Bewegingstussendoortjes op school m.m.v. Christine De Medts Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Inleiding Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Aanleiding 1. FYSIEK: Jongeren bewegen steeds minder 1/4 jongens en 1/6 meisjes voldoende fysiek actief Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Aanleiding 1. FYSIEK: Steeds meer mensen hebben te kampen met rug- en nekklachten 80% van de mensen ooit te maken met rugklachten Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Aanleiding 1. FYSIEK: Meer en meer zittend leven (technologie, maatschappij) 4u/dag voor TV of computer Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Norm bewegen/fysieke activiteit Dagelijks bewegen aan matige intensiteit Volwassenen 30 minuten Jongeren 60 minuten Jongeren (6j-20j): 60 min./dag matig fysiek actief (HF=55%-70%HFmax). + 2x/week meer intensieve oefeningen (HF=80%-90%HFmax) Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Aanleiding 2. LEERPRESTATIES: Wisselwerking leerprestaties en gezondheid Concentratievermogen aanscherpen (na 20 min. concentratieverlies) 3. SOCIO-EMOTIONEEL WELBEVINDEN: positieve effecten van bewegen op welbevinden Beide zijn doorslaggevende factoren voor het integreren van bewegingstussendoortjes! Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Mogelijke oplossingen Jongeren bewust maken van - de voordelen van voldoende bewegen - waarom een goede houding aannemen en streven naar een gedragsverandering. Uitgelezen plaats om dit te doen: de school Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Kadert binnen gezondheidsbeleid op school Een gezondheidsbeleid op school “Vanaf 1 september 2007 wordt van elke school verwacht dat ze een gezondheidsbeleid op maat van de leerlingen hebben”. Er wordt van scholen een inspanningsengagement verwacht. Bewijzen dat geregeld naar de gezondheid van de leerlingen wordt gekeken Kunnen aantonen dat er regelmatig gezondheidsactiviteiten in de school zijn Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Bewegingsgezinde school Binnen gezondheidsbeleid op school past een bewegingsbeleid Beweging zoveel mogelijk kansen geven (ondersteunen norm fysieke activiteit) Benaderen via verschillende aspecten Kennis en inzicht Technische en sociale vaardigheden aanbrengen Attitudes aanleren om beweging in te plannen in dagdagelijks leven Kans bieden voor motorische ontplooiing door aanbod activiteiten, materiaal, ruimte,…tijdens, tussen en na de lessen Afspraken m.b.t. beweging Een initiatief van Ouders mee betrekken m.m.v. pedagogische adviseurs Bewegingsgezinde school Aanbod activiteiten niet louter beperken tot de les LO streven naar gedragsverandering door beweging doorheen de dag aan bod te laten komen De bewegingsgezinde school heeft dus aandacht voor: – Actieve les LO / GBO (vooral in BaO) – Lokalen en infrastructuur / max. beweegkansen – Actieve speeltijden – Stimuleren van dagelijkse beweging (van en naar de school...) – Bewegingsintegratie: bv. vakoverschrijdend werken – Rugsparend gedrag – Bewegingstussendoortjes Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Het pakket Weinig materiaal ter beschikking van scholen en toenemende vraag Ontwikkeling ondersteunend materiaal (het pakket) met: brochure met oefeningen 6 minifit-ballen DVD – oefeningen CD – muziek Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Het doel Doel pakket: biedt leraren een houvast. is eenvoudig toe te passen in alle lessen. kan door alle leraren uitgevoerd worden. geeft een overzicht van verschillende mogelijkheden. is een belangrijke inspiratiebron. legt de nadruk op concentratieverhogende en houdingsvormende oefeningen. Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Bewegingstussendoortjes Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Voor wie? Kleuteronderwijs Leuk, licht, liefst ingekleed, beeldspraak Lager Onderwijs Secundair Onderwijs Tip: oefeningen eerst in de les LO aanbrengen, daarna implementeren als bewegingstussendoortje Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Starthoudingen – Actieve zithouding – De berghouding – Staande starthouding of paardenhouding Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK Starthoudingen – Actieve zithouding Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK Starthoudingen – Berghouding Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK Starthoudingen – Paardenhouding Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK OPWARMERS Handje klap Vingerspelletjes Klapoefeningen / body drum – Individueel – Per twee Superman (zie DVD) Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Wat zijn bewegingstussendoortjes Veilige, eenvoudige, leuke oefeningen, geïntegreerd als een ‘break’ Het zijn gevarieerde fysieke en/ of motorische prikkels Ze nemen gemiddeld 2 à 5 minuten in beslag Verzekeren achteraf een hoger concentratievermogen en een rustige klassfeer Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK Voetenspel Handenspel Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Situering bewegingstussendoortjes Bewegingstussendoortjes krijgen een plaats binnen het gezondheidsbeleid Educatief Structureel Regulerend Past als actie binnen het bewegingsbeleid van de school. Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Aandachtspunten Geen tijdverlies Afgestemd op de leeftijd (niveau) van de lln. Afhankelijk van bepaalde omstandigheden (binnen of buiten, klasmeubilair, ruimte, sfeer in de groep,...) kunnen bewegingstussendoortjes meer of minder intensief zijn. Let op de ademhaling: rustig, liefst buikademhaling door de neus. Voer de houdingsoefeningen traag uit Bij het zitten: actieve zithouding Staand: de berghouding / paardenhouding Gebruik van rustige achtergrondmuziek versterkt het rustgevend effect Oefeningen hebben een naam, gebruik die! Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK HOUDINGSVORMEND Schouders losmaken Schouders rollen Schouderstretch Schouder Rock ‘n Roll Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Doelstellingen bewegingstussendoortjes Wat zijn de doelstellingen? Tegemoetkomen aan natuurlijke bewegingsdrang Concentratie aanscherpen Verbeteren houding nek- en rugklachten Meer plezier in de lessen Minder negatieve stress Creativiteit stimuleren Groepsgevoel aanwakkeren School actief imago Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK RELAXATIE Hoofdrelaxatie De bolle bovenrug Ademhaling Helder hoofd: ademhaling Kaakmassage: geeuwen Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Zithouding 8/10 volwassenen rugpijn Risicofactoren: - op jonge leeftijd reeds rugklachten - langdurig zitten voor 85% oorzaak belangrijk preventie ervan op jonge leeftijd, ook zithouding! Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Zithouding Druk op tussenwervelschijven in verschillende posities. Zitten: al belastend Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Zithouding Goede zithouding: S-vorm wervelkolom spieren rug en nek ontspannen indien niet afname doorbloeding en ophoping afvalstoffen => verzuring en pijnklachten De beste houding is de volgende houding! Wisselende houding: betere bloedcirculatie niet vastzetten van spieren. Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Tips Tips dynamisch zitten: zie p 29 Rugvriendelijke tips: zie p 31 Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Bewegingsintegratie = bewegend leren = bewegen integreren in de andere leergebieden (ontwikkelingsdomeinen) dan bewegingsopvoeding (motorische ontwikkeling) Bewegen is altijd middel ‘Beleefde instructie’ Bewegen moet in een zinvolle betekenis gebruikt worden Geen beweging om de beweging! Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs Bewegingsintegratie - voordelen Voordelen van BI: Komt tegemoet aan de bewegingsdrang van het jonge kind Is motor en bekrachtiger van het leerproces Leren is een multisensoriële ervaring Leren gebeurt via het concrete, het reële De aandacht blijft beter geconcentreerd op de leerervaring Succeservaring is directer waarneembaar bij het ‘al doende’ uitvoeren ‘bewegend leren’ geeft de leerkracht in vele gevallen een duidelijk inzicht in de kwaliteit van de denkprocessen van een kind Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs BREAK 6 tekenen in de lucht met r-hand : naar boven en rechtsom draaien met r-voet Beide bewegingen apart Daarna beide bewegingen samen Een initiatief van m.m.v. pedagogische adviseurs