Sneldiagnose bij kanker ‘Wachten is geen optie’ Sneldiagnose bij kanker Je hebt hevige klachten en gaat naar de huisarts. De huisarts verwijst je door naar een specialist in het ziekenhuis, want je ergste nachtmerrie wordt werkelijkheid; de klachten kunnen duiden op kanker. Na de doorverwijzing kun je na twee weken eindelijke terecht bij de specialist en kunnen de onderzoeken starten, het eerste onderzoek is twee dagen later, de tweede volgt de week erna en het is maar te hopen dat je binnen een maand alle onderzoeken achter de rug hebt. Tussen al deze onderzoeken, die al je energie eisen, lig je ’s nachts wakker. En niet alleen jij, maar ook al je dierbaren maken zich zorgen. Weken lang loop je rond met de vraag: “heb ik wel of geen kanker? En hoe erg is het?” Je moet misschien wel 40 dagen wachten op de uitslag van de onderzoeken. Misschien kunnen de behandelingen daarna beginnen. Maar hopelijk haal je erna opgelucht adem en is het loos alarm. Als je één ding mocht kiezen in deze eerste zware periode, dan was het zekerheid. Heb ik het of heb ik het niet? Zo snel mogelijk een uitslag van je diagnose is van levensbelang. Eind 2011 is het project Sneldiagnose bij kanker gestart, een initiatief van stichting Alpe d’HuZes en gefinancierd door KWF Kankerbestrijding. Met Sneldiagnose willen we bereiken dat patiënten zonder een lange wachttijd en veel onzekerheid een kankerdiagnose krijgen. Met Sneldiagnose verkorten we de diagnosetijd naar één tot vijf dagen voor de meeste patiënten. Voor velen van hen volgt er zelfs een uitslag binnen 48 uur na doorverwijzing. Via Sneldiagnose krijgen patiënten zo snel mogelijk zekerheid en wordt de diagnosetijd verkort. Omdat Sneldiagnose draait om de patiënt werken artsen en andere zorgverleners in een perfect georganiseerd systeem samen: alle onderzoeken worden zo veel mogelijk op één dag gepland, laboranten en radiologen staan in de startblokken om direct beelden en weefsels te beoordelen, en alle betrokken artsen komen nog dezelfde dag bijeen om de resultaten te bespreken. De samenwerking is als het ware een estafetteloop; iedereen geeft op het juiste moment het stokje door en beschikbare kennis wordt snel gedeeld. Op deze manier wordt zowel de toegangstijd als de wachttijd verkort. De toegangstijd is de tijd die verloopt tussen het moment waarop de patiënt een afspraak maakt en het moment waarop hij bij de specialist in het ziekenhuis terecht kan. De wachttijd is de tijd die verloopt tussen het moment van indicatie voor de behandeling en het moment waarop deze feitelijk begint. De realisatie van de innovatie Sneldiagnose: een “gezamenlijke dans” Alpe d’HuZes ondersteunt de ziekenhuizen door middel van kennis, mankracht en bovenal inspiratie. Samen met de ziekenhuizen wordt gekeken hoe deze middelen ingezet kunnen worden voor Sneldiagnostiek. Dit overleg verkent hoe de estafetteloop die Sneldiagnostiek is in dat specifieke ziekenhuis gerealiseerd kan worden. Het proces kenmerkt zich door veel samenwerking en communicatie tussen de betrokken partijen. Inmiddels hebben al vier ziekenhuizen het voortouw genomen. Zij vervullen een voorbeeldfunctie voor de ziekenhuizen die nog zullen volgen. In het landelijke programma wisselen deze ziekenhuizen kennis en ervaring uit. Momenteel worden er tevens veel gesprekken gevoerd met ziekenhuizen door heel Nederland. Deze ziekenhuizen willen ook een bijdrage leveren en Sneldiagnose opnemen in hun beleid. Zelf kunnen patiënten en diens familieleden ook een bijdrage leveren aan de bekendheid en verspreiding van Sneldiagnose. Door bijvoorbeeld zijn of haar huisarts over de manier van diagnosticeren te informeren, kan ervoor worden gezorgd dat anderen voortaan door hun huisarts worden doorverwezen naar een ziekenhuis dat al werkt met Sneldiagnose. Het informeren van de huisarts kan bijvoorbeeld door middel van het aanvragen van een informatiepakket via de website van Sneldiagnose. Op deze website staat tevens informatie voor patiënten, huisartsen en specialisten.] De hierboven beschreven processen zijn te typeren als een “gezamenlijke dans”. De verschillende betrokken partijen (o.a. patiëntenorganisaties, (huis)artsen en bestuurders van ziekenhuizen) hebben elkaar verleid tot een prachtige prestatie waar een ieder baat bij heeft. Wij, de ondergetekenden betrokken partijen, denken dat deze gezamenlijke dans een grote kracht achter de succesvolle realisatie van Sneldiagnose is. Wellicht is dit ook een inspiratie voor toekomstige innovaties. Op het moment dat alle partijen betrokken worden en baat hebben bij de innovatie wordt de kans op slagen substantieel verhoogd. In het geval van Sneldiagnose hebben de betrokken partijen te maken met onder andere de volgende voordelen: De patiënt en diens geliefden hebben sneller zekerheid. Geen slapeloze nachten meer. Specialisten en ziekenhuizen zijn beter in staat hun patiënten echt te helpen, daarnaast kan er door Sneldiagnose sprake zijn van reputatiewinst, omdat zij gebruik maken van een innovatie in de oncologische zorg. Efficiëntiewinst in het ziekenhuis door optimalisatie van deelprocessen. De huisarts kan zijn patiënten sneller gerust laten stellen en biedt zijn patiënten een extra doorverwijsalternatief. Alle partijen werken samen aan een grote droom: de zorg zodanig organiseren dat de patiënt centraal staat. Resultaten Sneldiagnose Door middel van Sneldiagnose ontvangen patiënten in 80% van de gevallen de uitslag van hun diagnose binnen 24 uur. De overige patiënten ontvangen de resultaten binnen 5 werkdagen. Dit in tegenstelling tot wekenlange wachttijden. Geen wekenlange onzekerheid voor patiënten en hun geliefden meer. Bovendien wordt op deze manier niet alleen de wachttijd, maar ook de tijd tot het eventueel uitvoeren van het behandelingsplan verkort. Uit de praktijk blijkt dat Sneldiagnose niet alleen een mooi idee is, maar dat het ook blijkt te werken. Binnen een jaar was het in het UMC Utrecht al mogelijk om voor 14 tumorsoorten bij 80% van de gevallen binnen 24 uur uitsluitsel te ontvangen. Later dit jaar zal dit aantal zich vermeerderen naar 24 tumorsoorten. Er zijn grote tijdswinsten geboekt binnen de verschillende deelprocessen om Sneldiagnostiek mogelijk te maken. Zo is het beoordelen van het weefsel (pathologie) versneld van 5 dagen naar 5 uur. Huisartsen hebben de mogelijkheid hun patiënten een snellere en betere zorg te bieden en reiken hun patiënten een keuze aan. Naast deze vier ziekenhuizen sluiten steeds meer ziekenhuizen zich aan voor het Sneldiagnose programma. Dit laat zien dat het belang van Sneldiagnose ook door andere ziekenhuizen wordt erkend. Uit voorlopig onderzoek naar de tevredenheid over Sneldiagnose blijkt dat patiënten Sneldiagnose gemiddeld hoger dan een 9 beoordelen! Sneldiagnose is een breed gedragen oplossing door patiënt, (huis)artsen en bestuurders. Er is samen naar een oplossing gezocht en het resultaat mag er dan ook zijn. Wij hopen dat Sneldiagnose hiermee de basis kan leggen voor een nóg betere zorg in Nederland. Waarbij de patiënt niet langer van loket naar loket hoeft, maar waarbij de zorg daadwerkelijk in het teken van de patiënt staat! Betrokken partijen Stichting Alpe d’HuZes KWF Kankerbestrijding UMC Utrecht Antoni van Leeuwenhoek UMC St Radboud Leiden UMC