Klinische behandeling met radioactief Jodium-131

Klinische behandeling met radioactief Jodium-131
Deze tekst bevat informatie over de klinische behandeling met radioactief
Jodium-131. Waarom krijgt u deze behandeling, hoe verloopt het en wat is van
belang om te weten.
Het doel van de behandeling
Een behandeling met radioactief jodium-131 kan om verschillende redenen worden
toegepast, b.v.:
- bij patiënten met een te snel werkende schildklier om de functie van het
schildklierweefsel te verminderen.
- bij patiënten met een te grote schildklier, om deze kleiner te maken.
- bij patiënten die een schildklieroperatie hebben ondergaan vanwege een
schildklier-tumor kan het noodzakelijk zijn om nog eventueel achtergebleven
schildklierweefsel of resttumor met Jodium-131 te verwijderen.
Principe van de therapie
De werking van de therapie berust op het feit dat het toegediende radioactieve jodium
bijna alleen door de schildklier wordt opgenomen. De radioactiviteit kan hier zijn
gunstige werk doen: verkleining van de schildklier of verwijdering van schildklierresten.
De schildklier wordt van binnenuit bestraald, zonder dat ander of omliggend weefsel
hier schade van ondervindt. Het radioactieve jodium dat niet door de schildklier wordt
opgenomen verlaat het lichaam grotendeels via de urine. Dit gebeurt vooral de eerste
24 uur na toediening. Daarnaast verlaat de radioactiviteit het lichaam voor een zeer
klein deel via de ontlasting en transpiratievocht.
Medicijnen
Sommige medicijnen belemmeren de opname van jodium door de schildklier. Met het
gebruik hiervan moet u vóór de behandeling stoppen.
Bij de oproep voor de behandeling melden we u om welke medicijnen het gaat en
wanneer u moet stoppen met het gebruik. Of u deze weer gaat gebruiken, zal de
nucleair geneeskundige met u bespreken.
Hoeveelheid Jodium-131
Om te bepalen hoeveel radioactief jodium moet worden toegediend, vindt meestal eerst
een vooronderzoek plaats naar de grootte en de functie van de schildklier of de
schildklierresten. De hoeveelheid jodium die u uiteindelijk krijgt toegediend hangt af van
de aard van de aandoening, de grootte van de schildklier en de mate van opname van
jodium door de schildklier of de schildklierresten.
De berekende dosis radioactief Jodium krijgt u in de vorm van een capsule, die u op
een nuchtere maag inneemt. U dient voor het vooronderzoek en de behandeling zelf
nuchter naar het AMC komen.
Bijverschijnselen en late gevolgen van de behandeling
Vanaf het eerste gebruik van jodium-131 in 1946 zijn er onderzoeken gedaan naar de
gevolgen van deze behandeling. Tot nu toe zijn er geen aanwijzingen gevonden dat
deze behandeling leidt tot andere aandoeningen of bijwerkingen. De schildklier is het
enige orgaan dat jodium opneemt. De rest van het lichaam neemt nauwelijks jodium op,
ook vrijwel geen radioactief jodium.
Bijverschijnselen zijn zeldzaam. Bij sommige mensen is de schildklier wat pijnlijk na de
behandeling. Dit verdwijnt binnen enkele dagen. Soms treedt er tijdelijk wat
misselijkheid op.
Bij patiënten met een te grote of een te snel werkende schildklier kan de schildklier na
kortere of langere tijd (tot jaren na de behandeling) te langzaam gaan werken. Uw
behandelend internist of huisarts zal u wanneer dat gebeurd met schildklierhormoon
vervangende medicatie behandelen.
De opname
Uw verblijf op de afdeling Nucleaire Geneeskunde is in de eerste plaats noodzakelijk,
omdat een deel van de toegediende radioactiviteit uw lichaam via urine en ontlasting
weer verlaat. Deze radioactieve afvalstoffen worden gedurende enkele dagen in
speciaal daarvoor bestemde tanks opgevangen om te voorkomen dat uw omgeving en
het milieu worden besmet.
In de tweede plaats wordt door uw opname op deze afdeling voorkomen dat mensen in
uw directe omgeving, zoals familie, vrienden en ziekenhuispersoneel, aan meer straling
worden blootgesteld dan nodig is.
De duur van het verblijf in het ziekenhuis is voor iedere patiënt verschillend. Dit hangt af
van de toegediende hoeveelheid jodium, de opname hiervan door de schildklier en de
uitscheidingssnelheid van het overtollig jodium via de urine en de ontlasting. Dit gebeurt
voor een groot deel binnen 24 tot 48 uur. Veel drinken tijdens de opname is belangrijk
om deze uitscheiding sneller te laten verlopen. Het radioactieve jodium dat in de
schildklier is opgenomen, verlaat het lichaam veel trager.
Uw verblijf brengt u door in een éénpersoonskamer. De kamer heeft een eigen wastafel
en toiletruimte. Op de kamer is TV, radio en telefoon aanwezig. Om radioactieve
besmetting van de omgeving en personen tegen te gaan mag u de kamer niet verlaten
tot u wordt ontslagen.
U kunt het beste oude kleding of nachtkleding meenemen, evenals oud schoeisel
(pantoffels, slippers e.d.). Deze blijven na uw ontslag in het ziekenhuis achter en
worden vernietigd. Zaken als een bril, contactlenzen, hoortoestellen, uw medicijnen en
toiletartikelen hoeft u niet achter te laten. Het meenemen van mobiele telefoon of laptop
is toegestaan maar wordt afgeraden. Deze zaken worden nagemeten op besmetting
met radioactiviteit. Indien besmet, moeten de besmette voorwerpen twee maanden
'uitstralen', pas daarna kunt u ze terugkrijgen. Uit voorzorg kunt u uw telefoon of laptop
inwikkelen in doorzichtig plastic folie, dit biedt echter geen volledige bescherming tegen
besmetting. De kleding die u bij het verlaten van de afdeling wilt dragen en andere
spullen bewaren we voor u in een afgesloten kast.
Nadat u zich op de dag van de opname verkleed heeft, geeft de verpleegkundige u
uitleg over het gebruik van de kamer. Na deze uitleg krijgt u op uw kamer de
radioactieve capsule. U mag daarna nog één uur niet eten en drinken. Het jodium krijgt
zo de kans zo snel mogelijk uit de maag en darmen te worden opgenomen en naar de
schildklier te gaan. Na dit uur krijgt u uw middageten.
De verpleegkundige komt in principe zo min mogelijk in uw kamer. Dit betekent dat u
hem/haar, onder gewone omstandigheden, alleen ziet bij het brengen van de
maaltijden, koffie en thee. De verpleegkundige blijft niet langer bij u dan noodzakelijk is
en zal de afstand tot u zo groot mogelijk houden.
Indien nodig kunt u de verpleegkundige via de telefoon bellen of via het belsysteem
alarmeren.
Voorschriften en adviezen tijdens de opname
Wat mag niet:
- binnen één uur na de inname van de capsule eten of drinken
- buiten de therapiekamer komen
- tampons en maandverbanden via het toilet weggooien
- roken op de kamer, roken in het AMC
Wat moet/raden we aan:
- drink vooral de eerste 24 uur veel, zodat het overtollig radioactief jodium snel
wordt uitgescheiden
- Jodium-131 verlaat het lichaam voornamelijk via de urine. Iedere patiënt moet
zittend urineren, ook mannen. Dit is om besmetting van de toiletruimte te
voorkomen. Na ieder toiletbezoek moet u uw handen zorgvuldig wassen
- wasgoed dat eigendom is van het ziekenhuis, doet u in speciaal daarvoor
bestemde zakken. Probeer de hoeveelheid wasgoed tot een minimum te
beperken
Tijdens uw verblijf wordt uw kamer niet schoongemaakt om derden niet aan onnodige
straling bloot te stellen. Wij vragen u zelf uw bed zelf op te maken en bij vertrek af te
halen en de lakens en dekens op het voeteneind van het bed neer te leggen.
Afval/wasgoed kunt u in de daarvoor bestemde zakken deponeren.
Wat mag wel:
- op uw kosten kan er dagelijks een krant worden bezorgd.
- 24 uur na de toediening van de capsule mag u bezoek ontvangen, maximaal een
half uur per persoon per dag. Kinderen onder de 18 jaar en zwangere vrouwen
zijn niet toegestaan. Bezoek dient zich vooraf aan de balie van de afdeling F5Noord te melden
- u kunt rechtstreek telefoneren vanuit uw kamer.
- wat mag wel mee (en weer mee terug): bril, leesboek, wandelstok, medicijnen
enz.
Ontslag
Elke dag meten we hoeveel straling in uw lichaam aanwezig is. Afhankelijk van de
gemeten waarde mag u wel of niet naar huis (wanneer de gemeten straling nèt te hoog
is, volgt later op de dag een tweede meting). U krijgt eenvoudige leefregels mee voor
thuis. U hoort voor u naar huis gaat hoelang deze leefregels voor u gelden. Dit hangt af
van de gemeten straling. De leefregels gelden maximaal twee weken met betrekking tot
volwassenen en 3 weken met betrekking tot zwangere vrouwen en kinderen jonger dan
11 jaar.
De leefregels en eventuele vragen bespreken we met u wanneer u voor de behandeling
komt. Voor vertrek kunt u zich omkleden in de kleding die voor de opname is
opgeborgen.
Maatregelen na de behandeling
De hoeveelheid radioactief jodium in uw lichaam is zo laag dat u naar huis mag. Het is
wel van belang dat u zich bewust bent dat er nog wel een bepaalde hoeveelheid
radioactiviteit in uw lichaam aanwezig is. U kunt dus in lichte mate andere personen aan
een geringe hoeveelheid straling blootstellen. Dit brengt weliswaar geen direct gevaar
met zich mee, maar de hoeveelheid straling dient altijd zo klein mogelijk te zijn. Daarom
krijgt u leefregels mee.
Algemene leefregels na de behandeling
Algemeen
De straling neemt met de afstand sterk af. Daarom adviseren we zoveel mogelijk
afstand te nemen tot uw huisgenoten en bezoekers. Blijf bij langdurige aanwezigheid,
zoals televisie kijken en eten, op een afstand van tenminste één, maar het liefste twee
meter. Houd extra afstand tot zwangere vrouwen omdat het ongeboren kind gevoeliger
is voor straling.
Toilet
Het radioactief jodium dat niet door de schildklier wordt opgenomen, verlaat het lichaam
via de urine. U kunt normaal op het toilet plassen. Om besmetting van de toiletruimte te
voorkomen wordt ook mannen verzocht zittend te urineren. Na ieder toiletbezoek moet
u uw handen zorgvuldig wassen.
Partners
Het is sterk aan te bevelen dat u en uw partner apart slapen, minstens twee meter van
elkaar, het liefst in aparte kamers.
Kinderen
Kleine kinderen (tot ongeveer 11 jaar) zijn gevoeliger voor straling dan volwassenen.
Daarom moet u direct lichamelijk contact beperken en zo veel mogelijk afstand
bewaren. Neem kinderen niet te lang op schoot en laat ze zoveel mogelijk door uw
huisgenoten verzorgen. Kinderen knuffelen of een zoen geven is geen bezwaar.
Vervoer
Deelname aan het openbaar vervoer beperkt u tot één uur per rit. Als u samen in een
auto reist gaat u schuin achterin zitten en beperkt u de rit tot maximaal twee uur.
Bijeenkomsten
Bijeenkomsten waarbij u langer dan één uur naast dezelfde persoon zit (b.v. reizen,
bioscoop, kerk of vergadering) moet u zoveel mogelijk vermijden.
Werk
Na ontslag uit het ziekenhuis kunt u gewoon naar uw werk, behalve als u werkzaam
bent in het basisonderwijs of opvang van kinderen jonger dan elf jaar.
In dat geval, kunt u dit bespreken met de arts bij ontslag uit het ziekenhuis. Ook op het
werk moet u - net als thuis - zoveel mogelijk afstand bewaren tot andere personen.
Zwangerschap
Een behandeling met radioactief jodium mag niet plaats vinden tijdens de
zwangerschap.
Het is af te raden binnen zes maanden na de therapie zwanger te worden of een
zwangerschap te verwekken. Seksueel contact gedurende deze periode, ook kort na de
therapie, is geen probleem.
Borstvoeding
U moet voor de behandeling stoppen met borstvoeding geven. Na ontslag uit het
ziekenhuis mag u niet meer beginnen met het geven van borstvoeding.
Ziekenhuisopname
Wordt u in een ziekenhuis opgenomen in de periode waarin deze leefregels gelden, dan
moet u dit melden aan de lokale stralingsdeskundige van dat ziekenhuis.
Tot slot
Mocht u nog vragen hebben over de behandeling, die u krijgt of de periode na ontslag
uit het ziekenhuis, dan kunt u telefonisch contact opnemen met:
Medische vragen:
Afdeling Nucleaire Geneeskunde: 020-56 62775
Specifieke verpleegkundige vragen:
Nucleaire Geneeskunde Klinische Therapie: 020-56 64170
Vragen over radioactiviteit of stralingsrisico’s:
Stralingsdeskundige: 020-56 68621