decubitus - MC Groep

DECUBITUS
Patiënteninformatie
1170260PR/1-2011/Decubitus
Doorliggen (decubitus)
In deze folder vindt u informatie over
doorliggen. Decubitus is de medische
term voor doorliggen of doorzitten.
Iedereen die door ziekte of ongeval
gedurende langere tijd in bed ligt, of
(rol)stoel gebonden is, kan decubitus
krijgen. Dit leidt vaak tot pijn, een trager
genezingsproces en een langer verblijf in
het ziekenhuis of verpleeghuis.
In deze folder wordt uitgelegd wat u zelf
kunt doen om decubitus te voorkomen.
Wat is decubitus en hoe ontstaat
decubitus?
In de huid zitten kleine bloedvaten die
de huid en onderliggende weefsels van
zuurstof en voedingsstoffen voorzien. Als
u lang in dezelfde houding ligt of zit,
worden op deze plaatsen de kleine
bloedvaten in de huid dichtgedrukt en
hierdoor kan uw huid kapot gaan. U kunt
wonden krijgen. Een doorligplek is een
plek waar de huid stuk is of stuk dreigt
te gaan door voortdurende druk-en/of
schuifkrachten. Uw huid drukt dan
steeds op dezelfde plekken tegen het
matras of de stoel aan. Deze krachten
kunnen de huid en het onderliggende
weefsel beschadigen.
Waar ontstaat decubitus?
Decubitusplekken ontstaan vooral op
plaatsen waar het bot dicht onder de
huid ligt. Risicoplaatsen op het lichaam
zijn vooral: de stuit, zitbeenknobbels,
heupen, hielen, knieën, enkels,
schouderbladen, ellebogen, oren,
achterhoofd en wervelkolom.
Zie hiervoor figuur 1.
Wanneer heeft u meer kans op
decubitus?
Er zijn een aantal factoren die de kans
op het ontwikkelen van decubitus
vergroten. Deze kans hangt af van het
aantal en de ernst van de risicofactoren
die op u van toepassing zijn. Een aantal
belangrijke risicofactoren zijn:
• Bedlegerig of (rol)stoel gebonden zijn.
• Niet zelfstandig kunnen bewegen.
• Een slechte voedingstoestand en/of
veel gewichtsverlies of juist
overgewicht.
• Leeftijd (ouder dan 65 jaar).
• Bepaalde ziekten en aandoeningen
zoals: diabetes , koorts/zweten,
vaatlijden, bloedarmoede,
gevoelsstoornissen (door bijvoorbeeld
narcose, ziekte of medicijngebruik).
• Verminderd bewustzijn.
• Incontinentie van urine of ontlasting.
Waar moet ik op letten
De eerste tekenen van decubitus kunnen
pijn en één of meer rode plekken op de
huid zijn. Het gaat dan om roodheid die
niet binnen 15 minuten wegtrekt na het
opheffen van de druk. Decubitus komt in
verschillende vormen voor: van een
milde roodheid van de huid tot diepe
wonden. De huid voelt ter plaatse warm
of juist koud aan. U kunt ook pijn
ervaren aan de rest van de huid.
Wat kan ik doen om doorliggen te
voorkomen
Een aantal maatregelen om decubitus te
voorkomen kunt u zelf treffen.
• Inspecteer de huid minimaal 1 keer
per dag.
• Verander regelmatig van houding. U
kunt ook wisselen van de rechter- en
linkerbil. Als u bedlegerig bent, wissel
dan regelmatig van houding. Zo
mogelijk om de drie of vier uur: op de
rug rechterzijde, op de rug linkerzijde
en op de rug, etc. Gebruik een kussen
om de hielen vrij te leggen.
• Schuif zo weinig mogelijk heen en
weer in de (rol)stoel of in bed. Als u
van houding verandert, til dan uw
zitvlak even op. In bed kunt u gebruik
maken van de papegaai.
• Zorg voor goede lichamelijke hygiëne.
Een dagelijkse wasbeurt is prima.
Gebruik daarbij een zeepvrije
huidreiniger en was ook niet te ruw.
Draag katoenen ondergoed en
nachtkleding. Voor mensen die last
hebben van veel transpireren is het
belangrijk de huid goed schoon en
droog te houden. Voorkom een
schrale huid, bescherm de huid met
een crème of zalf.
• Let op bij incontinentie. Zorg dat de
huid goed schoon en droog blijft en
draag passend incontinentie
materiaal, zo nodig absorberend
incontinentiemateriaal, matjes en/of
broekjes met een snel drogende
oppervlakte.
• Zorg voor een goede onderlaag. De
onderlaag waarop u zit of ligt moet
schoon, glad en droog zijn. Probeer
kreukels in de lakens en kruimels in
bed zoveel mogelijk te voorkomen.
Let ook op nachtkleding, trek dit glad.
• Zorg voor een goede voeding. Praat
met de verpleegkundige of een
andere deskundige over de voeding,
als u niet normaal kunt eten.
• Drink dagelijks tenminste 1,5 liter
vocht.
• Blijf deelnemen aan het gebeuren in
uw omgeving, neem kennis van de
maatregelen om decubitus te
voorkomen bij bedlegerigheid of stoel
gebonden zijn. Meld direct bij de
verpleegkundige als u pijn heeft of
een rode huid.
Als u al eerder een doorligwond heeft
gehad, of al wondjes heeft op het
moment dat u wordt opgenomen, meldt
dit dan aan de verpleegkundige. Bij
moeite kunt u altijd om hulp vragen.
De verpleegkundige helpt u bij
genoemde voorzorgsmaatregelen en kan
eventuele aanvullende maatregelen
treffen.
Vragen?
Heeft u na het lezen van deze folder nog
vragen, dan kunt u deze stellen aan de
verpleegkundige op de afdeling.
MC Zuiderzee
Ziekenhuisweg 100
8233 AA Lelystad
(0320) 271 911
www.mczuiderzee.com
MC Emmeloord
Urkerweg 1
8303 BX Emmeloord
(0527) 63 76 37
www.mcemmeloord.com
MC Dronten
Het Zwarte Water 77
8253 PD Dronten
(0320) 271 911
www.mcdronten.com
Polikliniek Urk
Gezondheidscentrum
Het Dok
Vlechttuinen 1
8322 BA Urk