Samenvatting Theater voor peuters als esthetische vorming

HKU Theater Babette Verbunt Theater en Educatie Afgestudeerd 2013 Samenvatting presentatie over onderzoek: “Theater voor peuters als esthetische vorming” Mijn onderzoeksverslag Theater voor peuters als esthetische vorming houdt zich met de vraag bezig wat kinderen tussen twee en vier jaar oud kunnen leren van een theaterbezoek. Aangezien mijn opleiding theater en educatie zich ook telkens weer afvraagt in hoeverre theater ook educatieve aspecten tot inhoud heeft kwam in mij tijdens een peutertheaterproject deze vraag op. Binnen dit onderzoek ga ik uit van een specifiek begrip van de term leren. Als ik de term leren gebruik dan doel ik daarmee niet op de toe-­‐eigening van kennis maar een zich kritisch bezighouden met de wereld met alle zintuigen en vat dit samen onder de term esthetische vorming. In mijn eerste onderzoeksfase heb ik me verdiept in het leer-­‐ en waarnemings-­‐
vermogen van peuters. Hierbij werd duidelijk dat peuters kleine “wetenschappertjes” zijn die de wereld om zich heen met hun zeer actieve en gevoelige zintuigen onderzoeken. Vaak raken ze van alles aan, experimenteren ze met objecten door erop te slaan, ze te gooien, te voelen, te krabben, enz. Hun waarneming is zeer associatief, ze denken nog niet doelgericht of in een lineaire logica. Bovendien hebben ze een grote verbeeldingskracht die het mogelijk maakt dat peuters creatieve oplossingen kunnen vinden. Deze vaardigheden om te ontdekken met alle zintuigen, te associëren en te fantaseren moeten gestimuleerd worden, zeggen neurobiologen. Mijn onderzoek toont dat een theaterbezoek één mogelijkheid is om deze vaardigheden verder te ontwikkelen. Dit heb ik onderzocht door verschillende voorstellingen te bezoeken en de kinderen in hun emotionele, motorische en verbale reacties te observeren. Bovendien heb ik ouders van peuters gevraagd om op de specifieke reacties van hun kinderen te letten en ze vervolgens op te schrijven. Ook drie begeleiders van een kinderdagverblijf Fantaziehuis heb ik geïnterviewd één week nadat ik samen met de spelers van mijn afstudeerregie voor peuters een aantal scènes had laten zien. Ik heb ze gevraagd wat hun opviel in het gedrag van de kinderen tijdens en na de voorstelling om erachter te komen welk effect theater op kinderen kan hebben om vervolgens te concluderen wat ze ervan geleerd hebben. Uit mijn observaties en literatuuronderzoek blijkt dat theater een kunstvorm is die meerdere zintuigen kan prikkelen: zien, horen en voelen en daarom kinderen in hun waarnemingsvermogen kan stimuleren. Peutertheater kan bovendien de ontdekkings-­‐drang van kinderen voeden. Vaak staat een materiaal, element, kleur of iets beeldends centraal dat door de spelers onderzocht wordt. De kinderen raken geboeid door de onconventionele omgang met objecten, raken geïnspireerd door de nieuwe ongekende uitdrukkingsvormen, zoals dans en kunnen meevoelen met de personages. Theater is bovendien meerduidige kunst en laat ruimte voor eigen associaties, fantasieën en interpretaties. Het onderzoek toont dat peutertheater een educatief effect heeft zonder dat de leermomenten opzettelijk geënsceneerd moeten zijn. Zich bezig houden met theater brengt op zichzelf al een vormend proces in beweging.