Voorstelling doctoraat

Prevalentie en preventie van middelengebruik
in het uitgangsleven
Prevalence and prevention of substance use in
nightlife.
Doctoranda: Tina Van Havere
Promotor: Prof. Dr. Eric Broekaert
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
1. Situering
2. Onderzoeksdoelstellingen
3. Methodologie
4. Resultaten
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
1. Situering
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Probleemstelling
Link tussen muziek en drugs bestaat al lang
Shapiro, 1988.
Uitgaanders meer ervaring met druggebruik
Forsyth, 1997; Measham et al., 2001; Yacoubian, 2003;
McCaughan, et al., 2005; Winstock et al., 2001, EWDD, 2002
Link tussen drugs, muziek en nachtleven is meermaals
aangetoond
Bellis, et al., 2002; Riley et al., 2001; Tossmann et al., 2001…
Ongerustheid bij het druggebruik van bepaalde subculturen
zoals dance scene
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Nood aan meer onderzoek
Veel media-aandacht, veel ongerustheid, maar beperkt
onderzoek
Winstock et al., 2001
Welke factoren bepalen mee het druggebruik?
Bestaan er risicogroepen binnen deze groep van
uitgaanders?
Worden er initiatieven genomen?
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Wat weten we al? Mens
Geslachtsverschillen
Calafat et al., 1999; Measham et al., 2001; Parsons
et al., 2006
versus
Mannen en vrouwen beginnen Parker et al., 1998; Holmila & Raitasalo, 2005;
op elkaar te lijken
Zilberman et al., 2003
tot
Geen geslachtsverschillen
Akram & Galt, 1999
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Wat weten we al? Mens
Leeftijd en verantwoordelijkheden
hoe ouder de uitgaander, hoe frequenter zijn druggebruik
Measham et al., 2001
XTC gelinkt aan jonge uitgaanders, coke aan een oudere
populatie
EWDD, 2006
andere levensomstandigheden leiden tot verminderen
of stoppen met druggebruik
Measham et al., 2001; Plant et al.,
2002
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Wat weten we al? Milieu
Elektronische muziek en druggebruik
Forsyth et al., 1997; Adlaf & Smart, 1997; ter Bogt et al., 2005
Gay scene
Van Havere et al., 2005; Mattison et al., 2001; Ross et al., 2003
GOA scene
Van der Elst, 2009; Van Havere et al., 2005
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Wat weten we al? Middel
Evolutie van het middel zelf
Golub et al., 2005
Incubation phase
Expansion phase
Plateau phase
Decline phase
Belangrijk om preventie en hulpverlening tijdig te kunnen
afstemmen op nieuwe trends
Riley & Hayward, 2004
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Nood aan preventie
Groeiend aantal initiatieven van harm reduction, over peer
support tot ‘clubs without drugs’.
Healthy Nightlife Toolbox
Democracy, Cities and Drugs
Club Health
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
2.
Doelstellingen &
Onderzoeksvragen
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Doelstellingen
o In kaart brengen van het druggebruik in het uitgangsleven in
Vlaanderen en de relatie met demografische gegevens.
o Nagaan van de relatie tussen specifieke uitgaanspatronen
(locatie, muziekvoorkeur en frequentie van uitgaan) en
druggebruik
o Evoluties in druggebruik in het uitgangsleven in kaart brengen.
o Een dieper inzicht krijgen in het druggebruik van de GOA
scene
o Handvatten voor preventie aanreiken
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Onderzoeksvragen
1. Welke rol spelen leeftijd en geslacht in het druggebruik van uitgaanders?
2. Is er een verband tussen specifieke uitgangspatronen (zoals de locatie,
frequentie van uitgaan of de muziekvoorkeur) en het druggebruik?
3.Welke nieuwe evoluties zien we in het uitgangsleven en welke populaire
middelen zijn nog steeds aanwezig in deze scene?
4. Welke betekenis heeft het druggebruik in de GOA scene? Is het een
noodzakelijke voorwaarde?
5. Welke preventie-initiatieven zijn reeds geëvalueerd in het uitgangsleven?
Welke handvatten kunnen we aanreiken aan preventiewerkers en
hulpverleners?
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
3. Methodologie
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Survey: instrument
Vragenlijst gebaseerd op literatuur (Hacourt, 2002; Riley et al., 2001;
Tossmann et al., 2001; Calafat et al., 1999; Calafat et al., 1998; Vercaigne & Walgrave, 1995)
Demografische gegevens
Uitgangspatronen
Frequentie van druggebruik
Patronen in druggebruik
Gecombineerd gebruik
Preventiemaatregelen
Trends (open vraag)
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Survey: steekproef
Aantal respondenten:
2003 = 645
2005 = 670
2007 = 775
2009 = 607
Bezochte locaties:
3 clubs
2 dance events
2 rockfestivals
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Survey: selectie respondenten
At random selectie
Anoniem
Nederlandstalig
Betrouwbaarheidsvraag (NTSC)
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Survey: onderzoeksvragen
Welke onderzoeksvragen beantwoorden we met deze data?
1.Welke rol spelen geslacht en leeftijd in het druggebruik van
uitgaanders?
2. Is er een verband tussen specifieke uitgaanspatronen (zoals de
locatie, frequentie van uitgaan of de muziekvoorkeur) en het
druggebruik?
3.Welke nieuwe evoluties zien we in het uitgangsleven en welke
populaire middelen zijn nog steeds aanwezig in deze scene?
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Diepte-interviews
Onderzoeksvraag 4: Welke betekenis heeft het druggebruik in de GOA
scene?
Doelgroep: uitgaanders in de GOA scene
Snowball
Minstens 20 interviews
Timing: najaar 2010 interviews, voorjaar start analyses
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Literatuuronderzoek
Onderzoeksvraag 5: Welke preventie-initiatieven zijn reeds
geëvalueerd in het uitgangsleven? Welke handvatten kunnen
we aanreiken aan preventiewerkers en hulpverleners?
Databanken, conferences,… (cf. Club Health, HNT,
DC&D)
Systematische review (effectevaluaties) cf evidence based
Insteek: verschillende mogelijkheden
meest kwalitatieve programma’s/interventies
regionale verspreiding
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Tijdsschema
Survey reeds afgelopen 2003, 2005, 2007, 2009
artikel 1:
2009 gepubliceerd
artikel 2:
voorjaar 2010 ingediend
artikel 3:
najaar 2010 schrijven
Diepte-interviews
artikel 4:
fase van dataverzameling najaar 2010
schrijven artikel voorjaar, zomer 2011
Literatuurstudie
artikel 5:
literatuurstudie eind 2011
schrijven artikel 2012
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Enkele resultaten: geslacht en leeftijd
Onderzoeksvraag 1 (geslacht en leeftijd):
Van Havere, T., Vanderplasschen, W., Broekaert, E., & De
Bourdeaudhui, I. (2009). The influence of age and gender On party drug
use among young adults attending dance events, clubs, and rock
festivals in Belgium. Substance Use & Misuse, 44, 1899-1915.
 druggebruik is hoger bij deze doelgroep
 druggebruik stijgt met de leeftijd, maar in de
oudste groep neemt het af
 Verschil tussen mannen en vrouwen verkleint
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Enkele resultaten: muziek en drugs
Onderzoeksvraag 2 (link uitgaanspatronen en druggebruik):
Van Havere, T., Vanderplasschen, W., Lammertyn, J. & Broekaert, E.
Drug use and nightlife in Belgium: More than just dance music.
Ingediend bij Youth & Society op 27 april 2010.
 Dancemuziekliefhebbers en bezoekers van GOA-feestjes en clubs
hebben meer kans om illegale drugs te gebruiken
 Druggebruik wordt gelinkt aan een breder uitgangsleven: cafégangers
hebben meer kans om alcohol en illegale drugs te gebruiken.
 Rockmuziekliefhebbers gebruiken minder coke en respondenten van
rockfestivals hebben de minste kans om illegale drugs te gebruiken.
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Adlaf, E.M., & Smart, R.G. (1997). Party subculture of dens of doom? An epidemiological study of rave attendance and drug use patterns
among adolescent students. Journal of psychoactive drugs, 29 (2), 193-198.
Akram, G., & Galt, M. (1999). A profile of harm-reduction strategies and co-use of illicit and licit drugs amongst users of dance drugs. Drugs:
Education, Prevention and Policy, 6:215–225.
Bellis, M.A., Hughes, K., & Lowey, H. (2002).Healthy nightclubs and recreational substance use: from a harm minimisation to a healthy
settings approach. Addictive behaviors, 27, pp. 1025-1035.
Calafat, A., Bohrn, K., Juan, M., Kokkevi, A., Maalst´e, N., Mendes, F., et al. (1999). Night life in Europe and recreative drug use. Sonar 98. Valencia:
Irefrea.
Calafat, A., Stocco, P., Mendes, F., Simon, J., van de Wijngaart, Sureda, M.P., Palmer, A., Maalsté, N., & Zavatti, P. (1998). Characteristics and
social representation of ecstacy in Europe. Palma de Mallorca: Irefrea.
EMCDDA. (2002). Recreational drug use — a key EU challenge. Drugs in focus [Briefing, Issue no. 6, November-December].
EMCDDA. (2006). Annual report 2006: the state of the drugs problem in Europe. Luxembourg: Office for Official Publications of the European
Communities.
Forsyth, A. J. M., Barnard, M., & McKeganey, N. P. (1997). Musical preference as an indicator of adolescent drug use. Addiction, 92(10):1317–
1325.
Golub, A., Johnson, BD, & Dunlap, El. (2005). Subcultural evolution and illicit drug use. Addiction Research and Theory, 13 (3), 217-229.
Hacourt, G. (2002). Ecstasy: pilules sans ordonnances: usages et usagers de nouvelles drogues de synthese. Paris: L’Harmattan
Holmila,M., & Raitasalo, K. (2005). Gender differences in drinking: why do they still exist? Addiction, 100(12):1763–1769.
Mattison, A.M., Ross, M.W., Wolfson, T., Franklin, D., & HNRC Group (2001). Circuit part attendance, club drug use, and unsafe sex in gay
men. Journal of Substance Abuse, 13 (1), pp. 119-126.
McCaughan J.A., Carlson R.G., Falck R.S., & Siegal H.A. (2005). From “candy kids” to “chemi-kids”: a typology of young adults who attend
raves in the Midwestern United States. Substance Use and Misuse, 40, 1503-1523.
Measham, F., Aldridge, J., & Parker, H. (2001). Dancing on drugs: risk, health and hedonism in the British club scene. London: Free Association Books.
Parker, H., Aldridge, J., & Measham, F. (1998). Illegal leisure: the normalization of adolescent recreational drug use. London: Routledge.
Parsons, J. T., Halkitis, P. N., & Bimbi, D. S. (2006). Club drugs use among young adults frequenting dance clubs and other social venues in
New York City. Journal of Child & Adolescent Abuse, 15(3):1–14.
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek
Plant, M. L., Plant, M. A., & Mason, W. (2002). Drinking, smoking and illicit drug use among British adults: gender differences explored.
Journal of Substance Use, 7(1):24–33.
Riley, S. C. E., James, C., Gregory, D., Dingle, H., & Cadger, M. (2001). Patterns of recreational drug use at dance events in Edinburgh,
Scotland. Addiction, 96(7):1035–1047.
Riley, S., & Hayward, E. (2004). Patterns, trends and meanings of drug use by dance drug users in Edinburgh, Scotland. Drugs: Education,
Prevention and Policy, 11(3):243–262.
Ross, M. W., Mattison, A.M., & Franklin, D.R. (2003). Club drugs and sex on drugs are associated with different motivations for gay
circuit party attendance in men. Substance use and misuse, 38 (8), pp. 1173-1183.
Shapiro, H. (1988). Waiting for the man: the story of drugs and popular music. London: Quartet Books.
Ter Bogt, T. F. M., & Engels, R. C. M. E. (2005). “Partying” hard: party style, motives for and effects of MDMA use at rave parties.
Substance Use & Misuse, 40(9/10):1479–1502.
Tossmann, P., Boldt, S., & Tensil, M.-D. (2001). The use of drugs within the techno party scene in European metropolitan cities. European
Addiction Research, 7(1):2–23.
Van der Elst, D. (2009). Vrouwelijk druggebruik in scene gezet: een gendergevoelige analyse van druggebruik bij vrouwen in Electronic Dance Music Scenes.
Niet-gepubliceerde doctoraatsscriptie.
Van Havere, T., De Donder, E., Geirnaert, M., Schrooten, J., & Vermeulen, V. (2005). Partywise: Kwalitatief onderzoek naar trends in druggebruik
in het uitgaansleven - 2004. Brussel: VAD.
Vercaigne, C., & Walgrave, L. (1995). Jeugd tussen (sub)culturen en business:een onderzoek naar megadancings, house en de last van recreatie. Leuven:
Katholieke universiteit faculteit rechtsgeleerdheid afdeling strafrecht, strafvordering en criminologie.
Warson, M. (2007). Beyond the party: analyse van de Vlaamse goascene. Niet-gepubliceerde masterproef.
Winstock, A. R., Griffiths, P., & Stewart, D. (2001). Drugs and the dance music scene: a survey of current drug use patterns among a
sample of dance music enthusiasts in the UK. Drug and Alcohol Dependence, 64 (1):9–17.
Yacoubian G.S., Boyle C., Harding C.A., & Loftus E.A. (2003). It’s a rave new world: estimating the prevalence and perceived harm of
ecstasy and other drug use among club rave attendees. Journal of Drug Education, 33 (2), 187-196.
Zilberman, M., Tavares,H., & El-Guebaly,N. (2003). Gender similarities and differences: the prevalence and course of alcohol- and other
substance-related disorders. Journal of Addictive Diseases,22(4):61–74.
Tina Van Havere – Voorstelling doctoraatsseminarie - 03/11/2010
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen – Vakgroep Orthopedagogiek