De Eerste Wereldoorlog

Naam:______________________
De
Eerste
Wereldoorlog
De Eerste Wereldoorlog
1
De Eerste Wereldoorlog
Situering in tijd
Duid de mijlpaal aan op de onderstaande tijdslijn (van 1914 -1918).
1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921
In welke periode van de geschiedenis bevinden we ons hier : plaats een kruisje
bij de juiste periode :
 De prehistorie
 De middeleeuwen
 De nieuwe tijden
 Onze tijd
Aanleiding tot de Eerste Wereldoorlog
Op 28 juni 1914 werden Aartshertog Frans-Ferdinand (de troonopvolger van Keizer
Frans-Jozef) en zijn echtgenote prinses Sophie, vermoord door een Servische student
in Sarajevo, de hoofdstad van Bosnië.
De medeplichtigheid van Servië aan de moord werd niet bewezen, maar OostenrijkHongarije stelde Servië en de Groot-Servische Beweging voor de aanslag aansprakelijk.
Een maand later stuurde de Oostenrijkse keizer Frans-Jozef, nadat hij met keizer
Wilhelm II overlegd had, een laatste ultimatum aan Servië. Hierin eiste hij dat de
moordenaars, onder controle van Oostenrijk-Hongarije, gestraft werden. Servië
weigerde een Oostenrijks onderzoek op eigen bodem.
De schoten die op Aartshertog Frans-Ferdinand en zijn echtgenote in Sarajevo werden
afgevuurd, waren de historische aanleiding tot een bloedige vier jaar durende oorlog
die zou uitdijen tot een Wereldoorlog.
Europa werd in twee kampen verdeeld : enerzijds de bondgenoten van de Duitsers en de
Oostenrijkers die men de Centralen noemde. Dit waren Oostenrijk-Hongarije, Italië
Bulgarije en Turkije. Anderzijds de tegenstanders (Frankrijk en Engeland) die men de
Geallieerden noemde. Zij werden gesteund door Servië en Rusland.
De Eerste Wereldoorlog
2
WO I wordt ook wel een Loopgravenoorlog genoemd. Duitsland wou Frankrijk veroveren.
Om naar Frankrijk te trekken moesten de Duitsers door België. België liet dit niet toe.
Maar als klein landje konden we niets beginnen tegen het grote Duitsland.
Gelukkig kregen we hulp van de Fransen en de Engelsen. Er werd heel veel gevochten in
de streek van Ieper. Er vielen ongeveer 1 miljoen doden en alle gebouwen waren vernield.
 Opdracht 1: los met behulp van bovenstaande tekst de volgende vraagjes op.
1. Wat was de aanleiding tot de ‘Grote Oorlog’, later Eerste Wereldoorlog
genoemd?
De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije en zijn vrouw werden vermoord door
een Serviër in Sarajevo.
2. Welke partijen stonden in 1914 tegenover elkaar?
Oorlogvoerende partij
Voornaamste landen
Centralen
Duitsland, Oostenrijk-Hongarije,
Bulgarije, Turkije
Geallieerden
Frankrijk, Engeland, Servië en
Rusland
3. Welke Europese landen hielden zich afzijdig?
België, Nederland
4. Wat voor soort oorlog is de Eerste Wereldoorlog?
Loopgravenoorlog
5. Rond welke streek werd er in ons land vooral gevochten en van wie kregen
wij hulp?
Rond de streek van de IJzer (de Westhoek). We kregen hulp van
Frankrijk en Engeland.
De Eerste Wereldoorlog
3
Hoe de Eerste Wereldoorlog verliep
In een bliksemoffensief rukten de Duitse troepen op tegen Frankrijk. Zonder
verpinken schonden ze de neutraliteit van ons land, en marcheerden dwars
doorheen België om de Fransen, naar ze hoopten, snel uit te schakelen. Zo
dachten ze de Engelsen uit Europa te kunnen weren, om dan in het oosten
Rusland aan te pakken. Hun offensief liep evenwel dood aan de rivieren de Marne
(Frankrijk) en de IJzer (Vlaanderen). De soldaten groeven zich in. Van aan de
Zwitserse grens tot in de Vlaamse Westhoek liep een bijna ononderbroken
loopgracht.
Gedurende vier jaar werd er in de loopgraven een verschrikkelijke, bloedige
loopgravenoorlog uitgevochten. Die kostte het leven aan vele honderdduizenden
jonge soldaten, die sneuvelden voor enkele meters terrein, die kort nadien snel
terug verloren werden...
 Opdracht 2: los met behulp van bovenstaande tekst de volgende vraagjes op.
1. Welke fases kunnen in het verloop van de Eerste Wereldoorlog worden
onderscheiden? Leg de woorden uit.
 Bliksemoffensief : De Duitse troepen rukten op tegen Frankrijk. Ze
wilden daar op de snelst mogelijke manier geraken en dat was dwars door
België dat eigenlijk neutraal wilde blijven.
 Loopgravenoorlog : Er werden loopgraven gegraven van waaruit
gevochten werd.
2. Waardoor kwam de Duitse opmars tot stilstand aan de IJzer?
Doordat de Belgische soldaten zich achter de IJzer schuil hielden in
loopgraven. Ze zetten de sluizen open en lieten de IJzervlakte onder
lopen. Daardoor werd de vlakte tussen de Belgische en Duitse loopgraven
(niemandsland) onder water gezet.
De Eerste Wereldoorlog
4
Wapens tijdens de Eerste Wereldoorlog
Er waren afschuwelijke wapens uitgevonden in WO I. Een van
die wapens was gifgas. Beide landen gooiden granaten die met
gas gevuld waren. Als die ontploften werden de soldaten blind
of ze gingen dood.
Ook werd tijdens de WO I voor het eerst vliegtuigen
gebruikt. Eerst alleen om te kijken waar de vijand was, maar
later ook om de vijanden te bombarderen.
Er werden ook voor het eerst tanks gebruikt, dat waren
auto’s met ijzeren platen erop en daaruit werd geschoten.
Verder gebruikten men ook steeds meer machinegeweren,
kanonnen en prikkeldraad.
Heel belangrijk was de onderzeeboot. Vooral de Duitsers
maakten daar gebruik van.
 Opdracht 3: los met behulp van bovenstaande tekst de volgende vraagjes op.
1. Welke wapens werden voor het eerst gebruikt tijdens WO I?
Gifgas, vliegtuigen, tanks, machinegeweren, onderzeeboot, zeppelin…
2. Welke uitvinding vond plaats na het uitvinden van het gifgas?
Gasmaskers
3. Hoe komt het dat er zoveel slachtoffer vielen tijdens WO I?
Er waren veel nieuwe wapens waarmee ze veel slachtoffers tegelijk konden
maken (gifgas, bommenwerpers…) .
De Eerste Wereldoorlog
5
Hoe eindigde de Eerste Wereldoorlog?
Duitsland probeerde in 1918 nog een keer met een grote aanval door het land heen te
breken. Dat leek te gaan lukken. Overal werden de Fransen en Engelsen teruggeslagen.
Maar in de zomer van 1918 kwamen de Amerikanen. Ze waren sterk, gezond en ze
hadden goede nieuwe wapens. Toen Duitsland dat zag , gaven ze zich meteen over,
want ze waren uitgeput en hadden geen eten, wapens , kleding en soldaten meer.
Op 11 november 1918 werden de wapens neergelegd. Daarom herdenken we ieder
jaar op 11 november het feest van de Wapenstilstand van Eerste Wereldoorlog.
 Opdracht 4: los met behulp van bovenstaande tekst de volgende vraagjes op.
1. Welk land hielp ons naar de overwinning? De Verenigde Staten van
Amerika
2. Op welke datum eindigde de Eerste Wereldoorlog? 11 november 1918
3. Wat vieren we nu nog op die dag? wapenstilstand
De gevolgen van de Eerste Wereldoorlog
De kaart van Europa werd na de Eerste Wereldoorlog gewijzigd. Het Russische
keizerrijk was door de Russische Revolutie (1917) verdwenen, de Duitse keizer was na
de overgave gevlucht en het Oostenrijk-Hongaarse keizerrijk bestond niet meer. De
nieuwe grootmachten werden nu de V.S.A., Groot-Brittanië, Frankrijk en Italië. Zij
kwamen bijeen in het verdrag van Versailles (1919) om de verliezers te straffen.
Duitsland moest de schuld van de oorlog op zich nemen. Het verloor alle kolonies, stond
heel wat van zijn grondgebied af en zou een oorlogsschatting van 132 miljard goudmark
moeten betalen. Militair werd het in zijn hemd gezet.
De prijs die betaald werd in mensenlevens en materiële schade was zo hoog, dat de
wereldleiders alles in het werk stelden om de slogan ‘nooit meer oorlog’ waar te maken.
In 1919 werd de Volkenbond opgericht. Zijn opdracht was ervoor te zorgen dat
gewapende conflicten tussen de lidstaten werden vermeden.
 Opdracht 5: noteer hieronder met behulp van bovenstaande tekst de vier
belangrijkste gevolgen van de Eerste Wereldoorlog.
 Duitsland verloor grondgebied en kolonies en moest een boete betalen.
 Er vielen heel wat doden.
 Er was heel veel materiële schade.
 De Volkenbond werd opgericht.
De Eerste Wereldoorlog
6
In de loopgraven : het verhaal van een soldaat
Op het hoogtepunt van de loopgravenoorlog in
1916 bedroeg de totale lengte der loopgraven
ca 31 000 km. In Verdun woedde gedurende 5
maanden een uitputtingsslag die aan 700 000
soldaten het leven kostte terwijl geen enkele
terreinwinst werd afgedwongen! In de
onderstaande tekst vertelt een soldaat over
het leven in deze loopgraven. Veel leesplezier!
Het leven in de loopgraven is een ware hel. We leven hier op een dun laagje hout en stro,
bovenop een modderbrij. Bij elke stap zakt de bovenlaag wat dieper zodat de modder
soms tot aan de knie reikt. Voor ons ligt een echt maanlandschap. In de bomtrechters
liggen nog gesneuvelde Duitse soldaten, die twee dagen geleden een stormloop hielden
op onze linies. Hun lichamen verspreiden een walgelijke lijkgeur. Het krioelt hier van de
ratten die zich aan de lijken goed doen. De bevoorrading is gebrekkig : het eten is altijd
koud en het brood is dikwijls een week oud.
Maar het onverdraaglijkste van al is het vijandelijk kanonvuur dat in een enorme gloed
van vuur en rondvliegend metaal de drekkige grond omploegt. Sommigen zijn al in de
dichtslaande modderbrij gestikt en anderen zijn krankzinnig geworden van het wachten
tot ze door een granaat zullen worden uiteengereten. ’s Nachts doen we geen oog dicht
door het onophoudelijk afschieten van lichtkogels.
We hoorden onlangs dat de Duitsers gassen gebruiken en dat de Franse gasmaskers er
niet tegen kunnen beschermen. Longen en ogen worden verbrand. Af en toe ronkt boven
onze hoofden een vliegmachine die de situatie komt verkennen. Verleden week werd hier
een Franse vliegmachine door een Duitse neergehaald. De vliegenier en de waarnemer
kwamen om.
De Eerste Wereldoorlog
7
 Opdracht 6: los met behulp van bovenstaande tekst de volgende vraagjes op.
1. Wie denk je dat hier aan het woord is?
 Een Duits soldaat
 Een Belgisch soldaat
2. In elke alinea wordt een onderwerp behandeld. Schrijf ze op!
-Het leven in de loopgraven
-Angst in de loopgraven
-Nieuwe wapens
 Opdracht 7: Welk woord past bij de omschrijving?
Bondgenoten
……………… : landen die samenspannen, vrienden.
Neutrale………………………landen: dit zijn landen die niet meevochten tijdens de
oorlog, ze werden ook niet aangevallen door andere
landen.
Frontlinie………………………………… : plaats waar hevig gevochten werd.
Loopgravenoorlog…………………… : oorlog waarbij de legers zich ingraven in
modderige loopgravenstelsels, beschermd door
zandzakken en prikkeldraad.
Volkenbond……………………………… :deze organisatie had de bedoeling om een einde te
maken aan alle oorlogen, ze werd opgericht op
basis van het Verdrag van Versailles.
Mosterdgas…………………………… : gifgas dat de eerste keer gebruikt werd te Ieper.
De Groote Oorlog………………… : de eerst naam die men gaf aan WO I.
Verdrag
De Eerste Wereldoorlog
: een overeenkomst tussen twee of meer landen
waarbij er een gemeenschappelijk standpunt en
maatregelen worden overeengekomen aan het eind
van een oorlog.
8