Natuur tegen de muur

milieutips
Natuur
tegen de muur
Ook wie in een volgebouwde omgeving woont, kan een bijdrage leveren
aan een groener leefklimaat. Alle
beetjes helpen! Breek op het trottoir
voor uw woning één of meer tegels
uit, zet er een klimplant in en uw
tegel- of geveltuintje is een feit. Er
zijn heel wat voordelen aan verbonden en mits u rekening houdt met
een paar elementaire regels is het
echt niet moeilijk.
Pro's & contra's
• Naast het gunstig effect van alle groene planten zijn er nog een paar
specifieke voordelen verbonden aan gevelgroen:
ı gevelbegroeiing verbetert de thermische isolatie van uw woning; vooral
in de zomer houdt ze de gevel koeler
ı bij (slag)regen blijft de gevel droger
ı klimplanten tegen de gevel bieden nestgelegenheid voor kleine vogels
en kunnen vlinders en andere nuttige insecten aantrekken
ı gevelgroen brengt rust en zorgt voor een aangenamere leefomgeving
• Eventuele nadelen hebt u zelf in de hand. Gevelbegroeiing vraagt enig
onderhoud en als u dat veronachtzaamt (of de verkeerde planten kiest),
kunnen de planten – vooral als ze snel en krachtig groeien – problemen
veroorzaken aan dakpannen, goten e.d. Zelfhechtende klimplanten (zie
tabel) zijn minder geschikt voor heel oude muren die met kalkmortel i.p.v.
cement zijn opgetrokken. Tegen dergelijke muren kunt u beter latten of
ander steunmateriaal aanbrengen en gebruikmaken van windende klimplanten (zie tabel).
Wat zegt de wet?
Aangezien het trottoir tot de openbare weg behoort, zijn tegel- of geveltuinen die een deel van
het voetpad opeisen, een gemeentelijke bevoegdheid. De meeste gemeenten doen niet moeilijk,
integendeel: ze ‘lenen’ u graag een stukje voetpad om u de kans te geven klimplanten te laten
groeien tegen uw huisgevel. U mag natuurlijk
geen hinder veroorzaken. Zo zult u er uiteraard
voor moeten zorgen dat voetgangers voldoende
en een veilige doorgangsruimte houden. Uw planten mogen ook geen problemen veroorzaken aan
de dakpannen of -goten van aanpalende huizen.
Meestal vindt u de regels terug in een gemeentelijk reglement dat u bij de groen- of milieudienst
van uw gemeente kunt opvragen.
Van aanleg…
• Kies een plaats waar voldoende hemelwater kan komen. Een
oostgevel kan problemen opleveren, maar ook afdaken, ruime
dakoversteken of uitspringende muren kunnen de hoeveelheid
neerslag bij de voet van de klimplant sterk verminderen.
• Plant bij voorkeur in het najaar of het voorjaar.
• Voorzie een plantgat van minstens 40 bij 40 cm.
• Neem één of meer tegels weg op een plaats waar de plant
recht naar boven kan groeien (om hogerop eventueel uit te
waaieren boven een deur- of raamopening).
• Graaf ook de zandcementfundering onder de tegel weg.
• De verwijderde tegels kunt u op hun zijkant aan de voorzijde van het gat plaatsen. Voor sommige soorten (zoals
Clematis) is dat een must omdat ze schaduw nodig hebben
aan hun voet. (Of u kunt een kleiner struikje planten dat de
voet van de klimplant beschut tegen felle zon.)
• Zet de klimplant een uurtje vooraf met zijn wortelkluit in
een emmer water.
• Tenzij anders vermeld is moet de klimplant in het plantgat
even hoog staan als in zijn pot.
• Vul het plantgat tot onder de rand van de aanpalende tegels
met teelaarde of met een mengsel van gelijke delen compost
en kokosvezel. Voorzie een kuiltje voor het begieten.
• Help de klimplant op weg. De stengel(s) van zelfhechtende
planten leidt u (bv. met een krammetje) voorlopig tegen de
gevel. Van windende planten maakt u een paar takken aan
de klimhulp (latten, traliewerk …) vast met raffia (verterend
touw) of rekbaar planttouw.
De juiste keuze
Net zoals bij ‘gewone’ tuinplanten moet u rekening houden
met de voorkeur voor zon of schaduw (zie tabel) én met de
beschikbare ruimte (in de hoogte en de breedte). Qua groei zijn
er drie types: zelfhechtend (1, hoeft u niet te steunen), windend (2, slingeren zichzelf rond steunmateriaal) en soorten die
u best aanbindt (3). Steunmateriaal moet laag genoeg boven
de grond beginnen en mag niet te dik en ook niet te wijdmazig
zijn. Krammen over de stengel heen in de muur slaan is uit den
boze: dat belemmert de diktegroei van de plant.
Meer informatie
Op de sites van steden en gemeenten vindt u vaak praktische
én wettelijke informatie over de aanleg van tegeltuinen.
… tot nazorg
• Zodra zelfhechtende planten zich met hun ‘zuignapjes’
tegen de gevel hebben gehecht, kunt u de krammen wegnemen waarmee u ze op weg hebt geholpen.
• Het eerste jaar moet u regelmatig gieten. Geef liever één
keer per week veel water dan dagelijks een beetje. Dat maakt
de plant ‘lui’: hij is minder geneigd in de diepte te wortelen.
• De jaren nadien moet u alleen in drogere periodes water
geven.
• In de winter kunt u jonge planten wat snoeien om ze in de
gewenste vorm te krijgen.
• Eens de planten volgroeid zijn, moet u ze in toom houden om
problemen aan dakgoten, pannen e.d. te vermijden. Bloeiende
klimplanten kunt u na de bloei intoppen. Groenblijvende planten snoeit u in september met maximaal 20% in.
soort
Japanse blauweregen (Wisteria floribunda)
type
lichteis
tekeningen: Jacques Debroux
hoogte (m)
breedte (m)
groeikracht
opmerking
jaarlijks snoeien
2

6-10
1-12
matig
3,2

10-15
3-6
snel
eetbare druiven
Alpenbosrank (Clematis alpina)
2
-
1-3
1-2
traag
blauwviolette bloemen
Bergbosrank (Clematis montana)
2
-
5-10
2-6
matig
witte bloemen
Klimhortensia (Hydrangea anomala)
1
--
6-20
3-6
snel
groengeel-witte bloemen
Winterjasmijn (Jasminum nudiflorum)
3
--
2-3
2-3
matig
gele bloemen in winter
geen bloemen - mooie herfstkleur - zelfhechtend
Echte wijnstok (Vitis Vinifera)
Chinese wingerd (Parthenocissus henryana)
Kardinaalsmuts (Euonymys fortunei)
Wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum)
Lichteis:
: zonnige standplaats
: halfbeschaduwd
: beschaduwd
1
-
2-5
/
matig
1,3

1-5
1-4
traag
groen-gele bloemen
2

3-6
2-4
matig
wit-roze-gele bloemen
Bron: ‘Gevelbegroening’, publicatie van de Afdeling Bos & Groen van het ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap, te downloaden op www.bosengroen.be, klik op ‘groen in en om de woning’.
Andere tips, bv. over tuinieren of omgaan met tuinafval, vindt u op de website van de provincie
Vlaams-Brabant: www.vlaamsbrabant.be. Of vraag ernaar bij uw gemeentebestuur.
datum opmaak: januari 2009