want het zal u op dat moment gegeven
worden, wat u spreken moet’! Dat heeft Jozef meegemaakt, dat maken onze
broeders en zusters in Egypte mee, dat zullen wij meemaken.
De tijd dringt ons er toe dichtbij onze Heiland en dichtbij elkaar te blijven. Dan
hoeven we niet in eigen kracht de kerk te bewaren. Wij niet in Nederland of het
Westen, onze broeders en zusters niet in Egypte, of Libanon, of Jordanië. Ik was
in Amman en zag kerken, midden in de stad. Zij zijn bewaard, door alle stormen
heen. Het geheim is het woord van Zacharia 4. ´Niet door kracht, niet door
geweld, maar door Mijn Geest!, zegt de HEERE der heerscharen´. Dan geldt dat
beeld wat Bunyan beschrijft in de Christenreis. Hij ziet in een huis een vuur wat
mensen proberen te blussen door er water overheen te gooien. Maar het blijft
branden! Hij ontdekt het geheim aan de andere kant. Daar, achter de muur,
wordt telkens olie op het vuur gegooid. Olie, het teken van de Heilige Geest,
zorgt er voor dat het vuur blijft branden. De kerk zal niet verdwijnen, want de
Heere houdt het vuur brandend.
De bemoediging
Daarbij hebben we elkaar nodig. Moeten we elkaar steunen. Het is goed als
onze broeders en zusters in Egypte en op andere plaatsen in het Midden
Oosten weten dat we letterlijk voor ze strijden. Het is onderdeel van mijn
motivatie om deel uit te willen maken van de krijgsmacht. Om zo broeders en
zusters daar nabij te zijn, helaas ( het is niet anders) ook door het gebruik van
5
geweld. Ik hoor dat ook van collega chaplains. We zien elkaar, strijden met en
voor elkaar.
Want we hebben elkaar nodig. Als ik op uitzending ben, ben ik dankbaar voor
de christenen die ik ontmoet. Dan praten we over Hem Die ons bindt. We
herkennen elkaar in Christus. Ik ga geen discussies aan met christenen die ik
ontmoet. Denkt u dat Jozef in debat zou zijn gegaan met iemand die ook
geloofde in de God van Zijn Vader Jakob? Hij zou God geprezen en gedankt
hebben! Zoals ik God dank als ik collega´s tegenkom van andere nationaliteiten.
Collega Chaplains uit Amerika, Ivoorkust, Frankrijk, Ghana, Groot Brittannië,
Noorwegen, Oekraïne, Australië, Botswana, Duitsland, Zuid –Afrika en vandaag
Egypte. Met hen sprak ik over de preken die we hielden, stonden we samen
hand in hand in gebed als we weer eens gestorven collega’s moesten
wegdragen naar het vliegtuig, deden we samen een dienst op Kerstavond en op
oudjaar.
De kerk verdwijnt niet als de kerkleden elkaar zien in wat ze zijn! Broeders en
zuster in Christus! Aan elkaar gegeven en levend onder die ene Heere en
Heiland. Die is boven. Ik zeg vandaag; die is boven water. Ons Hoofd is boven
water en Hij ademt. Zijn adem, Zijn Geest stroomt dan door het hele lichaam.
En dat lichaam, al is ze nog onder water (in Egypte of in het Westen), leeft van
Zijn ‘zuurstof’, van Zijn Geest. Daarom zal de kerk niet verdwijnen! Zoals het
geloof van Jozef ondanks alle gebeurtenissen en dreigingen niet verdween. Dat
deed Jozef zelf niet. Niet hij hield zozeer de HEERE vast, de HEERE hield hem
vast!
Zoals Christus als Hoofd Zijn gemeente bewaart. De kerk zal er zijn als Hij
wederkomt, omdat Hij haar leidt naar Zijn grote dag! Daarom niet met de rug
naar elkaar toeleven, maar kijkend naar elkaar, elkaar de hand gevend (zoals ik
deed met mijn collega’s) voor elkaar biddend, elkaar steunend, van elkaar
lerend. Dan zal gelden, voor de kerk, hier, in Egypte en overal;
‘Niet door kracht
En niet door geweld,
Maar door Mijn Geest,
Zegt de HEERE der heerscharen’.
Dan zal de kerk niet verdwijnen!