Ricardo Semler

Ricardo Semler: Laat je personeel vrij!
Zeventig procent van medewerkers in bedrijven zijn ongelukkig. Deze harde cijfers vragen de laatste
jaren steeds meer om een nieuwe manier van managen. Ook bij De Baak zien we de laatste jaren in
het bedrijfsleven steeds meer deze trend ontstaan. Ricardo Semler, CEO van Semler & Company
(Semco) in Brazilië sprak op 24 juni tijdens het Baak evenement ‘Ricardo Semler & friends’ over de
ideeën achter zijn managementtheorie die, ironisch genoeg, gaat over het weglaten van management.
Door: Kayleigh van den Hout
Arko van Brakel opent het evenement en benadrukt dat veranderd mediagebruik en wereldwijde
problemen zoals het broeikaseffect en olieconsumptie vragen om een groei van vertrouwen en een
meer menselijke kant van ondernemen. Als organisatie lever je een maatschappelijke bijdrage die zeker
kan beginnen met kleine stappen. Na de opening komt Ricardo Semler zelf aan het woord.
Verouderde organisatiestructuur
Ricardo haalt vooral aan dat de standaard organisatiestructuur die wij over heel de wereld kennen
verouderd is. In die oude organisatie is geen plek voor democratie en moet iedereen hetzelfde motto
hebben: de beste producten, gelukkig personeel en blije klanten. Het gaat er echter meer om dat je het
samen gaat doen. Volgens Ricardo leven we in een kennistijdperk, maar is het tijd om over te gaan naar
een tijdperk van wijsheid. De meest wijze organisaties zijn organisaties die een goede weerspiegeling
zijn van de samenleving. Volgens Semler heeft het houden van sollicitaties dan ook weinig zin. Hij
vergelijkt een sollicitatieprocedure met online daten: beide partijen laten zich van hun beste kant zien
en na een tijdje kom je erachter dat het eigenlijk toch niet werkt en ga je uit elkaar. Iedere organisatie
wil namelijk de slimste en beste mensen aannemen, maar die mensen kunnen vaak niet samenwerken.
Volgens Semler heb je daarom meer kans op succes om een bedrijf te starten met de eerste vijftig
mensen die je op straat tegenkomt, dan met vijftig mensen die zorgvuldig zijn geselecteerd.
Intuïtie in plaats van techniek
Het moeilijkste aan een manager zijn van een wijs bedrijf is het loslaten van de controle. Managers
willen namelijk het liefst dat het personeel altijd aanwezig is op het hoofdkantoor omdat ze er dan in
ieder geval zeker van zijn dat er gewerkt wordt. Volgens Semler werkt het veel beter om het standaard
model los te laten en je personeel vrij te laten. Laat vergaderingen plaatsvinden op vrijwillige basis, op
die manier komen er alleen mensen die geïnteresseerd zijn. Heb je een idee en niemand komt opdagen
tijdens de vergadering? Dan is het gewoon een slecht idee. Neem personeel aan op basis van gevoel en
laat ze gewoon een week overal in de organisatie rondlopen. Alleen als ze écht bij jouw organisatie
willen werken en ze een goede indruk hebben van de organisatie zelf en wat ze binnen de organisatie
willen doen, is er kans op succes.
Het draait om vertrouwen
Semco is een succesvol bedrijf dat prima functioneert zonder managers. Ricardo legt uit dat dit komt
omdat mensen alleen interactie hebben met tien tot twaalf mensen. Een bedrijf van duizend mensen
moet je dus eigenlijk zien als Honderd groepen van tien mensen. Die mensen weten van elkaar waar ze
mee bezig zijn en wat ze doen, daardoor kunnen medewerkers zelf dingen regelen. Je moet vertrouwen
hebben in je personeel. Wanneer jij je personeel honderd procent vertrouwt en ze helemaal loslaat, dan
zullen ze zelf hun verantwoordelijkheid nemen en is er geen management nodig.
De 'friends'
De ideeën van Ricardo zijn al geïmplanteerd in veel succesvolle bedrijven. Drie gastsprekers vertellen
erover.
Carlos Verkaeren (CEO Groupe Poult) werd in 2006 directeur van het Franse bedrijf Biscuits Poult paste
daar de ideeën van Semler toe. In acht jaar tijd steeg de omzet van het bedrijf van 40 miljoen naar 190
miljoen. Carlos: “Mensen centraal zetten is echt mijn missie. Toen ik directeur werd van Poult liet ik de
medewerkers in de fabrieken zelf de organisatie herindelen en al het management verdween. Een paar
jaar geleden ging het heel slecht met een van de fabrieken en een ‘standaard’ directeur had de fabriek
allang gesloten en mensen ontslagen. Ik koos ervoor om open te communiceren met het personeel over
de stand van zaken en zij gingen met het probleem aan de slag. Nu is dat een van de meest succesvolle
fabrieken.”
Ghislaine Duymelings (managing director Manutan Benelux) is sinds 2011 managing director van
Manutan Benelux, wat tot voor kort nog Overtoom heette. Met 250 medewerkers is dit na de Franse
vestiging het grootste onderdeel van de specialist in kantoor- en magazijnbenodigdheden. Ghislaine:
“Om verandering door te voeren moet je iedere medewerker betrekken. Samen aan iets bouwen, in
plaats van hoger management dat zegt wat moet gebeuren. We laten mensen zelf zelfstandigheid en
verantwoordelijkheid ontdekken op hun eigen manier. Ik wil mensen altijd zichzelf laten ontwikkelen,
dus als mensen ontdekken dat ze op een andere plek in het bedrijf gelukkiger zijn dan moet ik dat juist
stimuleren. Ik wil iedere dag alleen maar blije mensen zien.”
Arend van Randen (directeur Arpa) richtte in 1996 samen met twee vrienden Arpa op. Inmiddels is Arpa
een succesvol trainingsinstituut dat jaarlijks ruim 2500 managers en professionals opleidt. Arend: “Bij
ons hangt Semler’s quote op kantoor ‘Better to beg for forgiveness than to ask for permission’. Ik vind
het heel erg moeilijk om de controle uit handen te geven, maar ik weet dat het echt werkt. Ik probeer
een situatie te creëren waarin ik minder regisseer en medewerkers de ruimte geef. Als manager moet je
een situatie zien te creëren waarin iedereen inspraak heeft, het enige wat jij dan hoeft te doen is zorgen
voor voldoende koffie en koekjes.”