Met de Hunley begint de

Zeevaart
Met de Hunley begint de
OORLOG O N
Print: tre Status: 815 - PDF PROCES Layout: ws Red.sek: np
De duikboot Hunley schreef
geschiedenis toen hij het schip
Housatonic tot zinken bracht.
R. SCHLECHT/NATIONAL GEOGRAPHIC
Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog
ontwikkelen de Zuidelijke Staten
een gloednieuw, revolutionair wapen:
de onderzeeër Hunley. Hij blijkt
echter dodelijker voor zijn bouwers
dan voor de vijand.
Charleston/1863
De Noordelijke Staten hebben een
zeeblokkade tegen het Zuiden
ingesteld. Charleston is een van de
weinige Zuidelijke havens met
toegang tot de Atlantische Oceaan,
en wordt dan ook dag en nacht door
het Noorden bestookt.
VS
Charleston
O NDER ZEE
D
e bergingsploeg stond
een onaangename klus
te wachten in de haven
van Charleston in de
Zuidelijke staat South
Carolina. Het was 7
november 1863. De mannen hadden
net een merkwaardig vaartuig van de
zeebodem opgevist: de 13 meter lange
duikboot H.L. Hunley, die drie weken
eerder was gezonken bij een oefening.
Toen de bergers het luik van de
onderzeeër openden, zagen ze de opgezwollen, blauw-zwarte lichamen van de
bemanning: ‘Hun gezichten vertoonden
angstaanjagende grimassen. Sommigen
hadden een kaars in hun handen, blijkbaar hadden ze geprobeerd de luiken af
te sluiten. Anderen lagen in elkaars
armen. De wanhoop en pijn waren op
hun gezichten af te lezen,’ schreef generaal Pierre Beauregard.
De 45-jarige Zuidelijke generaal had
het bevel over de kustverdediging van
South Carolina en Georgia. Deze ijdele
man – hij verfde zijn grijze haar en
baard – was opgeleid tot ingenieur en
dol op de nieuwste technische snufjes.
Maar nu was de onderzeeër voor de
tweede maal in enkele maanden tijdens
een test naar de bodem gezonken. De
eerste keer waren er vijf man omgekomen, deze keer acht – voor de ogen van
de geschokte toeschouwers.
Tot nu toe had generaal Beauregard
het project altijd gesteund en zag hij
de Hunley als een formidabele oorlogsmachine. Maar nu was de maat vol.
‘Ik wil niets meer met de onderzeeër
te maken hebben. Hij is gevaarlijker
voor ons dan voor de vijand,’ schreef hij
in alle staten aan een collega.
De Zuidelijke Staten konden een
nieuw wapen echter goed gebruiken in
LIBRARY OF CONGRESS
DOOR ESBEN SYLVEST & NIELS-PETER GRANZOW BUSCH
Zeevaart
De Noordelijke generaal Scott leidde
de blokkade van Zuidelijke havens, die
bekendstond als het Anacondaplan.
de strijd tegen het Noorden, en een
paar dagen later stemde de generaal er
schoorvoetend mee in om de duikboot
nog één kans te geven. Een nieuwe bemanning meldde zich, terwijl slaven het
interieur van de boot schoon schrobden.
Beauregard zou geen spijt krijgen van
zijn besluit, want drie maanden later
voerde de Hunley een aanval uit die de
oorlog ter zee voorgoed zou veranderen.
Blokkade tegen het Zuiden
In 1861 – twee jaar voor het ongeluk
met de Hunley – was de Burgeroorlog
uitgebroken nadat Abraham Lincoln tot
president gekozen was. Het Zuiden
zag in hem een bedreiging voor de
slavernij waar het zo van afhankelijk
was voor de katoenteelt.
Zeven Zuidelijke staten hadden
zich daarom in februari 1861
van de VS afgescheiden en de
zogeheten Confederatie gevormd, waarbij zich al snel nog
vier andere staten aansloten. Het
Noorden ging niet akkoord met
de afscheiding, en de oorlog was
een feit. Aanvankelijk had het Noorden
bijna 10 keer zo veel vaartuigen als het
Zuiden, en om gebruik te maken van
deze overmacht bedacht de Noordelijke
legerleiding het Anacondaplan. Volgens
dit plan zou de marine de Zuidelijke
Staten als een anaconda in een wurggreep nemen door hun havens te blokkeren, waardoor ze geen wapens en
andere voorzieningen konden invoeren.
In reactie hierop riep de president
van de Confederatie, Jefferson Davis,
burgers op hun schepen te bewapenen
en de vaartuigen van de vijand aan te
vallen. Met een officiële kaperbrief aan
boord kregen deze vrijbuiters maar
liefst 20 procent van de waarde van de
Noordelijke vaartuigen die ze tot zinken
brachten of veroverden uitbetaald.
De jonge Zuidelijke advocaat Horace
Hunley was een van de mannen die wel
brood zagen in deze regeling. Hij rook
een kans om het Zuiden te steunen en
tegelijkertijd rijk te worden. Om beter
tegen de slagvaardige schepen van de
vijand op te kunnen, zette Hunley in op
een vaartuig dat vijandelijke schepen
van onderaf aanviel – een onderzeeër.
Al voor de Burgeroorlog hadden veel
uitvinders iets dergelijks geprobeerd,
maar een onderzeeboot had nog nooit
een schip tot zinken gebracht.
GENERAAL BEAUREGARD
had de leiding over de verdediging
van Charleston. Het Noorden
blokkeerde de haven en bestookte
de stad onophoudelijk. De generaal
vestigde zijn hoop op de Hunley.
GETTY/AOP & MORT KUNSTLER
16
Historia 3 • 2014
opbliezen als een schip erop liep.
In de strijd om de heerschappij op zee maakten de Zuidelijke
Staten met succes gebruik van een omstreden wapen.
e marine van de Zuidelijke Staten
bestond uit maar 10 vaartuigen toen
de Burgeroorlog in 1861 uitbrak. De 90
schepen van het Noorden waren dan ook
al snel heer en meester op zee. Om de
zeeblokkade te doorbreken, bouwde het
Zuiden een aantal nieuwe wapens.
Het meest effectieve daarvan was de
torpedo. De huidige torpedo’s hebben
ingebouwde aandrijving, maar destijds
waren die van het Zuiden zeemijnen die
op grote houten vaten leken. Er werden
diverse typen ontwikkeld, waaronder een
mijn die bij eb bij de kust of in een rivier
werd gelegd. Hij werd met een ketting
aan de bodem vastgemaakt en dreef
Hunley liet zich hierdoor niet uit het
veld slaan: hém zou het wel lukken.
Duikboot nadert vijand ongezien
Om zijn project te kunnen realiseren
wendde Horace Hunley zich tot de twee
eigenaren van een machinefabriek in
New Orleans, James McClintock en
Baxter Watson. Beiden stonden bekend
om hun vindingrijkheid en technisch
inzicht. Met Hunleys geld begonnen de
drie in de tweede helft van 1861 met de
bouw van een militaire onderzeeër.
De mannen hadden niet de ambitie
om een duikboot te bouwen die ver en
diep kon varen. Hun onderzeeër hoefde
maar vijf meter onder water te komen,
en moest daar net lang genoeg kunnen
blijven om het doel te naderen en na de
aanval te ontsnappen.
In de machinefabriek bekleedden de
arbeiders een sigaarvormig skelet van
ijzer met ijzeren platen en voegden een
ballasttank toe, waarmee de vaardiepte
gereguleerd kon worden. Het vaartuig
bood plaats aan drie personen, die de
schroef met een hendel aandreven. Als
de boot dook, moest de bemanning het
doen met de zuurstof die in de cabine
was. Volgens de ingenieur McClintock
was dat voldoende ‘om twee uur lang
onder water te verblijven zonder ernstig
ongemak te ondervinden’.
In februari 1862 maakten de mannen
de eerste echte proefvaarten in een vier
meter diep meer bij New Orleans. De
circa een meter onder de waterlijn,
zodat hij onzichtbaar was.
Het Zuiden schakelde met dit
wapen maar liefst 50
vijandelijke schepen uit.
De Noordelijke Staten vonden de
inzet van mijnen een laffe daad.
Volgens admiraal John Dahlgren waren
ze ‘een oorlogsmachine die beschaafde
landen niet erkennen.’
Het Noorden had de handen vol
aan het ruimen van mijnen in rivieren en
havens. Hoewel het het Zuiden om het
gebruik van mijnen bekritiseerde, paste
het Noorden ze zelf ook toe. Er werd
maar één schip mee uitgeschakeld.
testkapitein was een vriend van Hunley,
een oud-commandeur van de marine,
die tijdens de vaart op zijn knieën zat
met zijn hoofd in een uitkijktorentje
met kleine patrijspoorten. Achter hem
zaten de twee overige bemanningsleden
aan de schroefhendel te draaien. Het
vaartuig kroop met een paar knopen
vooruit en bleef af en toe steken in
de modder op de bodem. Maar Hunley
en zijn partners waren tevreden: ‘We
hebben laten zien dat we een duikboot
kunnen bouwen die zich op elke diepte
in de gewenste richting voortbeweegt,’
schreef James McClintock.
De drie doopten de boot Pioneer, en
in maart 1862 ontvingen ze de gewilde
kaperbrief. Maar toen haalde de realiteit
van de oorlog hen in.
Het vat was meestal
een houten ton met een
laag teer.
Een ketting aan
een anker hield de
mijn op zijn plek
onder de waterlijn.
Diver, met plek voor vijf personen. Na
een jaar was het vaartuig klaar, en in
februari 1863 maakten ze proefvaarten
op zee bij Mobile, tot de onderzeeboot
plotseling naar de bodem zonk.
De bemanning kwam met de schrik
vrij, maar voor de tweede keer binnen
een jaar had Hunley zijn uitvinding in
de golven zien verdwijnen. De advocaat
gaf echter niet op, en binnen de kortste
keren had hij 15.000 dollar ingezameld
om zijn laatste en beste boot te bouwen,
de Fish Boat, die later omgedoopt zou
worden tot de H.L. Hunley.
US NAVY
D
V r o e ge o n d
erz eeërs
Onderzeeër tot zinken gebracht
Verder naar het noorden, bij Pittsburg
Landing in Tennessee, vond in april
1862 de tot dan toe bloedigste slag van
de oorlog plaats, waarbij ruim 200.000
doden en gewonden vielen. Het Zuiden
leed een nederlaag, en een paar weken
later veroverden de Noordelijke Staten
New Orleans. In allerijl brachten Hunley
en zijn partners de Pioneer tot zinken
en vluchtten ze naar de havenplaats
Mobile in Alabama om hun onderzeebootproject voort te zetten.
Met de hulp van inwoners van de
stad begonnen de mannen aan de bouw
van een nieuwe duikboot, de American
De onderzeeër Turtle
werd met hendels in alle
richtingen bestuurd.
Eerste oorlogsonderzeeër
1775 De Amerikaan David Bushnell bouwt de
eerste oorlogsonderzeeër, die tijdens de
Onafhankelijkheidsoorlog een aanval uitvoert op het
Britse schip Eagle. De stuurman slaagt er echter
niet in een springlading op de romp aan te brengen.
Print: tre Status: 815 - PDF PROCES Layout: ws Red.sek: np
De mijn had ontstekers die de kruitlading
CW REPLICAS
Mijnen waren Zuidelijke troef
Zeevaart
De nieuwe duikboot was 13 meter
lang en bood plaats aan acht man – een
kapitein en zeven matrozen om aan de
zwengel te draaien. Het wapen van de
Hunley was een metalen cilinder vol
kruit – een vroege variant van de
moderne torpedo. De boot sleepte de
cilinder aan een lang touw achter zich
aan, en als hij zijn doelwit naderde, zou
hij onder het vijandelijke schip door
varen, waarbij de cilinder dankzij de
opwaartse kracht de romp raakte en de
springlading ontplofte.
Een plaatselijke fanfare zette de
eerste proefvaart op 31 juli 1863 luister
V r o e ge o n d
De eerste voltreffer
erz eeërs
1864 De Hunley is de eerste onderzeeër die een vijandelijk schip tot zinken
brengt. Hij zit barstensvol nieuwe technologie die nog niet eerder is toegepast.
Ademen door snorkel
Patrijspoort
De boot bevatte genoeg lucht om een
paar uur onder water te blijven. Via
twee ijzeren buizen kon de bemanning
frisse lucht naar binnen pompen als de
onderzeeër aan de oppervlakte lag.
Spoel voor
ontstekingsdraad
Toren
Blaasbalg
voor snorkel
Ontstekingsdraad voor bom
Cabine
Schroef
DON FOLEY / HISTORIE
Waterdicht schot
Stuurvin
Mankracht dreef schroef aan
Metalen skelet
Zeven man draaiden met een zwengel een as rond.
De as zat met een ketting aan een draaiwiel, dat de
kracht op de schroef overbracht. Het was zo krap
in de cabine dat de mannen voorovergebogen moesten
zitten. Door hun plaatsing bleef de boot in evenwicht.
HUNLEY IN CIJFERS
Lengte: 12,8 m
Hoogte: 1,25 m
Topsnelheid: 4 knopen
Bemanning: 8 man
Stuur was een joystick
De kapitein zat vooraan en stuurde het roer aan met
een hendel die op een joystick leek . Met twee andere
hendels bediende hij de stuurvinnen, die het vaartuig
lieten stijgen en dalen in het water.
de goed verdedigde havenstad. Hij
schreef over de boot aan een collega in
Charleston, de belangrijkste van de
twee havens aan de Atlantische Oceaan
die nog open waren. ‘Afgaand op het
DON FOLEY / HISTORIA
miraculeuze wijze weer tevoorschijn –
geheel onbeschadigd!
Ook de admiraal van Mobile was
onder de indruk, maar dacht niet dat
het wonderwapen van nut zou zijn in
Toren gaf kapitein uitzicht
De kapitein gebruikte de voorste toren om
doelen in het oog te houden door kleine
patrijspoorten. Via deze toren en een
kleinere achterop gingen de mannen ook
naar binnen en naar buiten.
Stang voor tuigage
Bom was afzinkbaar
1
Spoel voor
ontstekingsdraad
De boot vertrekt.
Bij laag water
steekt de ijzeren stang met
de bom in de lucht.
Kabel om stang op en
neer te bewegen.
Romp was gestroomlijnd
De romp was bedekt met 42 smeedijzeren
platen, en de klinknagels waren geheel in
het ijzer verzonken om de wrijving met het
water te verminderen.
6 m lange
bomstang
Draad die bom
ontsteekt
2
De duikboot
heeft een doel in
het vizier. Op weg naar
het vijandeljke schip vaart
hij aan de oppervlakte, waar
de weerstand niet zo groot
is. In de buurt van het doel
duikt hij een paar meter
onder de waterspiegel,
zodat hij onzichtbaar is.
De bom wordt met een draad vanuit de
boot of via een van de drie ontstekers op
de punt tot ontploffing gebracht.
Hunley dook met watertanks
Aan de voor- en achterkant zaten ballasttanks
die het drijfvermogen regelden. De bemanning liet
de tanks vollopen om te duiken, en als de
onderzeeër naar boven moest, pompte ze het
water er weer uit.
Bomstang
Spoel voor ontstekingsdraad
Hefboomkabel
Vijandelijk schip
Draad die de bom
ontsteekt
3
De duikboot gaat vlak bij het
schip varen en laat de bomstang
zakken, zodat de bom dicht bij de kiel
van het schip komt. Vervolgens wordt de
springlading tot ontploffing gebracht.
Bom
Kiel
Print: tre Status: 815 - PDF PROCES Layout: ws Red.sek: np
bij. De toeschouwers keken ademloos
toe hoe de boot onder een praam door
dook, die een paar seconden later de
lucht in geblazen werd. 300 à 400
meter verderop kwam de onderzeeër op
Zeevaart
Charleston
2 Breach Inlet is een inham
omgeven door zandbanken.
Hiervandaan vertrok de Hunley.
CORBIS/POLFOTO
De Hunley valt aan
Route onderzeeër
1 24 vaartuigen van
het Noorden blokkeerden
de haven van Charleston,
een belangrijke havenstad
voor het Zuiden.
Blokkadeschepen
3 De Housatonic lag in de buitenste van drie ringen schepen
die de haven blokkeerden. De aanval is dan ook een verrassing.
experiment van gisteren twijfel ik er
niet aan of hij zal één of twee schepen
in jullie haven kunnen opblazen.’
Een paar dagen later werd de Hunley
op een trein geladen en met zijn drie
uitvinders naar Charleston vervoerd.
Hunley moet de kansen keren
In Charleston was de aanvoerder van de
verdediging, generaal Beauregard, vol
lof over het nieuwe wapen. Het leger
van het Zuiden stond onder druk, en
buiten de haven van Charleston lag een
vloot van 24 Noordelijke vaartuigen die
de verdedigingswerken van de stad al
maandenlang bestookten. De Hunley
moest het tij keren en de inwoners
weer wat hoop geven.
James McClintock, de partner van
Horace Hunley, nam de rol van kapitein
op zich, maar de dagen gingen voorbij
zonder dat hij erin slaagde de vijand te
naderen. Generaal Beauregard verloor
zijn geduld en nam de onderzeeër in
beslag – met de toezegging van een
compensatie van 27.500 dollar voor de
uitvinders – en bemande het vaartuig
erz eeërs
Duitsland zette in de Eerste
Wereldoorlog een groot aantal
oorlogsonderzeeërs in.
De eerste oorlog onder zee
1914 Precies 50 jaar na de aanval van de Hunley
voert een onderzeeër opnieuw een succesvolle actie
uit. Bij de Schotse kust brengt de Duitse U-21
de Britse kruiser Pathfinder tot zinken. Dit luidt de
eerste onderzeebootoorlog ter wereld in.
TOPFOTO/POLFOTO
V r o e ge o n d
met zijn eigen mensen om het onderzeese offensief een impuls te geven.
Het gebrek aan ervaring van de
nieuwe militaire bemanning zou echter
al snel fataal blijken. Al na een paar
dagen maakte de kersverse kapitein
John Payne een duik voordat de luiken
afgesloten waren. Vijf van de acht opvarenden kwamen hierbij om het leven.
Toen een bergingsploeg de boot een
paar weken later uit het water haalde,
waren de lichamen zo opgezwollen dat
de armen en benen afgezet moesten
worden om de lijken eruit te krijgen.
Hunley deed nu een dringend beroep
op generaal Beauregard om kapitein te
mogen worden. ‘Ik zal zo snel mogelijk
een vijandelijk vaartuig proberen te verwoesten,’ beloofde hij in een brief aan
Beauregard, die akkoord ging.
Horace Hunley bracht een nieuwe
bemanning op de been, maar tijdens
een proefduik op 15 oktober 1863 kwam
de onderzeeër niet meer boven. Alle
acht opvarenden kwamen om, inclusief
Hunley. De oorzaak was niet duidelijk.
Na dit ongeluk kreeg de boot de bijnaam ‘de moordmachine’. Desondanks
meldde een nieuwe bemanning zich
vrijwillig, nog voordat het vaartuig van
de bodem gehaald was.
Bom aan ijzeren stang
De nieuwe kapitein van de Hunley was
de 24-jarige luitenant George Dixon, die
op het slagveld ervaring had opgedaan.
Hij had altijd een gouden geluksmunt in
zijn zak, die tijdens een slag in 1862
een kogel gestuit zou hebben die op
hem was afgevuurd.
Toen de Hunley geborgen was, gingen
Dixon en zijn mannen aan de slag met
het verbeteren van de duikboot. Na een
reeks bijna-ongelukken met de bom op
sleeptouw monteerden ze een stang van
zes meter lang op de steven met een
springlading aan het uiteinde. Dit type
bom werd gebruikt door de nieuwe
torpedoboten van het Zuiden. Zo’n vaartuig had een paar maanden eerder een
Noordelijk schip aangevallen bij de
haven van Charleston. De bom trof het
schip vlak boven de waterlijn en richtte
veel schade aan, maar het vaartuig was
niet gezonken doordat het grootste deel
van de explosiekracht van de 30 kilo
kruit langs het schip heen ging.
Dixon besloot dan ook dat de stang
met de bom vanuit de duikboot omlaag
moest kunnen worden gebracht, zodat
de lading onder de kiel van het schip
terechtkwam. Op deze manier werd de
explosie maximaal benut. Ook werd de
hoeveelheid kruit verdubbeld.
Aanval in het holst van de nacht
Ondertussen had het Noorden lucht
gekregen van het bestaan van de Hunley. Minister van Marine Gideon Welles
had een brief ontvangen van een bondgenoot van het Noorden in Charleston
met een beschrijving van de boot.
‘Mijn informanten vertellen dat ze de
boot onderzocht hebben en dat ze niet
aan de kwaliteit ervan twijfelen. Deze
duivelse machine is klaar,’ stond er.
De Noordelijke blokkadeschepen die
bij de haven of de kust lagen, legden nu
versperringen van kettingen.
In februari 1864 wees Dixon dan ook
het schip Housatonic aan als doel, een
62 meter lange kanonneerboot die ver
uit de kust lag – op 6 kilometer van de
basis van de Hunley. Op 17 februari
persten de mannen zich in de duikboot
en gingen ze op weg. Dixon zat in de
uitkijktoren, terwijl de zeven matrozen
achter hem als bezetenen aan de zwengel van de schroef draaiden.
Ruim een half uur gleed de Hunley
door het donkere water in de richting
van het doelwit. Op de Housatonic had
luitenant John Crosby wachtdienst, en
vanuit zijn uitkijkpost zag hij om kwart
over negen ’s avonds een merkwaardig
object op 100 meter afstand.
‘Eerst leek het een bruinvis,’ schreef
hij later, ‘die naar de oppervlakte kwam
om adem te halen.’
Het mysterieuze voorwerp kwam op
de Housatonic af, en John Crosby riep de
andere officieren erbij. Toen ze tot hun
schrik beseften dat het om een ijzeren
vaartuig ging, begonnen ze wanhopig
met hun pistolen en geweren op het
Pas in 1995 vonden duikers de Hunley
zo’n 300 meter ten oosten van de plek
waar de Housatonic was gezonken, op
acht meter diepte. Vijf jaar later werd
hij geborgen, met de lichamen van de
bemanning er nog in.
Naar alle waarschijnlijkheid waren
de acht mannen in de boot op slag dood
toen de bom op zes meter afstand ontplofte. Onder de persoonlijke bezittingen
die gevonden werden, was de gouden
geluksmunt van kapitein Dixon.
De Hunley heeft het verloop van de
Burgeroorlog niet beïnvloed, ook niet
plaatselijk. Een jaar na de aanval op de
Housatonic moest generaal Beauregard zich gewonnen geven en
zijn troepen evacueren.
De actie van de Hunley luidde
echter wel een nieuw tijdperk in
binnen de oorlogvoering op zee,
en de duikboot vormt wellicht de
belangrijkste technische vinding
van de Amerikaanse Burgeroorlog.
Acht man hadden laten zien dat
een klein bootje met een minimale
bemanning een enorm oorlogsschip
de baas kon. De tijd van de onderzeeërs was aangebroken.
Lees ook
T. Chaffen: The H.L. Hunley – The Secret Hope of the
Confederacy, Hill & Wang, 2008 R. Bak: The CSS Hunley,
Cooper Square Press, 2003
In de Hunley lagen
de beenderen van
de opvarenden. Hun
gezichten zijn
nu gereconstrueerd.
Laatste raadsels opgelost
Na 13 jaar onderzoek aan het wrak zijn de meeste
geheimen van de Hunley eindelijk boven water.
S
inds de Hunley in 2000
werd geborgen, is het wrak
stelselmatig onderzocht om
erachter te komen waarom
hij zonk. Het antwoord kwam
vorig jaar, toen archeologen de
ijzeren stang die de bom bevatte
reinigden. Volgens artikelen uit
het eind van de 19e eeuw was de
bom van de Hunley voorzien van
een harpoenachtige speer. De
onderzeeër joeg de speerpunt in
de zijkant van de Housatonic,
voer achteruit en bracht de bom
op afstand tot ontploffing.
De onderzoekers ontdekten
echter dat de bom aan de stang
vastzat. Volgens de archeoloog
Maria Jabobsen van het Hunley
Exploration Center wijst dit erop dat het
niet de bedoeling was om de bom op
afstand op te blazen; hij moest op de
stang ontploffen: ‘Ze dachten zeker dat
dat goed zou gaan omdat de boot zo
dicht bij het oppervlak was.’
Jacobsen denkt dat de
mannen buiten westen
raakten door de
explosie: ‘Het was
alsof ze in een
kerkklok stonden.’
Nu willen de
wetenschappers
onderzoeken welk
effect de explosie
precies had op de
bemanning van de
onderzeeër.
t de Hunley
Na 136 jaar in zee zie
nieuw uit.
als
na
bij
g
er no
Uit onderzoek aan de stang
blijkt dat de bom er nog op zat
toen hij explodeerde.
POLFOTO/AP & B.SMITH/AP/POLFOTO
De resten van de kope-
ren mantel van de bom zitten
nog aan de ijzeren stang vast.
een thema over onderzeeërs:
HistoriaNET heeft
historianet.nl/duikboten
Historia 3 • 2014
21
Print: tre Status: 815 - PDF PROCES Layout: ws Red.sek: np
Waarheid na 136 jaar boven tafel
S. MORTON/GETTY/AOP
onbekende object te schieten. Ondertussen maakten andere leden van de
bemanning hals over kop een kanon
vuurklaar, maar het was te laat.
Een paar tellen later klonk er een oorverdovende explosie. Een wolk dikke,
zwarte rook steeg op, terwijl de houten
spaanders door de lucht vlogen. Vrijwel
onmiddellijk zonk het schip. Vijf van
de 160 opvarenden van de Housatonic
kwamen om, de rest werd opgepikt
door andere vaartuigen. Voor het eerst
had een onderzeeër een vijandelijk
schip tot zinken gebracht.
Maar kapitein Dixon en zijn bemanning konden niet lang van het succes
genieten, want na de aanval verdween
de Hunley spoorloos. Na drie dagen
vaardigde generaal Beauregard een bevel
uit: ‘Zodra het lot van de onderzeeër
bekend is, moet de bemanning een eerbetoon krijgen voor haar dapperheid en
inzet voor het vaderland.’
Dat lot bleef lang onopgehelderd.