Activiteit 7D Vitamine C bepalen Naam: We gaan de stof kaliumjodaat toedruppelen aan een mengsel van vitamine C, zwavelzuur, kaliumjodide en zetmeel. Eerst reageert het kaliumjodaat met het kaliumjodide tot jood: KIO3 + H2SO4 + KI I2 + H2O + K2SO4 (nog kloppend maken!) Dit jood reageert weer met de vitamine C: I2 + C6H8O6 C6H6O6 + 2 HI Als er geen vitamine C meer is, reageert het jood met zetmeel, de oplossing kleurt dan blauw. Hoe meer vitamine C er in de oplossing zit, hoe meer KIO3-oplossing er nodig is voordat de oplossing blauw kleurt. Het aantal mL is rechtevenredig met het aantal mg vitamine C. We gaan eerst van een aantal oplossingen met bekende hoeveelheid vitamine C bepalen hoeveel mL KIO3-oplossing er nodig is. Daar maak je een grafiek van, en uit die grafiek leid je af hoeveel mg er in je onbekende oplossing zit. Materiaallijst: 6 erlenmeyers van 200 mL 2 maatcylinders van 25 mL 1 maatcylinder van 100 mL 1 buret met kaliumjodaat-oplossing vitamine C-ijkoplossing 2 g/L zwavelzuuroplossing kaliumjodide-oplossing zetmeeloplossing (1%) Diverse fruitsappen Uitgebreid voorschrift Nummer de gebruikte erlenmeyers. Breng in de erlenmeyers 1 t/m 5 de vitamine C-ijkoplossing volgens tabel 1. Werk nauwkeurig! Tabel 1 Pipetteerschema erlenmeyer mL vitamine Cijkoplossing mL zwavelzuuroplossing mL kaliumjodide-oplossing mL zetmeeloplossing mL water Totaal volume (mL) bevat mg vit.C 1 5 2 10 3 15 4 20 5 25 6 X 20 25 15 95 160 10 20 25 15 90 160 20 20 25 15 85 160 30 20 25 15 80 160 40 20 25 15 75 160 50 20 25 15 Y 160 ? Vervolgens doe je in alle zes erlenmeyers achtereenvolgens: zwavelzuur-, kaliumjodide-, en zetmeeloplossing (volgens Tabel 1). In erlenmeyer 6 doe je X mL sap. Kijk hiervoor in de tabel op pagina 2. Tabel 2 Hoeveelheden sap (X) en hoeveelheden water (Y) Soort sap X mL Multivitamine sap 50 Druivensap 100 Grapefruitsap 50 Sinaasappelsap 50 Wicky met extra vitamine C 100 Y mL 50 0 50 50 0 Voeg tot slot aan de erlenmeyers 1 t/m 5 water toe (tabel 1) en Y mL aan erlenmeyer 6 (Tabel 2). Nu ga je per erlenmeyer de volgende handelingen uitvoeren. Begin met nummer 5!! (dan kun je even oefenen met hoe het kraantje werkt zonder dat je meteen teveel hebt toegevoegd) Zet de erlenmeyer onder de buret en doe er een wit papiertje onder. Lees de buret af en laat je aflezing controleren! Met kleine hoeveelheden tegelijk voeg je de KIO3-oplossing toe aan de erlenmeyer. Steeds goed schudden! Zodra de blauw/paarse kleur niet meer verdwijnt, stop je met toevoegen van KIO3-oplossing. Lees opnieuw de buret af en zet dit aantal mL in de onderstaande tabel: erlenmeyer 1 2 3 4 5 6 bevat mg vit.C 10 20 30 40 50 ? Buret stand begin Buret stand eind mL KIO3-oplossing gebruikt: (eind-begin) Maak een grafiek waarin je de hoeveelheid KIO3-oplossing (y-as) uitzet tegen de hoeveelheid vitamine C (x-as). Trek door de punten een rechte lijn. Dit is de zogenaamde ijklijn. Lees de voor erlenmeyer 6 verbruikte hoeveelheid KIO3-oplossing af op de ijklijn. Bereken de hoeveelheid vitamine C in een liter sap. Je moet dus corrigeren voor de gebruikte hoeveelheid (X) mL. Verslag: zie uitleg op IT’s Begin op tijd, zorg dat je voor de les die voor het verslagschrijven is ingepland al een deel af hebt, dan kun je dat laten controleren. Mail gedeeltes naar elkaar. Inleveren: woensdag 25 mei!