Doorliggen… - Zorg voor Beter

Belangrijk
Het is belangrijk dat u zelf in de gaten houdt
of u risico loopt op decubitus. Maak er een
gewoonte van elke dag te kijken of u rode
plekken of andere beschadigingen ziet. Let
vooral op plekken die regelmatig onder
druk staan of die vaak pijnlijk zijn. Ziet u
beschadigingen of rode plekken, die niet
verdwijnen binnen 15 minuten als de druk
opgeheven is, waarschuw dan uw (huis)arts of
verpleegkundige.
De informatiefolder voor patiënten en
mantelzorgers is een uitgave van de
Stichting Transmurale Zorg Den Haag e.o.
Loosduinseweg 55
2571 AA Den Haag.
070-7000077
[email protected]
www.transmuralezorg.nl
Voorkomen en genezen
Decubitus is niet altijd te voorkomen. Als u
toch een decubituswond krijgt, raadpleeg dan
uw (verpleeg)huisarts of specialist. Zij kunnen
u ook goed adviseren over het inzetten van
middelen om decubitus te voorkomen. Om de
wond te laten genezen en nieuwe wonden te
voorkomen, moeten de genoemde adviezen
goed worden opgevolgd.
Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door:
3M Nederland BV
BSN Medical BV
Mediq CombiCare BV
Harting-Bank BV
Hill-Rom BV
KCI Medical BV
Lohmann & Rauscher BV
Medeco BV
MediReva
Molnlycke Health Care BV
Q Care Medical Services BV
Smelt Human Capital
Yo medical BV
Augustus 2012
Stichting Transmurale Zorg
Den Haag en omstreken
Doorliggen…
Voorkomen is beter
dan genezen
Informatiefolder voor patiënten en
mantelzorgers
Doorliggen…
Voorkomen is beter dan genezen
Wat is decubitus?
Hoe kunt u zelf decubitus helpen
voorkomen?
Informatiefolder voor patiënten en mantelzorgers
Wat is decubitus?
Verander
van
In de (rol)
Decubitus is de medische term
voorisdoorliggen
Decubitus
de medische term voor doorliggen•of doorzitten.
Eenregelmatig
decubitusplek is
een houding.
plek
waar de is
huid
kapot
is of kapot dreigt te gaan. Dit ontstaat
lang in dezelfde
houding
stoel wanneer
door uu minstens
één
keerzitper uur op
of doorzitten. Een decubitusplek
een
plek
of ligt. Uw huid drukt dan steeds op dezelfde plekken tegen de stoel of het matras aan.
te drukken van de zitting of d.m.v. het naar
waar de huid kapot is of kapot
dreigt te gaan.
voren en/of opzij buigen in de (rol)stoel. Als
Dit ontstaat wanneer u langHoe
in herkent
dezelfde
houding
u de
eerste tekenen van decubitus?
De steeds
eerste tekenen
van decubitus kunnen pijn en één
of meer rode plekken
op wissel
de huid zijn.
u bedlegerig
bent,
danHetregelmatig van
zit of ligt. Uw huid drukt dan
op dezelfde
gaat dan om roodheid, die niet binnen 15 minuten wegtrekt na het opheffen van de druk.
houding.
Zo
mogelijk
om
plekken tegen de stoel of het
matras
aan.
Decubitusplekken komen vooral voor op plaatsen waar het bot dicht onder de huid ligt. de drie of vier uur:
Op de volgende plaatsen ontstaat snel decubitus: linkerzij, rug, rechterzij, rug etc.
Bij rugligging (zie figuur 1)
Hoe herkent u de eerste
tekenen
van2)
Bij zijligging
(zie figuur
In zit (zie figuur 3)
decubitus?
figuur 1kunnen pijn en
De eerste tekenen van decubitus
één of meer rode plekken
en… op de huid zijn. Het gaat
beter
en is dan
beter
genezen
dan
genezen
dan
om
roodheid,
die
niet binnen 15 minuten
er
tiënten
voor patiënten
en
mantelzorgers
en mantelzorgers
wegtrekt
na het opheffen
van
de
druk.
bitus?
he
e medische
term voor
term
doorliggen
voor doorliggen
of doorzitten.
of
doorzitten.
Een decubitusplek
Een decubitusplek
is een plek
is een plek
Decubitusplekken
komen
apot
kapotisdreigt
of kapot
te gaan.
dreigtDit
te gaan.
ontstaat
Ditwanneer
ontstaat uwanneer
lang in dezelfde
u lang in houding
dezelfdezit
houding zit
vooral
voor
op
plaatsen
dn drukt
steeds
dan
opsteeds
dezelfde
op plekken
dezelfdetegen
plekken
de stoel
tegenofdehet
stoel
matras
of het
aan.
matras aan.
waar het bot dicht onder
rste
u detekenen
eerste
tekenen
van ligt.
decubitus?
van decubitus?
de huid
decubitus
nen van decubitus
kunnen pijn
kunnen
en één
pijn
of en
meer
éénrode
of meer
plekken
rodeop
plekken
de huidopzijn.
de Het
huid zijn. Het
die
oodheid,
niet binnen
die niet
15binnen
minuten
15wegtrekt
minuten na
wegtrekt
het opheffen
na het van
opheffen
de druk.
van de druk.
ken
n vooral
komen
voor
vooral
op plaatsen
voor op waar
plaatsen
het bot
waar
dicht
het onder
bot dicht
de huid
onderligt.
de huid ligt.
Op
de
volgende
plaatsen
ne ontstaat
plaatsensnel
ontstaat
decubitus:
snel decubitus:
ontstaat
snel
decubitus:
zie
1) figuur 1)
ie
) figuur -2)Bij rugligging, zie figuur 1;
r 3)
- Bij zijligging, zie figuur 2;
- In zit, zie
figuur
3. 2
figuur
2
figuur
figuur 3
figuur 3
Figuur 1
• Voorkom wrijving. Schuif zo weinig mogelijk
heen en weer in de (rol)stoel of in bed. Als
figuur 2
figuur 3
u van houding verandert, til dan uw zitvlak
goed op. In de (rol)stoel kunt u zich indien
mogelijk opdrukken aan de leuning. In bed
kunt u gebruik maken van een papegaai
(hulpmiddel om u aan op te trekken).
• Zorg voor goede hygiëne. Een dagelijkse
wasbeurt is prima. Gebruik daarbij een
zeepvrije huidreiniger (verkrijgbaar bij
de drogist) en was ook niet te ruw. Draag
katoenen ondergoed en nachtkleding. Voor
mensen die veel transpireren is het belangrijk
de huid goed schoon en droog te houden.
Brood
Hoe kunt u zelf decubitus helpen voorkomen?
Aardappelen/
•
•
Figuur 2
rijst/pasta
Verander regelmatig van houding. In de (rol)stoel
door u minstens één keer per uur
op te drukken van de zitting. Als u bedlegerig bent, wissel dan regelmatig van houding.
Zo mogelijk om de twee of drie uur: links,Groente
rechts, op de rug.
Voorkom wrijving. Schuif zo weinig mogelijk heen en weer in de (rol)stoel of in bed. Als
Fruit
u van houding verandert, til dan uw zitvlak even op. Dit wordt ‘liften’ genoemd. In de
(rol)stoel kunt u zich opdrukken aan de leuning. In bed kunt u gebruik maken van een
Zuivel
papegaai (hulpmiddel om u aan op te trekken).
Figuur 3
ubitus
zelf decubitus
helpen voorkomen?
helpen voorkomen?
der
matig
regelmatig
van houding.
van houding.
In de (rol)stoel
In de door
(rol)stoel
u minstens
door u minstens
één keer per
éénuur
keer per uur
• Let op bij incontinentie. Zorg dat de huid
goed schoon en droog blijft en draag passend
incontinentiemateriaal.
• Zorg voor een goede onderlaag. De
onderlaag waarop u zit of ligt moet schoon,
glad en droog zijn. Probeer kreukels in de
lakens en kruimels in bed zoveel mogelijk te
voorkomen. Let ook op nachtkleding, trek dit
glad.
• Zorg voor goede voeding. Probeer voldoende
en gevarieerd te eten. Hierdoor krijgt het
lichaam alle energie en voedingsstoffen die
het nodig heeft. Dit helpt om de huid in
conditie te houden. Gebruik in ieder geval drie
keer per dag een volwaardige en gevarieerde
maaltijd. Als dit niet lukt, neem dan verspreid
over de dag meerdere kleine maaltijden.
Wat moet u dagelijks eten om voldoende
voedingsstoffen binnen te krijgen en zo de huid
in een goede conditie te houden?
(richtlijn van het Voedingscentrum)
4 -7 sneetjes (liefst bruinbrood)
150-200 gram: 3-5 aardappelen of
3-5 opscheplepels rijst/pasta
200 gram (= 4 opscheplepels)
2 stuks of 250 ml vruchtensap
3 glazen/ schaaltjes (karne)melk, yoghurt,
pap, vla + 1 plak kaas
Vlees(waren), kip, vis, ei, of vleesvervangers
100-120 gram
Halvarine, margarine, bak- en braadproducten
20-35 gram
Vocht
1,5 liter (= 10 kopjes koffie, thee, water, fris, melk,
pap, vla)