1 Dit informatieblad heeft niet alleen betrekking op ondernemingen

Informatieblad registratieplicht Waadi
Als een onderneming1 arbeidskrachten ter beschikking stelt aan anderen dan is daarop de Wet
allocatie arbeidskrachten door intermediairs (Waadi) van toepassing en geldt de daarin opgenomen
registratieplicht. Deze registratieplicht houdt in dat een onderneming die uitzendkrachten ter
beschikking stelt zich als zodanig registreert bij de Kamer van Koophandel.
Deze wet kan consequenties hebben voor elke onderneming die op Nederlands grondgebied actief
is. Niet alleen uitzendbureaus, payrollbedrijven en banenpools moeten voldoen aan de
registratieplicht, maar elk bedrijf dat bedrijfsmatig of incidenteel personeel uitleent aan anderen. In
dit informatieblad staan antwoorden op de meest voorkomende vragen over deze plicht.
Wanneer is er sprake van het ter beschikking stellen van arbeidskrachten (TBA)?
Er is sprake van het ter beschikkingstelling van arbeidskrachten (TBA) als een uitlener tegen
vergoeding arbeidskrachten aan een derde (de inlener) ter beschikking stelt. Hiervoor gelden de
volgende voorwaarden:

Er is sprake van een gezagsverhouding tussen de inlener en de arbeidskracht. De inlener moet
de feitelijke leiding en het toezicht hebben op de werkzaamheden. Is er geen sprake van een
gezagsverhouding, dat wil zeggen als de arbeidskracht de zeggenschap heeft over de inhoud
van zijn werk en de wijze waarop hij dit verricht inricht, dan is het geen TBA, maar is er
bijvoorbeeld sprake van dienstverlening.

De inlener betaalt een vergoeding aan de uitlener. De inlener heeft geen arbeidscontract met de
arbeidskracht. Is de dienstverlening van de uitlener gericht op het tot stand brengen van een
arbeidsovereenkomst tussen de inlener en de arbeidskracht, dan is er geen sprake van TBA,
maar van arbeidsbemiddeling.
In de praktijk kunnen arbeidskrachten in verschillende constructies en onder verschillende
benamingen worden aangeboden. Het kan bijvoorbeeld gaan om uitzendwerk, detachering,
payrolling, verhuur of uitlening van personeel. Het maakt niet uit welke naam er aan gekoppeld
wordt, als aan bovengenoemde bestanddelen uit de omschrijving wordt voldaan, is er sprake van
TBA.
Registratie bij de Kamer van Koophandel
De uitlener moet in het Handelsregister geregistreerd staan als partij die arbeidskrachten ter
beschikking stelt. De inlener moet aantonen dat hij bij de KvK heeft gecontroleerd of de uitlener
geregistreerd staat. Dit kan via www.kvk.nl/waadi.
De registratieplicht Waadi geldt voor alle ondernemingen die volgens de definitie arbeidskrachten
ter beschikking stellen en waar geen van de uitzonderingen van toepassing is. Dit geldt dus ook
voor verenigingen, stichtingen, eenmanszaken, betaald voetbalorganisaties en elke andere
denkbare rechtspersoon.
Uitzonderingen op de registratieplicht
In de Waadi zijn drie uitzonderingen opgenomen. Een onderneming hoeft zich niet te registreren
als arbeidskrachten ter beschikking gesteld worden:
- ten behoeve van een geleverde zaak of tot stand gebracht werk
- bij wijze van hulpbetoon zonder winstoogmerk (collegiale uitlening)
- in een onderneming, die door dezelfde ondernemer in stand wordt gehouden als die de
arbeidskrachten ter beschikking stelt (intra-concern uitlenen).
GELEVERDE ZAAK OF TOT STAND GEBRACHT WERK
Dit is het geval als de ene onderneming aan de andere een of meer van haar werknemers ter
beschikking stelt, niet alleen om bijvoorbeeld een door haar vervaardigde machine te installeren en
bedienend personeel daarvoor op te leiden, maar ook om die machine voor een beperkte tijd, al
dan niet aansluitend aan het installeren, zelf (mede) te bedienen.
1
Dit informatieblad heeft niet alleen betrekking op ondernemingen, maar ook op organisaties die een ander
rechtsvormen hebben zoals verenigingen en stichtingen.
COLLEGIALE UITLENING
Op het moment dat de uitlenende werkgever voor één of meerdere werknemers (die in dienst zijn
van de werkgever) tijdelijk geen werk heeft, kan deze werkgever zijn werknemers zonder
winstoogmerk tijdelijk aan een andere werkgever uitlenen die juist behoefte heeft aan extra
arbeidskrachten. De arbeidskracht moet in dienst zijn bij de uitlener en deze mag slechts de
loonkosten met een kleine opslag in rekening brengen bij de inlener. Wat betreft de opslag kan een
bedrijf uitgaan van circa 10% (of minder) van de loonkosten. Als er meer geld in rekening wordt
gebracht dan moet de uitlenende werkgever wel voldoen aan de registratieplicht Waadi.
Er kan ook sprake zijn van “bij wijze van hulpbetoon zonder winstoogmerk” als een werknemer
bijvoorbeeld voor re-integratiedoelstellingen of een outplacementprocedure tijdelijk voor een
andere werkgever aan de slag gaat. Daarbij geldt dezelfde eis voor het in rekening brengen van
kosten.
INTRA-CONCERN UITLENEN
Bij intra-concern uitlenen, gaat het om het verrichten van arbeid in een onderneming die door
dezelfde ondernemer in stand wordt gehouden. Het begrip ‘onderneming’ moet in dat verband
worden uitgelegd als het begrip ‘onderneming’ in de Wet op de ondernemingsraden. Het gaat om
een bedrijf dat bestaat uit een centrale leiding en enkele organisatorische eenheden die zelfstandig
(los van de centrale leiding en los van de andere organisatorische eenheden) maar met dezelfde
naam naar buiten treden. De centrale leiding bepaalt het financiële, commerciële, sociale,
logistieke en strategische beleid. De organisatorische eenheden bieden afzonderlijk goederen en/of
diensten aan.
De registratie
Een onderneming moet zich registreren bij de KvK. Om aan de registratieplicht Waadi te voldoen
moet uit de registratie blijken dat de onderneming arbeidskrachten ter beschikking stelt. Dat kan
op de volgende manieren:
EEN ONDERNEMING DOET BEDRIJFSMATIG AAN TBA
Een onderneming die bedrijfsmatig met TBA bezig is, moet in het Handelsregister opnemen dat er
sprake is van TBA. In dat geval zal de KvK een van de volgende SBI-codes toekennen:
78201 Uitzendbureaus,
78202 Uitleenbureaus,
78203 Banenpools (werkgelegenheidsprojecten),
7830 Payrolling (personeelsbeheer)
EEN ONDERNEMING STELT ARBEIDSKRACHTEN TER BESCHIKKING, MAAR DOET DAT NIET BEDRIJFSMATIG
Ondernemingen die niet-bedrijfsmatig arbeidskrachten ter beschikkingstellen, moeten ook melden
dat ze (bijvoorbeeld incidenteel) arbeidskrachten ter beschikking stellen. Zij krijgen geen nieuwe
SBI-code in plaats daarvan krijgen zij in het Handelsregister een aantekening dat ze voldoen aan
de registratieplicht (de Waadi-indicator).
Ondernemingen kunnen altijd controleren of ze voldoen aan de registratieplicht Waadi door de
Waadi-check uit te voeren op www.kvk.nl/waadi.
Ook de inlener kan via de Waadi-check nagaan of de uitlener voldoet aan de registratieplicht
Waadi.
Voor de beoordeling van de vraag of in een concreet geval aan de registratieplicht is voldaan, is het
moment van de registratie bij de KvK bepalend. Immers de inlener moet kunnen nagaan of de
uitlener geregistreerd staat. De KvK registreert datum en tijdstip van registratie.
Hoe te voldoen aan de registratieplicht
Als een onderneming incidenteel arbeidskrachten ter beschikking stelt, dan volstaat een telefoontje
of mail naar de lokale Kamer van Koophandel. De onderneming krijgt dan een aantekening bij de
inschrijving dat er is voldaan aan de registratieplicht Waadi.
Als een onderneming regelmatig of altijd arbeidskrachten ter beschikking stelt, dan moet de
bedrijfsomschrijving in het Handelsregister van de KvK worden aangepast. De KvK kent de
onderneming dan een nieuwe code toe. Dit kan digitaal via het wijzigingsformulier op de website
van de KvK.
De registratieplicht Waadi in specifieke gevallen
Arbeidsbemiddelaars
De registratieplicht is alleen voor ter beschikkingstellen van arbeidskrachten en niet voor
arbeidsbemiddeling. Arbeidsbemiddeling is gericht op het tot stand komen van een
arbeidsovereenkomst tussen de arbeidskracht en de opdrachtgever. Dat is bij TBA nu juist niet het
geval. Er is geen sprake van TBA als een partij alleen bemiddelt tussen arbeidskracht en inhurende
onderneming en er dus geen kosten in rekening worden gebracht voor door de arbeidskracht
gewerkte uren. In dat geval wordt er namelijk niet voldaan aan het criterium ‘tegen vergoeding’.
Zo’n organisatie valt dus niet onder de registratieplicht. Dit geldt ook voor bemiddelaars van
stagiairs.
Zzp-ers
De registratieplicht kan ook voor zzp-ers gelden. Of dit het geval is verschilt per situatie. Er zijn
drie constructies waarbij de registratieplicht Waadi consequenties heeft voor zzp-ers. Als een zzper niet binnen één van deze drie constructies werkt, dan is de registratieplicht Waadi sowieso niet
van toepassing voor deze zzp-er.
1. Een zzp-er heeft voor z’n werk een BV opgericht. De zzp-er is daardoor in loondienst van
de eigen BV, waardoor hij eigenlijk een werknemer is. Als de BV de werknemer uitleent aan
een inlener kan de registratieplicht van toepassing zijn.
2. Een zzp-er stelt zelf arbeidskrachten ter beschikking. Bijvoorbeeld omdat de zzp-er als
uitzendbureau of payroller werkt.
3. Een zzp-er huurt andere zzp-ers in voor een opdracht van een opdrachtgever. Een zzp-er
(hoofduitvoerder) heeft een opdracht aangenomen van een opdrachtgever. Voor het
uitvoeren van die opdracht heeft de hoofduitvoerder één of meerdere andere zzp-ers
aangetrokken die niet door de opdrachtgever maar door de hoofduitvoerder worden
uitbetaald.
De registratieplicht geldt niet als er sprake is van één van de drie eerder genoemde
uitzonderingen. Het is daarbij niet relevant dat de zelfstandige van de Belastingdienst een VAR
heeft ontvangen.
Opleidingsbedrijven
Opleidingsbedrijven vallen onder de registratieplicht als ze voldoen aan de eerder genoemde
definitie van ter beschikkingstelling van arbeid.
De BV die haar directeur ter beschikking stelt
De directeur is in dienst van de BV. Als een BV de directeur ter beschikking stelt, er wordt voldaan
aan de voorwaarden van ter beschikkingstelling van arbeidskrachten en er is geen sprake van een
uitzonderingssituatie, dan moet de BV voldoen aan de registratieplicht. Het is daarbij niet relevant
dat de directeur een VAR-DGA heeft ontvangen van de Belastingdienst.
Overtredingen van de registratieplicht Waadi
De Inspectie SZW controleert op overtredingen van de registratieplicht Waadi. Bij het vaststellen of
er sprake is van een overtreding zijn voor de Inspectie SZW de feitelijke omstandigheden
bepalend.
Zowel de uitlener als de inlener kan worden beboet. De boete is 12.000 euro per arbeidskracht. Bij
recidive wordt de boete verhoogd tot 24.000 euro per arbeidskracht en als uitlener en/of de inlener
nog een derde keer in de fout gaat is de boete 36.000 euro per arbeidskracht. De Inspectie SZW
controleert de registratieplicht en legt bij overtreding door de uitlener en/of de inlener boetes op.
De Inspectie SZW kan bij recidive bedrijven preventief stilleggen. Een stillegging duurt maximaal 3
maanden. Bij overtredingen kan de Inspectie bij de tweede recidive een bedrijf stilleggen, bij
ernstige overtredingen kan dat al bij de eerste recidive. Er is bijvoorbeeld sprake van een ernstige
overtreding als de uitlener niet voldoet aan de registratieplicht en 20 of meer arbeidskrachten ter
beschikking stelt. Zowel uitleners als inleners kunnen preventief worden stilgelegd.
De registratieplicht Waadi bij het doorlenen van arbeidskrachten
Het kan zijn dat een arbeidskracht één of meerdere keren wordt doorgeleend. De oorspronkelijke
uitlener leent de arbeidskracht door aan een inlener, die inlener leent de arbeidskracht op zijn
beurt weer door aan een andere inlener. De eerste inlener is dus zelf uitlener geworden. Er is dan
sprake van doorlenen. Dit doorlenen kan meerdere keren worden herhaald. De registratieplicht
Waadi geldt voor elke partij die op één of andere manier de arbeidskracht uitleent. Elke schakel die
zelf als uitlener functioneert moet voldoen aan de registratieplicht Waadi en elke schakel die als
inlener functioneert moet controleren of de uitlener waarmee hij zaken doet voldoet aan de
registratieplicht Waadi. Er is daarbij geen sprake van ketenaansprakelijkheid. Een inlener hoeft dus
alleen te controleren of de uitlener waarmee hij zaken doet goed geregistreerd staat. Hij kan alleen
een boete krijgen als het bedrijf waarmee hij rechtstreeks zaken doet niet voldoet aan de
registratieplicht Waadi. Dat betekent dus ook dat een inlener niet hoeft te onderzoeken of de
arbeidskracht via doorlening ter beschikking is gesteld.
De volgende situatie kan zich daarbij voor doen: Bedrijf A stelt een arbeidskracht ter beschikking
aan bedrijf B en bedrijf B stelt diezelfde persoon ter beschikking aan bedrijf C. Bedrijf A en B
moeten voldoen aan de registratieplicht Waadi. Bedrijf B moet controleren of bedrijf A goed is
geregistreerd en bedrijf C moet controleren of bedrijf B goed is geregistreerd. Als bedrijf A niet
goed is geregistreerd en bedrijf B wel, maar niet heeft gecontroleerd of bedrijf A goed is
geregistreerd kunnen bedrijf A en B allebei een boete krijgen, doordat de ketenaansprakelijkheid
niet geldt, krijgt bedrijf C geen boete vanwege de overtreding van bedrijf A.
De registratieplicht Waadi voor buitenlandse ondernemingen
Alle bedrijven die in Nederland arbeidskrachten ter beschikking stellen, moeten zich in het
Handelsregister van de Kamer van Koophandel in Nederland inschrijven. Dit geldt dus ook voor
bedrijven die niet in Nederland zijn gevestigd. Deze bedrijven schrijven zich dan met het
buitenlandse vestigingsadres in. Dat geldt ook als een bedrijf slechts incidenteel arbeidskrachten
ter beschikking stelt. De arbeid moet op Nederlands grondgebied plaatsvinden. De Inspectie SZW
kijkt alleen naar situaties waarbij de arbeidskrachten op Nederlands grondgebied aan het werk zijn.
Maar het bedrijf waarmee de inlener zaken doet, moet wel goed zijn geregistreerd, ook als het
uitlenende bedrijf in het buitenland is gevestigd. Voor de Waadi geldt ook hier geen
ketenaansprakelijkheid.
De volgende situatie kan zich daarbij voordoen: Als uitzendbureau A die in het buitenland
gevestigd is personeel uitleent aan uitzendbureau B die ook in het buitenland gevestigd is en dat
bureau B leent personeel uit aan bedrijf C en die vervolgens dat personeel in Nederland laat
werken, dan is alleen uitzendbureau B verplicht om zich te registreren en is bedrijf C verplicht om
dat te controleren.
Certificatie door de Stichting Normering Arbeid
De registratieplicht Waadi is een wettelijke eis die geldt voor alle ondernemingen die
arbeidskrachten ter beschikking stellen. Voor onder meer uitzendbureaus is het mogelijk om een
certificaat aan te vragen. Registratie en certificatie is niet hetzelfde. Bij een bedrijf dat is
gecertificeerd is gecontroleerd of het bedrijf ook aan andere voorwaarden voldoet. Als een inlener
met zo’n gecertificeerd bedrijf zaken doet, dan kan dat leiden tot voordelen voor de inlener zoals
vrijwaring van inlenersaansprakelijkheid. Het certificaat wordt uitgegeven door de Stichting
Normering Arbeid (SNA). Voor meer informatie over certificaten en een overzicht van bedrijven die
zijn gecertificeerd: http://www.normeringarbeid.nl/