Nieuwe ontdekkingen in de cyclus en de bestrijding

Nieuwe ontdekkingen in de cyclus en de
bestrijding van weekhuidmijten
bij azalea
Els Pauwels
Studiedag azalea
Destelbergen – 24 februari
Het probleem…
Sedert het wegvallen van Endosulfan is het aantal gevallen en aangetaste
bedrijven in 2 à 3 jaar drastisch gestegen – op vandaag > 80% vd bedrijven
Hoe bestrijden we deze plaag?
• Chemische middelen?
– Weinig beschikbaar, geen nieuwe, cocktails
van bestaande
• Andere methoden
– Preventie
– Fysische methoden
– Roofmijten
Hoe bestrijden we deze plaag?
• Weinig middelen – weinig nieuwe
chemische ontwikkelingen
• DUS: betere bestrijding van/met
bestaande technieken!!
• EN DAARVOOR: betere kennis van de
plaag zelf!
De plaag beter begrijpen….
De twee frequentste op azalea:
– Cyclamenmijt – (± 10%)
• Phytonemus pallidus
– Begoniamijt – (± 90%)
• Polyphagotarsonemus latus
Zeer klein: 0,1 – 0,3 mm (vergroting 40x)
•
•
•
•
•
Klimaat
•
Gunstige omstandigheden voor weekhuidmijten
vochtig (hoge RV) en matig warm
• RV 75 – 90 %
• lichtmijdend: onderkant blad
TEMP (°C)
18
25
32
# dagen van
ei-volw
7
4,5
3,5
# eitjes/volw
16,5
44
13
Ferreira, 2007 : Begoniamijt
weekhuidmijt: de eerste generatie: 1 maand
# dagen voor 1
generatie
26
11
8
•
•
•
•
•
Klimaat
•
Ongunstige omstandigheden
– Koude: Onder 8°C stopt larvenontwikkeling, onder 4°C
stopt embryonale ontwikkeling
– Nog lagere temperatuur:
• in diapauze (ontwikkeling bijna stil, stofwisseling sterk
verlaagd)
• Onder 0°C afsterven van het insect
– < 70 % RV weekhuidmijt sterft : dus: tijdig luchten!!
Planten niet te dicht zetten.
•
•
•
•
•
Weekhuidmijten: levenscyclus
•
• Cyclus
– Varieert afh. van klimaat tussen 1-3 weken
– Ratio male/female = 1:4, mannetjes dragen vrouwtjes op hun rug
Verspreiding
– via wind
– via mechanisch transport (bv. handen, kledij,
transportbanden,.)
Transport
Insnijden
Verspreiding
binnen de blokken
– via insecten (bv trips, luis en witte vlieg)
– contact tussen planten
– vallen makkelijk af
VRAGEN
• Detectiemethode
• Migratie op azaleaplanten?
• Aantallen - schadedrempel
• Hoe bestrijden?
Detectiemethode
• Twee bruikbare methodes, getest in tientallen
experimenten op het PCS:
– Rechtstreeks in Norvanol (= een alcohol).
• Bloemknoppen
• Scheuten
» kan ter plaatse (belangrijk!), niet volledig destructief,
snel (reeds na drie uur telbaar)
» Enkel bruikbaar bij groeiend gewas en bloeiend gewas
(weekhuidmijten zitten dan bovenaan)
Detectiemethode
• Extractie met Berlesetrechter:
• Volledige planten, delen van
planten, delen van potgrond,…
» Bruikbaar doorheen het ganse
seizoen (juiste staalname!)
» Planten moeten verplaatst
worden, destructief, minder snel
(na 24 uur telbaar)
Insecten vluchten voor
het licht, de warmte en
uitdroging en worden
onderaan opgevangen
Verspreiding weekhuidmijten
Verspreiding weekhuidmijten
Vele tientallen
Overleefden ongeveer 3 dagen in het water
VRAGEN
• Detectiemethode
• Migratie op azaleaplanten?
• Aantallen - schadedrempel
• Hoe bestrijden?
Waar op de plant?
• Bladeren: steeds onderkant, vaak dicht bij de
hoofdnerf
• Bloemen: vooral rond de stamper
• Bij hogere RV : 75 – 90 % en hogere
temperaturen: 15 – 27°C en jonge planten:
In de groeitop
• Bij lagere RV, lagere temperaturen en
volwassen planten:
Dieper in het gewas
DUS OPGEPAST: manier van staalname
aanpassen aan het seizoen!
Waar op de plant?
1
2
3
A
B
C
Waar op de plant?
1
8 wkm, 1 kas
2
15 wkm
3
10 wkm, 1 kas
A
14 wkm, 15 kas
B
C
1 wkm, 17 kas
0 wkm, 17 kas
30 nov: daglengte = 8 uur, temp 15°C
kas = kasspintmijten, wkm = weekhuidmijten
Waar op de plant?
3 knoppen: microscoop : 0 wkm
52 whm
7 knoppen opengemaakt en in norvanol: 0 wkm
10 stekken in de trechter: 3 wkm
Rest van de plant: 49 wkm
Migratie naar de knop
• GROENE GESLOTEN KNOP: 0!!!!!!!!!!
VRAGEN
• Detectiemethode
• Migratie op azaleaplanten?
• Aantallen - schadedrempel
• Hoe bestrijden?
Schadedrempel bepalen
Behandelde planten: begin jan
Cultivar 1
0
34
109
1
52
Schadedrempel
Cultivar 2
Behandelde planten:
begin jan
Cultivar 3
12
62
2
109
27
8
27
32
7
0
Cultivar 5
Cultivar 4
0
3
9
8
13
3
0
16
0
0
Schadedrempel
Migratie naar de knop
• GROENE GESLOTEN KNOP: 0!!!!!!!!!!
Migratie naar de knop
• oppassen! Licht schuivende knoppen:
Migratie naar de knop
• KLEURTONEND (< 10)
Migratie naar de knop
• KAARSVLAM (<20)
Migratie naar de knop
• OPEN BLOEM (variatie: 0 – 200)
134 weekhuidmijten
Migratie naar de knop
• OPEN BLOEM
Rond de
stamper
36 weekhuidmijten
24 weekhuidmijten
127 weekhuidmijten
Migratie naar de knop
• OPEN BLOEM (variatie: 0 – 1000 per plant)
Inventarisatie bedrijven
6 bedrijven – maandelijkse staalname, 6 planten per bedrijf
- 3 verdachte (indien aanwezig), 3 niet-verdachte
% planten met weekhuidmijten (36
planten) - staalname 9 dec 2010
0 wkm
≤ 5 wkm
≤ 10 wkm
10 - 20 whm
> 20 wkm
% planten met weekhuidmijten (36
planten) - staalname 21 jan 2011
0 wkm
≤ 5 wkm
≤ 10 wkm
10 - 20 whm
> 20 wkm
3/6 bedrijven nog geen weekhuidmijten gevonden, 3/6 wel
wkm maar aantasting was visueel niet zichtbaar
Inventarisatie bedrijven
Ism het PAK:
Bij voorjaarsrondgang graag staal van op de
bedrijven (65 leden) – bevestiging
voorkomen begonia- versus
cyclamenweekhuidmijt
Resultaat: strikt persoonlijk, enkel totalen over
de ganse sector
Cultivar-gevoeligheid
VRAGEN
• Detectiemethode
• Migratie op azaleaplanten?
• Aantallen - schadedrempel
• Hoe bestrijden?
BESTRIJDING :
• PREVENTIEF:
STEKKEN BEHANDELEN
warmtebehandeling
Dompelen in Vertimec
Uitwisseling stekken –
controle
Warmtebehandeling
Beste werking afdoding bij 46°C
Hoe lang behandelen? Invloed op beworteling:
Tijd\temperatuur
44°C
46°C
48°C
6 min
Ok
Ok
Ok
9 min
Ok
Ok
4/5
15 min
Ok
Ok
0/5
30 min
Ok
4/5
0/5
Warmtebehandeling
• WARMTEBEHANDELING WINTER (15 jan 2010)
controle planten op 7 oktober 2010
Warmtebehandeling op een bedrijf
6
aantal aangetaste planten
5
4
3
2
1
0
niet behandeld
frigo, warmtebehandeling en
stekken
warmtebehandeling, frigo en
stekken
Chemische bestrijding
Geteste producten: proeven Marc Vissers, Frans
Goossens en Els Pauwels
GOED
MATIG
SLECHT
Vertimec
Sanmite WP enkele dosis
Perfekthion
Milbeknock
Envidor
Floramite
Sanmite dubbele dosis
(Movento)
Torque
Masaï
Cascade
Talstar
Raptol
Plant Invigorator
Borneo
Kanemite
Oberon
Agricolle
Preferal
AANPAK
• TIJDENS TEELT
CHEMISCHE BESTRIJDING
Spuittechniek
Juiste middelenkeuze
Additieven toevoegen
Roofmijten
Swirskii
Californicus
Barkeri
Roofmijten
Warme kasomstandigheden (15 à 25 °C)
Gemiddeld #
weekhuidmijten
Controle
42
Amblyseius swirskii
strooi
0
Amblyseius swirskii
zakjes
0
Amblyseius andersoni
strooi
93
Amblyseius andersoni
zakjes
12
Amblyseius californicus
strooi
1
Amblyseius californicus
zakjes
10
Roofmijten
Kasomstandigheden van gem. 15 °C
Gemiddeld #
weekhuidmijten
Controle
76
Amblyseius swirskii
strooi
2
Amblyseius californicus
strooi
41
Amblyseius barkeri
strooi
10
Bestrijding in forcerie
H. Vogel Troch – gezwollen knop
Controle :
Planten uit koude serre en forcerie
Roofmijten:
Planten uit koude serre naar forcerie, 1 week in gewone forcerie en dan
naar afdeling 21. Tijdens de week forcerie in afdeling 25 werd 1 x
swirskii toegepast!!
Vertimec :
Planten uit koude serre naar forcerie, 1 week in forcerie, 1 behandeling
met Vertimec 0,5 ml/l en dan naar afdeling 21
Aangetast:
Planten uit koude serre en naar afdeling 21 en daar kunstmatig
aangetast met wkh mijten
Effect behandeling Vertimec
Resultaten: tellingen
Behandeling
# planten met visuele aantasting
whm
1. Controle
6/20
2. Vertimec
0/20
3. Swirskii
0/20
4. Aangetast
14/20
Forcerie
Bestrijding in de forcerie
600
500
# weekhuidmijten
400
# wkm op 4 zwaarst aangetaste bloemen
300
# wkm op rest van de plant
200
100
0
Controle
Vertimec
Swirskii
Aangetast
Bestrijdingsschema
Voor teelt
stek
top 1
top 2
top 3
remmen
frigo
forcerie
BESTRIJDINGSSCHEMA
KLAARLEGGEN
PERCEEL
STEKFASE
Ontsmetten doeken:
Ontsmetten stekken:
• Stomen
Chemisch (vertimec)
• Javel
Fysisch:
warmtebehandeling
• Peroxiden
• …
Gevaar voor snelle verspreiding
BESTRIJDINGSSCHEMA
TUSSEN TOP 1 EN 2
Chemische behandeling in blokbespuiting:
Masaï, Sanmite, Talstar…
MOMENT VAN
TOP 2, TOP 3,…
Chemisch: Vertimec
met goede
spuittechniek!!
Van zodra temperaturen stijgen, snellere populatie-opbouw
BESTRIJDINGSSCHEMA
BUITENTEELT –
PLANTEN NAAR BINNEN AFKWEEK
OVERGANG NAAR BLOEI
Regelmatige controle
gewas
Lagere infectiedruk dankzij:
• ontsmette velden
Binnenbrengen: Chemisch: Vertimec
met goede spuittechniek!!
Vaak moment van uitbraak gewasschade
door wkm op groene planten!
• Lagere RV
• Grote temperatuursschommelingen
BESTRIJDINGSSCHEMA
BINNENTEELT – OVERGANG NAAR BLOEI
Regelmatige controle gewas
Binnenteelt: roofmijten of blokbespuitingen
Hogere temperaturen in serre: Oppassen bij combinatie van temp
rond 25°C en RV hoger dan 70%: snelle vermenigvuldiging
BESTRIJDINGSSCHEMA
FRIGO
FORCERIE
Roofmijt: swirskii of Vertimec
(bloeivertraging) : nog niet te laat!!
Wkm sterven niet af maar gaan misschien
bij lange bewaring in diapauze
Opgepast: zeer snelle vermenigvuldiging
kan ! !
Toekomst
• Ontsmetten doeken
• Ontsmetten stekken met
warmtebehandeling id zomer
• Groei na dompelen stekken in Vertimec
• Bepalen van schadedrempel per teeltfase
Toekomst
• Verkennende proef met roofmijten op een
bedrijf met groene planten
• Proeven met roofmijten op
forceriebedrijven
• Testen van nieuwe roofmijten
Toekomst
• Testen van toevoegingen van chemische middelen
• Neveneffecten ism Joachim A. en Marc V.
• Verfijnen spuitschema
• IWT-project : “Plantresistentie tegen
Polyphagotarsonemus latus (Acari:Tarsonemidae)
in de sierteelt” – ILVO + PCS
Toekomst
Samenwerking met een contructeur ivm
ontwikkeling van commercieel spuittoestel
Erkenningen belangrijke middelen
• Paclobutrazol
• Chloormequatchloride
Dankzij…