Wat is Sociale Permacultuur?

PERMACULTUURGROEP
Sociale permacultuur: 30 maart 2013 - Jeanneke
Programma:
1. 9:30 – 9:40:
welkom + inleiding: waarom onmiddellijk ja gezegd op deze vraag
Samenhuizen - Cohousing
Voedselteams
Transitie
LETS
CSA
Allemaal sociale permacultuur, van weer ‘logische’ verbindingen maken,
allemaal voorbeelden van out of the box denken (kijken met je derde oog) in
het huidige systeem.
2. 9u40 – 10u15:
wat is sociale permacultuur + nieuwe samenlevingsconcepten in de
permacultuur: Fransje De Waard
+ soorten en voorbeelden
3. 10u15 – 11u15:
Film: The Power of Community: de beste pc-film die er is
opdracht: neem pen en papier en schrijf alle aspecten op van sociale
permacultuur, die je observeert: zowel als vb als structureel.
4. pauze
5. 11u30 – 12u00:
uitwisseling en nabespreking: wat zijn je eigen dromen en wensen op het vlak
van communitywonen?
6. 12u00 – 12u30: (eventueel tot 13u)
Elm dance (verbondenheid met slachtoffers kernenergie)
Lunch
Wat is permacultuur?
Ethische principes
Permacultuur gaat uit van drie ethische principes:
1. Zorg voor de aarde: alle ecosystemen moeten zich kunnen ontwikkelen.
2. Zorg voor de mensen: mensen moeten toegang hebben tot hetgeen nodig is voor hun
voortbestaan.
3. Deel de overvloed: eerlijk delen; het in balans brengen van in- en output binnen een
systeem
Wat is Sociale Permacultuur?
verbondenheid - relaties – organisch geheel
systeemdenken: elk onderdeel is een geheel op zich, bestaande
uit weer kleinere gehelen (holon), en is zelf tegelijkertijd
deel van een groter geheel.
zorg voor de mensen, en zorg voor de aarde
samen delen: sociale en ecologische rechtvaardigheid)
zie pag 153-176 Fransje de Waard
Toepassingsgebieden van permacultuur:
de wortels: grondgedachten
de stam: principes
de takken: toepassingsgebieden: eten, drinken, ademen, wonen, werken, samenleven (samen
ipv individualistisch).
…
Mens heeft een oerbehoefte aan sociaal contact, aan spiegeling en uitwisseling: de oude stam,
clan, uitgebreide familiestructuren, kloostergemeenschappen, begijnen; in een later tijdvak:
communes, centraal wonen, woongroepen, centraal wonen voor ouderen, cohousing…
Vanuit de westerse ik-cultuur groeit als reactie op het kerngezin en het individualisme
opnieuw de aandacht voor het wij-gevoel.
10 jaar na lancering vd permacultuur is het thema vd samenlevende mens toegevoegd aan het
theoretisch geheel.
Ontstaan van de sociale ecologie (Bookchin): iedere gemeenschap van mensen beschouwd als
een levend organisme, een sociaal ecosysteem. Uitgangspunt: de fundamentele
verbondenheid en permanente vernieuwing van alle leven: geen onderscheid ts menselijke en
niet-menselijke samenlevingen: maar gemeenschappelijke belangen en onderlinge
samenhang.
In de sociale ecologie drie vernieuwende samenlevingsconcepten die deel zijn gaan uitmaken
van het permaculturele universum:
1. Groepswonen
Is een kleinschalige invulling vd idee ve sociaal ecosysteem: grotere gezamenlijke
verbanden dan het kerngezin. Co-housing (late jaren 70, Denemarken). Leden nemen
zelf het initiatief tot een gezamenlijk denk- en planproces dat uitmondt in een
woonvorm met het delen gemeenschappelijke ruimtes (naast individuele ruimtes) en
het delen van verantwoordelijkheden. (Zie Samenhuizen: startgids op site).
2. Ecologisch samenwonen
De ervaring leert dat bijna elk samenwoonproject uitgesproken ecologische
doelstellingen heeft. Cohousing is een sociale beweging van mensen die zich bewust
‘het wonen’ toe-eigenen: zelf beslissen hoe en met wie ze die plek op aarde willen
bewonen. Ecologisch bewustzijn blijkt uit: hergebruik van oude gebouwen (zie
krakersbeweging), 2e handsmaterialen voor renovatie, water- en energiebesparing,
wind- en zonne-energie, natuurvoeding, zelfvoorziening, autodelen etc etc.
3. Integratie van Wonen en Werken
Veel woongemeenschappen integreren ook het aspect ‘werk’ in hun project om de
scheiding tussen privé en werk (met zijn miljoenen pendelaars) op te heffen: bv La
Poudrière in Brussel: recyclage van kleding en meubels, herstelwerkplaats voor
meubels, klein verhuisbedrijfje.
Maar ook projecten met een uitgebreid cursusaanbod. Ontwikkeling naar een grotere
fysieke nabijheid van wonen en werken om veel redenen zeer belangrijk
(verbondenheid, ecologisch, kwaliteit van leven, tijdverlies, files…)
***
Bijkomende voordelen: meerdere functies mogelijk door grotere draagkracht:
zelfvoorziening, ecologische doelstellingen, kleinschalige productie, ambachten,
gemeenschapsopbouw,
Er is op dit moment sprake van een sterk groeiend aantal woongemeenschappen en
cohousingprojecten: samenwoonprojecten, die tegelijkertijd woon- en werkplaats zijn
(niet buitenshuis werken), en zowel ecologische, sociale als spirituele doelstellingen
hebben. Zelfvoorziening staat hoog in het vaandel, evenals openheid, inclusiviteit,
kleinschaligheid, verbondenheid. Sommige projecten nemen ook duidelijke ‘politieke’
engagementen, bv tav klimaat etc. Vbn: la Grande Cense, Haringrokerij, Molen van
Rotselaar, Poudrière, Drie Torekes, Utopia, Luchtkasteel, Meerhem, Vinderhoute,
Coté Kanal, l’Echappée,…
Cap au Vert (real estate hunters: gat id kapitalistische markt),
Andere vormen:
Ecodorpen (ecovillages)
Dezelfde uitgangspunten als bij cohousing, maar op een hoger schaalniveau: complete
nederzettingen op menselijke schaal, harmonieus geïntegreerd in de omgeving, op een
manier die een gezonde menselijke ontplooiing ondersteunt en die met succes voor
onbepaalde tijd kan blijven voortduren. Bevat de fundamentele productiefuncties,
handel in producten voor basisbehoeften tussen huishoudens en een zekere
specialisatie van arbeid. Schaal is op menselijke maat dus zodanig dat echte
democratie mogelijk is, en iedereen in staat is mee te oordelen en beslissingen te
nemen.
Voorbeelden: Crystal Waters (Australië), Findhorn (Schotland), Auroville (India),
Sieben Linden (Duitsland)
België: Nieuwenhoven (St Truiden), St Jansbergklooster (Zelem), De Weegbree (OLV
Waver)
Dorp in de stad: een kloppend hart in een stadsdeel dat min of meer een eenheid vormt
met een eigen identiteit: de Jordaan in Amsterdam, De Marollen in Brussel, de Bronx
in New York (oost-europese joden), Chinatown in Londen, vrijstad Christiana in
Kopenhagen (ontstaan uit krakersbeweging), …
Urban Villages: UK
Prins Charles: een soort ecovillage in de stad maar op grotere schaal (3000 à 5000
mensen; alle voorzieningen te voet of per fiets bereikbaar; ook nadruk op universele
esthetiek: reactie op nieuwe lelijke modernistische koude architectuur van engelse
steden.
Bioregio
Integrerend concept op nog grotere schaal: regio’s die elk afzonderlijk een zeker
eenheid vormen door hun natuurlijke gegevens: bv de Kempen, de Voerstreek, de
Hoge Venen…
Maar niet alleen gemeenschappelijke woonvormen maken deel uit van sociale pêrmacultuur.
Ook een groeiend aantal samen-projecten blijkt verschillende permacultuurprincipes in zich
te verenigen:
* bv projecten voor voedselvoorziening: de grond bewerken: samentuinen,
gemeenschapstuinen, voedselteams, CSA-projecten, groentenmanden, boerenmarkten
* lokale kleinschalige projecten van onderop die ijveren voor politiek-ecologische thema’s en
maatschappelijke heropbouw van onderop: klimaatgroepen, transitiegroepen,
* initiatieven voor uitstappen uit de geldeconomie: recyclage, herbruiken, reparatie, ruilen,
weggeefwinkels, alternatieve munten, …
* een zo groot mogelijke diversiteit van mensen verzamelen in je project
* stilteprojecten: zie Dirk Sturtewagen
Allemaal voorbeelden van voortdurende zelforganisatie op menselijke maat: meerdere
functies per element, meerdere elementen voor belangrijke functies, diversiteit,
kringlopen van energie
Tekenend voor al deze projecten is dat zij geen unidimensionele groei- en winstdoelstellingen
hebben, maar vele kleinschalige doelstellingen met elkaar verbinden, en zo het levensweb
herstellen.