Anders kijken, bewuster werken

Breinsleutels Het jonge kind
Anders kijken,
bewuster werken
Tekst Marijke Nijboer
Goed kijken naar het kind, zoveel mogelijk vanuit hem denken en
aansluiten bij zijn behoefte: dat deed Ouarda Rezzougui tot op zekere
hoogte wel. Breinsleutels - Het jonge kind helpt haar om deze
technieken bewuster in te zetten.
Dikkertje Dap is een Rotterdamse ‘plusop-
ook opdrachten met beweging. ‘Dan laat ik ze
vang’. Hier komen kinderen van 0 tot 4 jaar
bijvoorbeeld pittenzakken op kleur sorteren
Etiketje
met een indicatie vanwege problematiek bin-
en op verschillende plekken opbergen.’
De methode Breinsleutels maakt duidelijk
nen het gezin, en/of bij het kind zelf. Kinderen
waarom bepaalde dingen die je vaak al met
hebben een stoornis in hun ontwikkeling, of
Bovenkamer
kinderen doet, zinvol zijn bij het leren. En hoe
dreigen die te ontwikkelen. Pedagogisch me-
Breinsleutels definieert vijf deuren naar de
je daarmee de relatie tussen brein en leren
dewerkster Ouarda Rezzougui bezocht twee
‘bovenkamer’ van kinderen: het langetermijn-
kunt versterken. Breinsleutels is een middel
bijeenkomsten over Breinsleutels en paste de
geheugen en vier executieve functies: werk-
om meer uit kinderen te halen in de opvang
geleerde technieken bij wijze van pilot daarna
geheugen, inhibitie, flexibiliteit en planning.
en het onderwijs. Voor het jonge kind zijn de-
toe in haar groep onder begeleiding van een
Deze functies helpen bij ingewikkelde taken
zie je vaak dat die vijf deuren minder ver open
zelfde ‘deuren’ gedefinieerd als voor oudere
adviseur. Haar ervaringen werden gebruikt
zoals het maken van keuzes en oplossen van
staan. Zij hebben dus op die punten wat ex-
kinderen. Alleen zijn deze voor de jongsten
voor de ontwikkeling van ‘Breinsleutels – Het
problemen. Breinsleutels zijn technieken
tra’s nodig. Neem kinderen met een stoornis
iets anders uitgewerkt, omdat de deuren bij
jonge kind’. Dit pas verschenen, praktische
waarmee de pedagogisch medewerker of
in het autistisch spectrum: bij hen is van die
hen een stuk minder ver zijn ontwikkeld. Met
werkboek en het begeleidingstraject zijn
leerkracht die deuren kan openen, oftewel die
vijf deuren vooral die van de flexibiliteit lastig.
name in de peuter- en kleutertijd worden
bedoeld voor pedagogisch medewerkers en
executieve functies en het langetermijnge-
Ze hebben moeite met schakelen van de ene
enorme ontwikkelingssprongen gemaakt, ook
leerkrachten in de onderbouw.
heugen kan verbeteren.
situatie naar de andere. Dat ondersteun je
bij die executieve functies.
Ouarda’s groep, kinderen van 2,5 tot vier jaar,
Twee van die sleutels, waar Ouarda veel
met de breinsleutel ‘schakelen’. Je geeft aan:
is behoorlijk druk. ‘Wij observeren natuurlijk
gebruik van maakt, zijn ‘herhalen’ en ‘geheu-
we hebben nu dit gedaan, dat gaan we afslui-
ik, want als je zo’n kind ondervraagt, blijkt
We denken dat zijn gedrag in de groep te ma-
het waarom van hun gedrag. Er worden snel
veel, maar de betekenis van wat we zagen
gensteuntjes’. Aan het begin van de dag hangt
ten en dan gaan we door naar de volgende
soms dat het verhaal wel degelijk is overge-
ken heeft met een gebrek aan zelfvertrouwen.
etiketjes geplakt: een kind is een chaoot, of
vulden we vaak zelf in,’ vertelt zij. ‘Door
ze voor elke activiteit in de juiste volgorde
situatie. Dat kan met een time timer, waar
komen.’ Soms laat ze kinderen het verhaal
Ik heb met m’n collega afgesproken dat we
een sloddervos. Breinsleutels maakt duidelijk
Breinsleutels ga je minder vanuit je eigen
pictogrammen klaar en regelmatig verwijst
Ouarda mee werkt, of met een grote zand-
zelf afmaken. ‘Dan word ik echt verrast door
hem voorlopig in de kring als eerste de beurt
dat er achter zo’n etiketje ‘sloddervos’ een kind
perspectief kijken en meer vanuit het kind.
ze daarnaar. Veel van haar kinderen hebben
loper. Als het bijna tijd is ga je daarmee alle
hun fantasie.’
geven. Hij kreeg van ons een kaart en elke
zit dat moeite heeft met plannen en organise-
Dat was een eyeopener.’
moeite met veranderingen en gedijen goed bij
groepjes langs en wijs je de kinderen erop dat
Bij sommige kinderen werkt het vragen
keer als hij een goed antwoord geeft, plakken
ren. Breinsleutels helpt pedagogisch mede-
Ze geeft een voorbeeld. ‘We zitten in de kring
structuur. Ouarda gebruikt een ‘time timer’,
het bijna tijd is.
stellen in de groep niet. Geïnspireerd door
we daar een sticker op: een beloning voor het
werkers en leerkrachten om bewuster te werk
en ik geef de kinderen een opdracht. Terwijl
een klok met kleurvlakken, om de kinderen
Breinsleutels probeerde Ouarda zo’n jongetje
zelf nadenken. Dat werkt prima.’
te gaan en anders naar kinderen te kijken.
ik praat zie ik dat een paar jongetjes onrus-
te laten zien hoeveel tijd ze hebben voor een
Vragen stellen
eens op een andere manier te benaderen.
Dikkertje Dap werkt vanuit de methode van
tig zijn. Ze letten niet op. Vroeger zou ik dan
activiteit. ‘Sommige kinderen, vooral degenen
Ouarda werkt ook veel met de breinsleutel
‘Elk kind heeft bij ons een eigen diersymbool
Freinet. Ouarda: ‘Dat betekent dat we ons
zeggen: kom, nog even luisteren. Nu zie ik: ze
met een korte aandachtsspan, vragen zelf om
‘vragen stellen’. ‘Bijvoorbeeld na het voorle-
en ’s morgens oefen ik al die dieren met de
richten op de behoefte van het kind. Brein-
hebben behoefte aan beweging. Dus laat ik ze
de time timer. Die willen weten waar ze aan
zen. Zo checken we of het verhaal is bin-
kinderen. Als ik dat jongetje vroeg naar een
sleutels sluit daar heel mooi bij aan.’ Veel
eerst even lekker buiten rennen. Daarna gaan
toe zijn.’
nengekomen. Als ik vroeger zag dat een kind
dierennaam, herhaalde hij alleen mijn vraag
onderdelen van Breinsleutels kwamen haar
we die andere activiteit binnen doen.’ Als kin-
Deze methode kan extra veel betekenen
tijdens het voorlezen met andere dingen bezig
of praatte hij de andere kinderen na. Op een
bekend voor. ‘Sommige dingen deed ik ook
deren niet kunnen stilzitten, beseft Ouarda,
voor kinderen met een achterstand, die thuis
was, nam ik altijd aan dat het dus niet had
ochtend ben ik met hem apart gaan zitten.
al. Maar nu kan ik er een naam aan geven. Je
bereik je ze toch niet. Ze combineert nu soms
doorgaans minder prikkels krijgen. Bij hen
geluisterd. Maar dat is een vooroordeel, merk
Toen bleek dat hij alle dieren kon opnoemen.
bent bewuster met je werk bezig.’
14 KlasseApart mei 2015 nummer 2
Kinderen profiteren ervan als er begrip is voor
Meer weten?
Marald Mens
[email protected]
KlasseApart mei 2015 nummer 2 15