Nieuwsbrief April 2013 Beste nieuwsbrieflezers, Hier weer de nieuwe nieuwsbrief. Veel leesplezier. Met vriendelijke groet, Johan van Hassel. Werkgroep ComputerGenealogie van HCC!zob Aldfaer tip: Gekoppelde bestanden op volgorde zetten Zoals u weet kunt u bij Aldfaer foto's, video, geluidsfragmenten en tekstdocumenten toevoegen. Door het toevoegen van allerlei bestanden kan het voorkomen dat u niet helemaal gelukkig bent met de volgorde daarvan als u door de bestanden bladert. Bovendien kan het handig zijn om de foto die u altijd in uw tekstoverzichten wilt publiceren vooraan te zetten. U kunt namelijk bij alle foto's aangeven dat ze gepubliceerd mogen worden, maar bij de instellingen van tekstoverzichten de publicatie alsnog beperken tot slechts één foto. Aldfaer zal in dat geval altijd de eerste foto nemen. U kunt de gekoppelde bestanden echter vrij eenvoudig op volgorde zetten. Klik eenmaal met de rechter muistoets op het bestand dat u wilt verplaatsen kies vooraan, achteraan of (één positie) naar voren of naar achteren in het snelmenu om het bestand te verplaatsen. Dit moet u voor elk bestand herhalen tot u tevreden bent over de definitieve volgorde. Website tip: Geonames.org www.geonames.org is een geografische database, die vrij doorzoekbaar is en veel informatie geeft over plaatsen. Deze database bevat op dit moment ruim 8 miljoen unieke plaatsnamen van over heel de wereld, inclusief synoniemen, geografische coördinaten en links naar meer informatie op Wikipedia. Van plaatsen worden ook b.v. de oude geografisch buurtschappen getoond, die nu alleen nog maar voortleven in de straatnaam. Dinsdag 9 april 2013: Pootrecht, een eeuwenoud recht dat nog steeds bestaat in Best. Lezing door Rien v.d. Laar. Best Het pootrecht, ook wel voorpootrecht genoemd, is een eeuwenoud recht dat in een aantal gemeenten in de Meijerij en de Kempen nog steeds bestaat. Zo ook in Best. Het voorpootrecht houdt in dat grondbezitters het recht hebben om bomen te planten, te bezitten en te rooien in de berm van de weg die grenst aan het eigen perceel. Dit oud-vaderlands recht is ontstaan in de middeleeuwen toen er grote behoefte was aan brandhout en bouwmateriaal. Op grote schaal werden bomen gekapt hetgeen leidde tot ontbossing. De hertog van Brabant gaf eigenaren van percelen langs aan hem toebehorende wegen het recht om in de bermen bomen te planten. Dit cultuurhistorisch fenomeen heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de structuur van het landschap in de Meijerij en de Kempen. De heer van de Laar is bestuurslid van de “Stichting tot behoud van het populierenlandschap”. Informatie: Locatie: Zalencentrum Prinsenhof, Hoofdstraat 43, Best Tijd: aanvang 20:00 Toegang: vrij voor leden en niet-leden. Organisatie: Heemkundekring "Dye van Best" in samenwerking met IVN-Best. Dinsdag 9 april 2013: Bijgeloof in Brabant. Lezing door Paul Spapens. Eersel De lezing van Paul is deels gebaseerd op zijn boek “Bijgeloof van alledag”. In dit boek vind u voor elke dag van het jaar voorbeelden van een bijgelovige praktijk. Omdat die zeer dicht staan bij de belevingswereld van vandaag, zal Paul laten zien dat bijgeloof nadrukkelijk een onderdeel is van het leven van de Brabander van nu. Op een deskundige manier zullen achtergronden, herkomst en dergelijke worden beschreven en getoond door talrijke mooie foto’s. Paul Spapens zal de aanwezigen voortdurend interactief betrekken bij zijn onderwerpen en ook uitdagen om te komen met eigen voorbeelden van bijgelovige praktijken. De onderwerpen zullen veel herkenning oproepen en men zal bemerken dat zij wel degelijk behoren tot ons immaterieel erfgoed. Paul Spapens is voormalig journalist van het Brabants Dagblad, publiceerde tientallen boeken over Brabantse onderwerpen en is gespecialiseerd in Brabants Volksgeloof en daar is bijgeloof een onderdeel van. Informatie: Locatie: Acht Zaligheden, Kapelweg 2 Eersel Tijd: 20:00 Toegang: Vrij voor leden. Niet-leden zijn ook van harte welkom. Zij betalen 5 euro, maar krijgen daarvoor ook koffie of thee in de pauze. Organisatie: Heemkundekring Acht Zaligheden Dinsdag 9 april 2013: Vrilkhoven. Vroeger en nu, voor later. Lezing door Nel en Frank van Doorn en Wim Merkx. Boxtel Vrilkhoven. Vroeger en nu, voor later Nel van Doorn en Wim Merkx geven een lezing aan de hand van hun boek: Vrilkhoven. Vroeger en nu, voor later. Het is een kroniek over de geschiedenis, bewoners en panden van de lommerrijke buurtschap Vrilkhoven in Liempde. In de wijde omtrek staat Vrilkhoven vooral bekend om het natuurgebied Landgoed Velder, het decor van tal van goedbezochte evenementen. Vrilkhoven heeft echter meer te bieden, op het gebied van geschiedenis en cultuur. Wim Merkx en Nel van Doorn hebben in hun boek de langgekoesterde wens verwezenlijkt om de verhalen van de bewoners over hun buurtschap voor het nageslacht vast te leggen. Welke families hebben hier gewoond en wat lieten ze achter? Hoe zag het leven eruit voor de aanleg van elektriciteit, drukriolering en verharde wegen? Wat is er in afgelopen honderdvijftig jaar veranderd of juist ongeroerd gelaten? Achter ieder huis gaat een geschiedenis schuil die voor sommige bewoners generaties terug reikt en ieder verhaal bracht weer nieuwe interessante onthullingen naar boven. Niet alleen over de bewoners, maar ook over het hoge bezoek dat Vrilkhoven in de jaren vijftig en zestig heeft aangedaan. Het resultaat is een unieke oefening in geschiedenis op lokaal niveau, waarbij de bewoners, hun nalatenschap en hun herinneringen aan Vrilkhoven centraal staan. Wim en Nel bieden in deze lezing aan de hand van talrijke foto’s een blik in die geschiedenis en zullen in een filmvertoning verder uitweiden over de totstandkoming van het boek. Informatie Locatie: Zaal De Adelaar, Baroniestraat 75 Boxtel Tijd: 20:00 Toegang: Vrij voor leden en niet-leden. Organisatie: Hemkundedekring Boxtel. Dinsdag 9 april 2013: Het spoor bijster?! Eindhoven 19.30 -20.30 uur Voorjaar-Ledenafdelingsvergadering voor de Leden van de NGVKPL. ca. 20.45 uur ‘Het spoor bijster ?!’ Plenaire hulp bij een nieuwe of vastgelopen zoektocht naar voorouders. Kom die avond met uw vastgelopen onderzoek. Informatie: Locatie: 't Trefpunt, Belgieplein 20, EINDHOVEN Aanvang: 19.30 uur Einde: 22.00 uur Toegang: Vrije toegang voor leden en niet-leden . Organisator: NGV afdeling Kempen- en Peelland Donderdag 11 april 2013: Het Bels lijntje en het spoorvolk. Lezing door Jan van Eijck. Riel Van 1867 tot 1934 floreerde het Bels Lijntje, met op het hoogtepunt van de spoorverbinding wel zeven treinen dagelijks op en neer van Tilburg naar Turnhout. Daar was veel personeel voor nodig. Niet alleen machinisten, treinconducteurs en remmers op de trein zelf, maar ook veel grondpersoneel langs het spoor. Jan van Eijck geeft een kort overzicht van het ontstaan en de geschiedenis van het Bels Lijntje. Verder vertelt hij o.a. over de markante mensen die aan het Bels Lijntje woonden. Informatie: Locatie: Erfgoed Depot, Dorpstraat 56, Riel. Tijd: 20:00 Toegang: € 5,00 (inclusief een consumptie). Deze lezing valt samen met de tentoonstelling ‘Van Kessels via Riel naar Turnhout, de rol van het Bels Lijntje’. In de pauze kunt u uiteraard deze tentoonstelling bewonderen. Het museum is bovendien al om 19.00 uur open. Zaterdag 13 april 2013: Stamboomcafé in de Bibliotheek Veldhoven. Gratis genealogisch spreekuur voor iedereen die vragen heeft over de snelst groeiende hobby in Nederland: Stamboomonderzoek. Veel informatie en voorlichting over computergebruik en internet bij stamboomonderzoek. Beginners , gevorderden en geïnteresseerden zijn van harte welkom. Gegevens van duizenden voorouders uit Veldhoven en omgeving. Informatie: Locatie: Meiveld 2 , Bibliotheek Veldhoven, 5501KA Veldhoven Aanvang: 10:30 uur Einde: 12:30 uur Toegang: Vrije toegang voor leden en niet-leden. Organisator: Bibliotheek Veldhoven i.s.m. NGV afdeling Kempen- en Peelland en HCC!zuid-oostbrabant Dinsdag 16 april 2013: Van molendwang tot recht van wind. Lezing met film door Simon van Wetten. Valkenswaard. Schatgraven in oude archieven. Oude, allang vergeten verhalen aan de vergetelheid ontrukken. Mensen van wie niemand meer de naam kent, krijgen van Simon van Wetten met terugwerkende kracht alsnog hun, meestal bescheiden, plaatsje in de geschiedenis. Hij brengt ze in zekere zin weer tot leven. Of ze daar blij mee zijn? Er is tot nu toe niet één die geklaagd heeft. Het verhaal? In 1613 kwamen de inwoners van een Brabants dorp in opstand tegen de molendwang. Zij moesten van de edele heer hun graan op zijn molens laten malen, tegen zijn tarief. De wind was immers van hem. In een milde maar toch gedurfde revolte stonden de dorpelingen op tegen de edele heer, anderhalve eeuw voor de Franse revolutie!! Onder leiding van Willemke Smollers en zijn kompaan bakker Hendrik Peeters durfden de lieden van het rustige dorpje zich te verzetten tegen iets wat tot dan toe berustend werd aanvaard. Nu was met name het bakkertje leider der opstandelingen tegen wil en dank, want hij was eigenlijk geen held. Meer een bange bakker. Onder regie van Jan Lammers en scenario van Simon van Wetten is dit Brabantse verhaal verfilmd. Prachtige, welhaast Breugeliaanse beelden, een lichtkomische ondertoon, en een serieuze strijd tegen onrecht. Informatie Locatie: Carolus, Oranje Nassaustraat 8, Valkenswaard Tijd: 20:00 uur. Toegang: Vrij voor leden en niet-leden. Organisatie: Heemkundekring Weerderheem Dinsdag 16 april 2013: De katholieke seksuele moraal. Lezing door René Bastiaanse. Leende. Een goede kans dat u de laatste restjes van het rijke roomse leven in Brabant nog heeft meegemaakt: - catechismus, - eerste communie, - schoolbiecht, - misdienaren, - processies. De devotie was duidelijk zichtbaar in het openbare leven. Maar het katholieke geloof had ook invloed op het privéleven, tot in de slaapkamer toe. De roomse leer keerde zich immers tegen alles wat naar onkuisheid zweemde. Een lezing over de katholieke seksuele moraal. Pittige stof, enkel voor volwassenen! Informatie Locatie: Du Commerce, Langstraat 8, Leende Tijd: 20:00 uur. Toegang: Vrij voor leden en nioet-leden Organisatie: Heemkundekring De Heerlijkheid Heeze-Leende-Zesgehuchten Woensdag 17 april 2013: Brabant in de Franse tijd. Lezing door Simon van Wetten. Asten Klok en Peel Museum, Ostaderstraat 23, Asten, 0493-691865 20:00 uur In 1795 deden de Fransen een inval in de republiek, vergezeld van een Bataafs legioen, dat bestond uit voormalige patriotten. Omdat het een strenge winter was, vormden de grote rivieren geen enkel probleem voor de opmars, ze waren allemaal dichtgevroren. De stadhouder Willem V besefte al snel dat zijn troepen niet waren opgewassen tegen zo'n overmacht. Daarom vluchtte hij met zijn vrouw naar Engeland. Informatie: Locatie: Klok en Peel Museum, Ostaderstraat 23, Asten, 0493-691865 Tijd: 20:00 uur Toegang: Vrij voor leden en niet-leden. Donderdag 18 april 2013: De Heren van Nassau-Breda en hun kasteel te Breda. Lezing door Boudewijn van Calseijde. Tilburg De Heren van Nassau waren tijdgenoten van o.a. Jacoba van Beieren en Filips de Goede, Columbus en Jeroen Bsch Erasmus en Luther, en niet te vergeten keizer Karel V en Hendrik VIII van Engeland. Tot op een enkele uitzondering na waren de Nassaus van Breda steeds in de directe nabijheid van de regerende vorst, hetzij de hertog, hetzij de koning of de keizer. Het devies was dan ook: Er gaat niets boven het staatsbelang, in die tijd de soeverein die in Brussel resideerde. Niet goedschiks dan kwaadschiks. Menig Vlaams dorp of stadje zal bekend zijn met b.v. Engelbrecht van Nassau. De lezing vertelt over de geschiedenis van de Bredase Nassaus die door hun dienstbare opstelling hun belangen steeds konden vergroten maar er tevens ook voor zorgden dat de stad, waar hun stamslot in Brabant stond, Breda, een “gouden eeuw “ tegemoet ging. Informatie: Locatie: Café Restaurant "Boerke Mutsaers", Vijverlaan 2, Tilburg tel: 013-5900808 Tijd: 20:00-22:00 Toegang voor niet-leden: 4 euro, inclusief gratis koffie/thee bij de ontvangst. Organisatie: Hemkundekring Tilburg Donderdag 18 april 2013: Opkomst en neergang van kloosters. Lezing door Theo Hoogbergen. Oirschot Benedictus van Nursia legt in de zesde eeuw de grondslag voor het kloosterleven in het Westen. Hij is binnen de katholieke kerk de oervader en grondlegger van contemplatieve ordes. Van meet af aan tonen mannen en vrouwen (monniken en monialen) – priesters en leken- zich bereid levenslang te verblijven in een nieuwe gemeenschap: ‘een slot/ een clausuur’ op basis van een uiterst menselijke Regel. Ze noemen zich daarom ‘regulieren’ en verbinden zich contractueel met geloften binnen die gemeenschap om in soberheid, biddend en werkend, voor zichzelf en anderen het eeuwig heil na te streven. Zij onderscheiden zich van ‘seculieren’, uitsluitend priesters en mannen, die in parochies zielzorg verrichten, onder jurisdictie van een bisschop. Tussen beide groepen bestaan vreedzame en conflictueuze contacten, ondanks afzonderlijke voorschriften in het kerkelijk recht. Even verrassend als revolutionair kondigt zich sinds 1965 – als voorlopige constatering – het definitieve einde aan van het kloosterleven door een spectaculair aantal ambtsverlatingen en uittredingen en een vrijwel volledige stagnatie van aanmeldingen. Een verslag dus van dit overrompelend proces aan de hand van een Power Point met teksten en afbeeldingen, waarin aandacht voor de kloostercultuur, de calvinistische visie, democratisering, gezagscrisis, de charismatische bisschoppen. De Vet en Bekkers en de gedwongen sluiting van alle seminaries in het Bossche bisdom binnen vijf (!) jaar met actuele cijfers van het Kaski, levert zeker stof voor een stevige discussie. Theo Hoogbergen is Bosschenaar, was drie jaar onderwijzer (eenjarige cursus), acht jaar leraar Nederlands in Veghel en Waalwijk; stichter van het Peellandcollege in Deurne en 24 jaar rector, 7 jaar adviseur van de minister, promoveerde aan de Universiteit van Tilburg, schreef enkele boeken en geeft cursussen. Informatie: Locatie: Café 't Vrijthof, Molenstraat 6, Oirschot Tijd: 20:00 uur. Toegang gratis voor leden en niet-leden. Zondag 21 april 2013: Erfgoeddag in Vlaanderen Een hele dag lang kun je in heel Vlaanderen en Brussel terecht voor een fantastisch en veelzijdig erfgoedaanbod. Je gastheren zijn onder andere musea, archieven, erfgoedbibliotheken, heemkundige kringen, kerkfabrieken, socioculturele verenigingen, restauratoren, klokkenmakers en tal van andere deelnemers. Zij zullen hun uiterste best doen om je een dag lang - tussen 10 en 18 uur - in de watten te leggen. Een aantal organisaties laten hun activiteit ook langer duren. Uiteraard hopen ze op je terugkeer nà Erfgoeddag. Als dat geen fijne garantie is voor een vijfsterrendag! Bovendien zijn alle activiteiten gratis. Meer Informatie: http://www.erfgoeddag.be/erfgoeddag Ook bij Erfgoed Lommel kunt u terecht: zie http://pietc.apollohosting.com/wperfgoed/?page_id=520 Zondag 21 april 2013: Historische salon. Bomen over Eindhovense bomen. Lezing door Tom van Buuren. Eindhoven. Groen van Toen is het overkoepelende thema van de Historische Salon op de zondagmiddag voor het seizoen 2012-2013. Eindhoven als stad bestaat al eeuwen, maar eeuwenoude bomen kent de stad niet. Toch kent Eindhoven veel bijzondere bomen die de stad identiteit geven. Informatie Locatie: Toen, Raiffeisenstraat 18, Eindhoven. Tijd: Toegang vanaf 13.30 uur, aanvang programma 14.00 uur. Entree € 6,00 inclusief koffie of thee en afsluitende borrel. Dinsdag 23 april 2013: De familie van Herk. Lezing door Ger de Wind. Vessem Informatie: Locatie: Jacobushoeve, Vessem Tijd: aanvang 20:30 (na de jaarvergadering) Toegang: vrij Organisatie: Heemkundevereniging de Hooge dorpen. Dinsdag 14 mei 2013: De ontwikkeling van de boerderij in Oost-Brabant. Lezing door Dhr. J. Timmers. Best Jan Timmers geeft deze lezing, over Historische boerderijen in soorten en maten, in het kader van het Jaar van de boerderij. Oude boerderijen beginnen schaars te worden. Veel oude boerderijen hebben geen agrarische functie meer en zijn verbouwd tot woonhuis. Toch blijven we dat boerderijen noemen, omdat ze er nu eenmaal zo uitzien. Veel boerderijen blijven gelukkig herkenbaar als agrarisch gebouw, waarin woning en stal en soms ook een schuur gecombineerd zijn onder één dak. Brabant staat bekend om zijn langgevelboerderijen. Veel boerderijen in Brabant hebben ook die vorm. Dat komt omdat de langgevelboerderij een redelijk moderne vorm is van de agrarische gebouwen die we kennen. De langgevelboerderij is zo ongeveer het eindpunt in de ontwikkeling van de boerderij. In oostelijk Brabant komen meer soorten boerderijen voor. Voordat de langgevelboerderij zijn intrede deed bestonden er andere vormen en typen. In de lezing wordt ingegaan op de ontwikkeling van de boerderij in oostelijk Brabant. We beginnen in de middeleeuwen en zullen de ontwikkeling proberen te volgen. Het gaat over hallehuizen, hoekgevelboerderijen, kortgevels, krukhuizen en dwarshuizen. Ook na de introductie van de langgevelboerderij blijven er ontwikkelingen en ontstaan er weer allerlei varianten. En met de ontginning van het peelgebied introduceerden de ontginners ook nog soorten boerderijen vanuit andere delen van Naderland, die je in oost Brabant zelden ziet. We kijken door een historische bril naar de ontwikkeling van boerderijen. We gaan in op de constructie en de bouwvorm en op de rijke bouwgeschiedenis die sommige boerderijen blijken te hebben. Soms levert dat verrassende gezichtspunten op en gaan we anders kijken naar de gebouwde omgeving toen en nu. Informatie: Locatie: Zalencentrum Prinsenhof, Hoofdstraat 43, Best Tijd: aanvang 20:00 Toegang: vrij Organisatie: Heemkundekring "Dye van Best". Dinsdag 14 mei 2013: De meidenkist. Lezing door Cees Prinsen. Eindhoven. ‘Een spiegel uit het verleden’ In een boeiende presentatie verhaalt Cees over herinneringen uit het voorbije leven: geloof, hygiëne, knecht en dienstmeid. Cees start zijn presentatie met een kleine tentoonstelling waar alles naar hartenlust vastgepakt mag worden. Het onbetwiste hoogtepunt van de avond is zijn meidenkist boordevol spullen uit de tijd van toen. Van antieke kleding tot blokval, primitieve voorbehoedsmiddelen, dodenlantaarn tot een legendarische snelzeiker. Cees Prinsen, woonachtig in Hilvarenbeek, is schrijver van heemkundige artikelen maar is bovenal specialist in historie en volksleven waarvoor hij onlangs nog geridderd is. Informatie: Locatie: 't Trefpunt, Belgieplein 20, EINDHOVEN Aanvang: 20.00 uur Einde: 22.00 uur Toegang: Vrije toegang voor leden en niet-leden. Organisator: NGV afdeling Kempen- en Peelland. Zondag 19 mei 2013: Het beleg van 's-Hertogenbosch 1629. Lezing door Rob de Vrind. Sint-Michielsgestel. Met o.a. een levendige 3D-presentatie toont De Vrind het belang van deze historisch Bossche gebeurtenis in verleden, heden en toekomst. Ook laat hij zien welke natuurwaarden er te vinden zijn op de linie die loopt langs gebieden als De Franse wielen, de Heinis, de Wamberg, de Dungense Keerdijk, Haanwijk, Bossche broek, Vughter hei, de Gement, de Moerputten en het Engeler meer. In 1629 was de stad 's-Hertogenbosch even het middelpunt van de wereld. Prins Frederik Hendrik verwierf wereldfaam door deze 'onneembare' vesting te veroveren op de Spanjaarden. De Vrind laat met behulp van bijzondere computergestuurde beelden en animaties zien hoe dit Beleg van 's-Hertogenbosch heeft plaatsgevonden. Daarna gaat hij in op de vraag hoe de historische linie als uitgangspunt kan dienen om in het ommeland van 's-Hertogenbosch cultuur, natuur, agrarische activiteiten en recreatief medegebruik met elkaar te verbinden. Informatie Locatie: Ontmoetingscentrum De Huif, Hortensiastraat 2, 5271 GT SintMichielsgestel Tijd: 20.00 uur. Toegang: Aanmelden is niet nodig en ook niet-leden zijn van harte welkom, zij betalen een bijdrage van € 2,- p.p. Verandering van E-mail adres doorgeven a.u.b. Vergeet niet uw nieuwe e-mailadres door te geven. Helpdesk: werkgroep Computergenealogie HCC!zob U kunt uw vragen over het gebruik van de computer ook per e-mail stellen: [email protected] Aan- en afmelden U kunt zich afmelden voor deze e-mailing door een e-mail te sturen aan [email protected] Ook nieuwe geïnteresseerden kunnen zich daar aanmelden. Hebt u informatie die interessant is voor (computer)genealogen in onze regio, stuurt u die dan naar [email protected]