FYS 78-overactieve bekkenbodem.indd

FYSIOTHERAPIE
De overactieve
bekkenbodem
De overactieve bekkenbodem
De bekkenbodem is een groep spieren die samen de ‘bodem’
van uw buik vormen. Bekkenbodemspieren kunnen te zwak
maar ook te gespannen zijn (overactief). In beide gevallen kan
dit leiden tot klachten. In deze folder leest u welke klachten
een overactieve bekkenbodem kan veroorzaken en wat
daartegen te doen is.
De man:
De bekkenbodem
De bekkenbodem is een groep spieren die
als een hangmatje onder in het bekken ligt,
tussen het schaambeen, het heiligbeen en
het staartbeen.
De vrouw:
De bekkenbodem ondersteunt de organen
die onder in de buik liggen:
• de blaas met de urinebuis;
• de prostaat bij de man;
• de baarmoeder met de vagina bij de
vrouw;
• de endeldarm.
1
Klachten
De bekkenbodemspieren hebben meerdere
functies:
• ze ondersteunen de organen onder in de
buik;
• ze moeten goed kunnen aanspannen
om urine, ontlasting en windjes tegen te
houden;
• ze moeten goed kunnen ontspannen om
te kunnen plassen, ontlasten en vrijen.
Een overactieve bekkenbodem kan leiden
tot onder andere de volgende klachten:
• pijn in de onderbuik, onderrug en rond
de geslachtsorganen;
• ongewild urineverlies;
• vaak moeten plassen;
• urineretentie (niet goed kunnen plassen/uitplassen);
• veelvuldige urineweginfecties zoals een
blaasontsteking;
• vaginistische klachten (bij vrouwen);
• erectiestoornissen (bij mannen);
• pijn bij gemeenschap (zowel bij mannen
als vrouwen);
• onvolledige lediging bij ontlasten;
• obstipatie (verstopping);
• spastische darm;
• aambeien.
De overactieve bekkenbodem
Bekkenbodemspieren kunnen te zwak maar
ook te gespannen zijn. In beide gevallen kan
dit leiden tot klachten. Wanneer de bekkenbodemspieren te gespannen zijn, spreken
we van een overactieve bekkenbodem.
Het ontstaan van de
klachten
Pijn
Als een spier langdurig aangespannen is,
vermindert de doorbloeding. Er ontstaat
verzuring in de spieren en dat kan pijn
geven. Er kan ook pijn ontstaan doordat de
bekkenbodemspieren aan het schaambeen,
het heiligbeen en het staartbeen trekken.
Door de pijn ontstaat nog meer spanning
en door deze afweerspanning ontstaat nóg
meer pijn. Dit is de zogenaamde pijncirkel.
2
Ongewild urineverlies
blijven. In beide gevallen raakt de seksualiteit verstoord..
Dit kan optreden doordat de bekkenbodemspieren niet goed op prikkels kunnen reageren, omdat ze door de verhoogde spanning
niet meer goed functioneren. U kunt dit
vergelijken met kramp.
Bij de vrouw lopen de spieren van de bekkenbodem vlak langs de vagina waardoor
ze de vagina dicht kunnen drukken. Dit kan
problemen geven bij de gemeenschap. De
gemeenschap kan pijnlijk of zelfs onmogelijk zijn. Dit wordt vaginisme genoemd.
Vaak moeten plassen
Deze klacht kan worden veroorzaakt door
een overprikkelde blaas. De blaas kan overprikkeld raken doordat de gespannen bekkenbodem tegen de onderkant van de blaas
drukt.
Niet goed kunnen uitplassen
Als de bekkenbodemspieren niet meer goed
kunnen ontspannen, kunt u niet volledig
uitplassen (er blijft urine in de blaas achter).
Ook kan het zijn dat het even duurt voor de
plas op gang komt.
Ontspannen Gespannen
bekkenbodembekkenbodem
Onvolledige lediging bij ontlasten
Wanneer de bekkenbodem niet goed kan
ontspannen, zal de ontlasting niet of niet
helemaal naar buiten komen.
Urineweginfectie
Als u niet goed uitplast, blijft er urine achter
in de blaas. Dit kan tot infecties leiden.
Obstipatie (verstopping)
Dit ontstaat doordat de ontlasting zich ophoopt, wanneer er telkens niet voldoende
ontlasting de darmen verlaat.
Klachten op het gebied van
seksualiteit:
Tijdens seksuele opwinding wordt de doorbloeding van de geslachtsorganen sterk
verhoogd. Door deze toegenomen doorbloeding ontstaat de erectie bij mannen
en het zachter en vochtiger worden van de
weefsels rondom de vagina bij vrouwen.
Bij een te hoge spierspanning van de bekkenbodem is de doorbloeding minder,
waardoor de seksuele reflexen minder goed
optreden.
Bij de man kan het zijn dat de erectie minder goed optreedt en bij de vrouw kan het
gebied rondom de vagina stug en droog
Spastische darm
Obstipatie leidt vaak tot buikpijn. De darm
raakt steeds voller en steeds geprikkelder.
Zo kan de zogenaamde spastische darm
ontstaan.
Aambeien
Wanneer het ontlasten moeilijk gaat, gaan
mensen vaak hard persen om toch de ontlasting kwijt te raken. Dit kan leiden tot
scheurtjes rondom de anus en aambeien.
3
De bekkenfysiotherapeut
De bekkenfysiotherapeut kan u helpen
bij het leren herkennen van deze te hoge
spierspanning, die vaak samengaat met een
verhoogde spierspanning in andere delen
van het lichaam (bijvoorbeeld in schouders
en kaken).
Bovendien kan de bekkenfysiotherapeut u
weer leren voelen hoe u de bekkenbodemspieren op de juiste manier kunt inzetten.
Zo kunt u uw bekkenbodemspieren weer
onder controle krijgen en zullen uw klachten
afnemen of verdwijnen.
Er bestaan verschillende mogelijkheden om
dat te bereiken:
• ademhalings- en ontspanningsoefeningen;
• oefeningen waardoor u zich beter bewust wordt van de bekkenbodem;
• bekkenbodemspieroefeningen;
• adviezen ten aanzien van toiletgedrag;
• adviezen ten aanzien van seksualiteit;
• hulpmiddelen, zoals myofeedback, elektrostimulatie, pelotten en ballontraining.
Welke aanpak voor u het beste is, hangt
af van uw specifieke klachten en situatie.
Natuurlijk bespreken we de mogelijkheden
met u, en bepalen we samen met u het
beste traject om uw klachten te verhelpen.
Nog vragen?
Hebt u nog vragen? Stel ze gerust aan de
afdeling Fysiotherapie. Contactgegevens
vindt u in het grijze adreskader achterin
deze folder.
4
St. Antonius Ziekenhuis
T 088 - 320 30 00
E [email protected]
www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp
088 - 320 33 00
Fysiotherapie
088 - 320 77 50
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht
Soestwetering 1, Utrecht
(Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek
Utrecht Overvecht
Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein
Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten
Hofspoor 2, Houten
St. Antonius Spatadercentrum
Utrecht-De Meern
Van Lawick van Pabstlaan 12,
De Meern
5
Meer weten?
Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
FYS 78/01-’10
Dit is een uitgave
van St. Antonius Ziekenhuis