De preventiepiramide

De
preventiepiramide
{
Voor een integrale en positieve benadering van
preventie.
De preventiepiramide
Kenmerken van de
preventiepiramide










Wetenschappelijk model voor de uitbouw van een preventieen veiligheidsbeleid.
Geen ‘algehele bewapening’ tegen de crimineel. Men kan nooit
volledige veiligheid verwachten, zonder dat men vrijheden
ontneemt.
Preventie mag geen negatieve invloed uitoefenen op de
maatschappij
De onderste maatregelen zijn belangrijker dan de bovenste. De
onderste maatregelen zijn de basis
De preventiepiramide bestaat uit 5 verschillende niveaus.
Er is positieve oriëntatie en negatieve oriëntatie.
Als maatregelen gericht zijn op de samenleving is het
positieve oriëntatie.
Als maatregelen probleemgericht zijn is het negatieve
oriëntatie.
Er is attitudevorming en er zijn structurele maatregelen
De preventiepiramide is een integraal model.
De 5 niveaus





Niveau 0: De maatschappelijke context in zijn
sociale, politieke en ecologische dimensie
Niveau 1: Fundamentele preventie
Niveau 2: Algemene preventie
Niveau 3: Specifieke preventie
Niveau 4: Curatieve maatregelen
Niveau 0: De maatschappelijke context
in zijn sociale, politieke en ecologische
dimensie






Niveau 0 is het belangrijkste niveau. Het is de basis
voor alle andere niveaus.
Niveau 0 is erg ruim. Uiteenlopende zaken horen hier
thuis.
Maatregelen die bij dit niveau horen zijn: het gevoerde
politieke beleid, de aanwezigheid van culturele
rijkdommen, heersende opvatting over moraal en
ethiek,…
Het preventiebeleid zal weinig opbrengen als er dit
niveau problemen zijn.
Beleidsvoerders zullen dus een politiek moeten voeren
die de preventiemaatregelen ondersteunen.
Op dit niveau kunnen we een preventiebeleid voeren in
positieve of negatieve zin. Het is belangrijk dat men
denkt aan de directe problemen en de samenleving.
Niveau 1: Fundamentele
preventie



Niveau 1 staat voor een algemeen
leefkwaliteitsbevorderend beleid.
Deze maatregelen worden vaak vergeten. Toch
zijn ze heel belangrijk bij een goed
preventiebeleid.
Maatregelen op dit niveau zijn: een aangenaam
uitziend stadion, goede organisatie van de
wedstrijd, goede medische zorgen,…
Niveau 2: Algemene
preventie




Dit niveau heeft tot doel om onmiddellijk in te
spelen op onveiligheidsgevoelens.
De maatregelen op dit niveau zijn vooral op de
samenleving gericht.
Bij dit niveau denken we bijvoorbeeld aan
projecten zoals fancoaching.
Deze maatregelen benaderen het probleem op
een brede manier. Daardoor worden ze door
sommige als minder direct en effectief aanzien.
Niveau 3: Specifieke
preventie



Dit zijn maatregelen die getroffen worden om
problemen te voorkomen.
De analyse van het probleem en de oplossing
zijn probleemgericht.
Het gaat hierbij om een aanpak van
technopreventieve aard. Bijvoorbeeld: het
plaatsen van hekkens, elektronische bewaking,
het opstellen van een goed veiligheidsplan,…
Niveau 4: Curatieve
maatregelen




Dit niveau is het meest specifiek. De graad van
probleemgerichtheid is hier het grootst.
Deze maatregelen worden genomen wanneer
het probleem zich al heeft voorgedaan.
Curatief betekent letterlijk ‘verzorgend’.
Voorbeelden op dit niveau zijn: goede
vervolging, goede slachtofferbegeleiding,
herstel, terugbetaling,…
Attitudevorming en
structurele maatregelen




Preventiemaatregelen kunnen ook op een
verticale manier ingedeeld worden.
De linkerhelft staat voor attitudevorming, de
rechterhelft voor structurele maatregelen.
Attitudevorming: het beïnvloeden van de
mentaliteit van de betrokkenen. Bv. Door
voorlichtingen, spreekbeurten, affiches, …
Structurele maatregelen: Grijpen in in de
omgeving van de betrokkenen: bv. Hekkens
plaatsen op plaatsen waar personen niet
toegelaten zijn,…
Integraliteit




De preventiepiramide is een integraal model.
Beleidsvoerders moeten het probleem
analyseren en aanpakken door rekening te
houden met de verschillende niveaus.
De leefkwaliteit blijft het belangrijkste. Zo
kunnen we ook het positieve blijven zien in de
maatschappij.
Orde brengen in de maatregelen is ook
belangrijk. Op die manier kunnen we het
overzicht bewaren.
Slot






Het is belangrijk dat we werken met de
preventiepiramide als we een preventiebeleid willen
opstellen.
Door het werken met de piramide krijgen we een
ruimer beeld over preventie.
Het is belangrijk dat we zowel rekening houden met
het directe probleem, als met de samenleving.
De onderste niveaus zijn het meest
samenlevingsgericht, de bovenste het meest
probleemgericht.
We kunnen ook telkens aan structurele maatregelen
en attitudevorming werken.
Op die manier kunnen we dus een integraal en
positief preventiebeleid opstellen.
Bron: Deklerck, J. (2006). Onveiligheid integraal aanpakken: de
‘preventiepiramide. Tijdschrift voor veiligheid, 5(3), 19-37.